Morgunblaðið - 01.04.2019, Qupperneq 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 1. APRÍL 2019
Hamraborg 10, Kópavogi
Sími: 554 3200 Opið: Virka daga 9.30–18
VERIÐ VELKOMIN
Í SJÓNMÆLINGU
———
Ragnhildur Þrastardóttir
ragnhildur@mbl.is
„Þetta er tilvalið tækifæri til að fá
hugmyndir og læra um það hvernig
við getum byggt okkar samfélag
upp. Við þurfum mikið á því að halda
til þess að styrkja okkur í þeim
áskorunum sem við horfumst í augu
við í dag,“ segir Rósbjörg Jónsdóttir
um hliðarviðburði What Works-
ráðstefnunnar sem hefst í Hörpu í
dag.
Rósbjörg er fulltrúi Social Pro-
gress Imperative á Íslandi en sam-
tökin standa að ráðstefnunni.
Ráðstefnan er einungis opin boðs-
gestum en til hliðar við hana verða
fimm viðburðir sem eru opnir öllum.
Skoða mismunandi áherslur
„Á ráðstefnunni erum við að skoða
það hvernig við getum byggt upp fé-
lagslegar framfarir í alþjóða-
samfélaginu,“ segir Rósbjörg en
horft verður til þess sama á hlið-
arviðburðunum með fimm mismun-
andi sjónarhornum.
„Við vildum nýta tækifærið á með-
an þessir sterku kandídatar eru á Ís-
landi til þess að ræða um þessi mik-
ilvægu málefni sem snúa að
félagslegum framförum og kafa ofan
í mismunandi áherslur. Það er mik-
ilvægt að við höldum fókus í þessum
efnum,“ segir Rósbjörg.
Á fyrsta viðburðinum verður
staða Norðurlandanna greind.
„Norðurlöndin eru alltaf að skora
rosalega hátt þegar kemur að fé-
lagslegum framförum en þarna horf-
um við inn á við, á
þær áskoranir
sem þessi sam-
félög takast á við
til þess að við-
halda sinni
stöðu.“
Á einhverjum
hliðarviðburð-
anna tekur um-
ræða um um-
hverfismál
talsvert pláss. Aðspurð segir Rós-
björg að það sé óumflýjanlegt að
umhverfismál séu farin að tengjast
fleiri þáttum í samfélaginu. „Ef við
ætlum að vera sjálfbær þurfa efna-
hagslegir, umhverfislegir og fé-
lagslegir þættir að spila saman eins
og sinfónía. Við verðum að huga að
öllum þessum þáttum, stýra þeim í
réttar áttir og draga þá fram með
markvissum hætti.“
Samstarfsyfirlýsing undirrituð
Ferðamáladeild Háskóla Íslands
og Viðskiptaháskólinn í Kosta Ríka
skrifa undir samstarfsyfirlýsingu
um rannsóknir og samstarf á sviði
ferðaþjónustu og heimsmarkmiða
Sameinuðu þjóðanna á viðburði um
sjálfbæra ferðaþjónustu sem hald-
inn verður á miðvikudaginn.
„Samningurinn er að okkar frum-
kvæði,“ segir Rósbjörg.
Hún bendir á að markhópur hlið-
arviðburðanna sé breiður og hvetur
fólk úr viðskiptalífinu til að mæta og
þá sem koma að ferðaþjónustunni en
ekki síður stjórnvöld og sveit-
arfélögin.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Harpa Frá ráðstefnunni í fyrra, hún er nú haldin í þriðja sinn hérlendis.
Rýna í félagslegar
framfarir þjóða
 Hliðarviðburðir á What Works
Rósbjörg
Jónsdóttir
Andri Yrkill Valsson
yrkill@mbl.is
Kjarasamningar flestra stéttarfélaga
á opinberum markaði runnu út á mið-
nætti, sem hefur áhrif á mörg þúsund
manns. Sem
dæmi eru um 21
þúsund fé-
lagsmenn innan
BSRB og yfir 14
þúsund fé-
lagsmen hjá
BHM. Hjá Sam-
bandi íslenskra
sveitarfélaga er
þessa dagana tek-
ið við kröfugerð-
um stéttarfélaga,
þær greindar og kostnaðarmetnar og
línur lagðar fyrir framhaldið. Ágæt
sátt er um að bíða eftir því hvað kem-
ur úr kjaraviðræðum almenna vinnu-
markaðarins áður en viðræður eru
settar á fullt.
Hjá Sambandi íslenskra sveitarfé-
laga koma 56 stéttarfélög að samn-
ingaborðinu nú í vor þar sem 35
kjarasamningar eru lausir. Viðræður
eru lauslega hafnar, en vegna langr-
ar hefðar að láta almenna vinnu-
markaðinn ryðja brautina og leggja
línurnar fyrir vinnumarkaðinn í heild
er hins vegar beðið eftir niðurstöðum
þeirra viðræðna. Grannt er því fylgst
með gangi mála hjá Ríkissáttasemj-
ara í kjaradeilu Samtaka atvinnulífs-
ins við Eflingu, VR, Verkalýðsfélag
Akraness, Verkalýðsfélag Grindavík-
ur, Landssamband íslenskra versl-
unarmanna og Framsýn hjá Ríkis-
sáttasemjara.
Býst við flóknum viðræðum
Inga Rún Ólafsdóttir, sviðsstjóri
kjarasviðs Sambands íslenskra sveit-
arfélaga, segir í samtali við Morgun-
blaðið að í heild séu stórar kröfur
sem endurómi yfir allan vinnumark-
aðinn. Krónutöluhækkun lágmarks-
launa bergmála af almenna mark-
aðnum yfir á þann opinbera og
kröfur um styttingu vinnuvikunnar
berast einnig víða að.
Á landsþingi sambandsins sagði
Inga Rún að nálægt 200 kröfur hefðu
komið fram frá stéttarfélögunum
innan ASÍ og BSRB. Þær spönnuðu
allt frá umfangsmiklum breytingum
á ákvæði kjarasamninga yfir í
smærri atriði og mjög misjafnt væri
hversu vel ígrundaðar þær væru.
Ekki væri mikið spáð í kostnað held-
ur talið formsatriði að vinnuveitend-
ur uppfylltu kröfurnar sem settar
væru fram. Nú væru semjendur hins
vegar í biðstöðu eftir fréttum úr
Karphúsinu frá almenna markaðn-
um.
„Við bíðum eftir fréttum og reyn-
um að gera sem best úr því. Það kem-
ur svo bara í ljós hvernig viðræður
munu ganga þegar þær fara á fullt,“
segir Inga Rún, en erfitt sé að spá
fyrir um hvernig viðræður á opin-
bera markaðnum muni ganga í kjöl-
farið.
„Ég held að þetta verði svolítið
flókið. Mér finnst væntingarnar vera
svolítið miklar, hvernig sem á því
stendur,“ segir Inga og greinir vænt-
ingar úr mörgum áttum um stóra
leiðréttingu launa.
„Hún var ansi stór síðast líka, en
það var samt ekki nóg. Þá vorum við
hins vegar svo heppin að efnahags-
lífið var með okkur, þessi rosalegi
uppgangur í öllu. Nú erum við aðeins
komin á annan stað svo við erum ekki
með vindinn eins mikið í bakið og þá.“
Samningar losnuðu á miðnætti
 Búist við flóknum viðræðum á opinberum vinnumarkaði því stórar kröfur enduróma yfir sviðið í heild
 Nálægt 200 kröfur komnar fram frá stéttarfélögum innan ASÍ og BSRB  Beðið frétta úr Karphúsi
Morgunblaðið/Eggert
Óvissa Kjarasamningar á opinbera vinnumarkaðnum losnuðu á miðnætti.
Inga Rún
Ólafsdóttir
Hækkanir kjararáðs, miklar væntingar um stóra launa-
leiðréttingu, þróun skattbyrði og skerðing bóta eru
meðal ástæðna þess að mikill óróleiki hefur verið á
vinnumarkaði. Þetta kom fram í erindi Sigurðar Ár-
manns Snævarr, sviðsstjóra hag- og upplýsingasviðs
Sambands íslenskra sveitarfélaga, á landsþingi sam-
bandsins fyrir helgi.
Sigurður benti á að samkvæmt tölum Hagstofunnar
hefði kaupmáttur launa aukist um 40% frá 2010 til 2018.
Launavísitala hefði á þessum tíma hækkað um 75,7% á
almenna markaðnum, 75% hjá ríkinu og um 72,7% hjá
sveitarfélögum. Þrátt fyrir aukinn kaupmátt, sem virð-
ist dreifast nokkuð jafnt yfir sviðið, er meiri óróleiki á
vinnumarkaði í dag en hefur verið um langt árabil.
Laun í neðri fjórðungi hafa hækkað mest
Sigurður vitnaði í tölur Hagstofunnar um launabreyt-
ingar á árunum 2015 til 2018, þar sem kemur í ljós að
mesta launahækkunin á opinberum markaði hefði verið
í neðri fjórðungi launafólks. Launahækkun þeirra sem
væru í hópi 10% launahæstu var um 27% á almenna
markaðnum og hjá sveitarfélögum á
þessu tímabili, en mun minni hjá rík-
inu. Umdeildra launahækkana eftir
ákvarðanir kjararáðs gætti því ekki
eins mikið og búist var við, að sögn
Sigurðar.
Þegar litið er til launabreytinga
hjá stjórnendum, verkafólki og sér-
fræðingum á árunum 2014 til 2017
kemur í ljós að meiri hækkanir hafa
verið á opinbera markaðnum. Mestar
hafa þær verið hjá stjórnendum hjá
ríkinu og sérfræðingum hjá sveitarfélögum. Jafnari
hækkun væri hins vegar sjáanleg á milli þessara
þriggja hópa á almennum markaði.
Sigurður benti á að hagtölur segðu vissulega ekki alla
söguna, það hefðu auðvitað einhverjir hópar dregist aft-
ur úr. En þann óróleika sem skapast hefði á vinnu-
markaði mætti tengja við þær miklu væntingar sem
ríktu um stórleiðréttingu launa þvert yfir sviðið.
yrkill@mbl.is
Aukinn kaupmáttur dreifst jafnt
 Áhrif hækkana kjararáðs virðast minni en búist var við
Sigurður Ármann
Snævarr