Morgunblaðið - 06.04.2019, Blaðsíða 22

22 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. APRÍL 2019
BAKSVIÐ
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Hönnuðir eru fengnir of seint inn í
þróunarferli hjá fyrirtækjum, að mati
Rögnu Margrétar Guðmundsdóttur,
sem útskrifaðist á dögunum úr meist-
aranámi í nýsköpun og viðskiptaþró-
un frá Háskóla Íslands. „Málið er að
hönnuðir eru fengnir svo seint inn í
þróunarferlið þegar nýir hlutir eru
þróaðir. Þá er búið að taka allar stór-
ar ákvarðanir, og hætta á að hnökrar
verði í samskiptum. Það sem mig og
teymið mitt langar að gera er að þróa
nýja leið til að fá hönnuði fyrr inn í
ferlið,“ segir Ragna í samtali við
Morgunblaðið, en hún hefur fengið til
liðs við sig þverfaglegt teymi hönnuða
í þessum tilgangi. Hún segir að fyrir-
tæki sem ekki tileinki sér hönnunar-
drifna nýsköpun missi af tækifærum
til verðmætasköpunar og verði undir í
hröðum og síbreytilegum heimi, eins
og hún orðar það.
Að mati Rögnu er alltof oft lítið
svigrúm fyrir starfsfólk til þess að
vera skapandi í starfi. „Markmið okk-
ar í teyminu er að auka hönnunar-
drifna nýsköpun innan fyrirtækja og
stofnana og bjóða þjónustu sem brúar
bilið á milli hefðbundins reksturs og
nýsköpunar. Við viljum sérhæfa okk-
ur í að koma auga á vannýtt tækifæri
til verðmætasköpunar og koma nýj-
um hugmyndum á framkvæmdastig
með hröðum frumgerðum og not-
endaprófunum,“ útskýrir Ragna.
Vilja fyrirtæki sem eru með
litla áherslu á nýsköpun
Spurð hvernig fyrirtækja þau horfi
helst til sem viðskiptavina segir
Ragna að þeim finnist mest spenn-
andi að vinna með fyrirtækjum og
stofnunum sem ekki leggi mikla
áherslu á nýsköpun í daglegu starfi.
Eins finnist þeim áhugavert að vinna
með fyrirtækjum sem hafa sett ný-
sköpun á stefnuskrá en ekki náð að
fylgja henni eftir.
En er skilningur á því hér á landi að
hönnun þurfi að koma fyrr inn í þró-
unarferli í fyrirtækjum?
„Já, það er að aukast skilningur á
því, en þó er enn langt í land að hönn-
uðir séu sjálfkrafa með frá upphafi í
stefnumótandi vinnu. Mikilvægar
ákvarðanir í upphafi eru oft teknar af
fólki með annan bakgrunn og hafa
þeir einstaklingar verið kallaðir
skuggahönnuðir (e. Silent Desig-
ners). Skuggahönnuður tekur stórar
ákvarðanir í upphafi ferlis sem hafa
oft mikil áhrif á endanlega hönnunar-
lausn. Ef þessir einstaklingar eru
hönnunardrifnir og hafa vilja til að
vinna með hönnuðum eru þeir skil-
greindir sem hönnunarauðlind,“ út-
skýrir Ragna og bætir við að ef fólki
eins og því sem hér er lýst fjölgar, þá
stækki þessi auðlind til muna, sem sé
spennandi þróun fyrir fag hönnunar
og samfélagið í heild. „Hönnunar-
auðlind er mun víðtækara hugtak en
hugtakið hönnuður. Þar er hönnunar-
hugsunin tekin með í dæmið. Hönn-
unarauðlindir geta bæði verið hönn-
uðir en einnig fólk sem vinnur náið
með þeim að lausn vandamála. Í
grunninn er hönnunarauðlindin sam-
starf hönnuða og annarra atvinnu-
greina.“
Tvö prósent í hönnun
á Norðurlöndum
Í meistaranáminu vann Ragna að
rannsókn á umfangi hönnunar á
Norðurlöndunum í samstarfi við
Hönnunarmiðstöð Íslands og systur-
stofnanir annars staðar á Norður-
löndunum. Samhliða því skrifaði hún
meistararitgerð sem ber heitið: Hvað
eru hönnunarauðlindir og hvernig
mun hönnun ýta undir ferli nýsköp-
unar í rekstrarumhverfi framtíðar-
innar?
Hún segir að ýmsar athyglisverðar
niðurstöður hafi komið út úr rann-
sókninni. Til dæmis hafi hún leitt í ljós
að um það bil tvö prósent vinnuafls á
Norðurlöndunum starfar á vettvangi
svokallaðra hönnunarauðlinda.
„Þetta er í fyrsta skipti sem
hönnunarauðlindir eru skilgreindar
og kortlagðar á Norðurlöndunum,“
segir Ragna og segir að mikill upp-
gangur sé nú um stundir í hönnun og
hönnunarmenntun. „Nýjar hönnun-
argreinar verða til í auknum mæli og
það er áhugavert að fylgjast með því
hvernig þær eru að þróast inn í hefð-
bundna háskóla.“
Koma of seint í þróunarferlið
Teymi Arnar Ingi, Arnar Fells, Kristbjörg María og Ragna Margrét þróa nýjar leiðir.
 Alltof oft lítið svigrúm fyrir starfsfólk til þess að vera skapandi í starfi  Skilningur að aukast
um sökum áhætta hvað varðar
stofnun þeirra, starfsemi og slit
vera mikil. Í kaflanum kemur m.a.
fram að auðvelt og ódýrt sé að
koma upp neti félaga sem unnt er
að nota til þess að dylja eignarhald,
t.d. yfir landamæri. Þá sé mögulegt
að vera með svokölluð skúffufélög
„á lager“ þar sem engar kröfur eru
gerðar um rekstur eða starfsemi.
Greind ógn taldist einnig vera
mikil þegar kemur að frumbrotum
skattsvika, peningasendingum,
raunverulegum eigendum, flutn-
ingi reiðufjár til og frá landi, starf-
semi sem stundar reiðufjár-
viðskipti, lögmönnum, spilakössum
og afléttingu fjármagnshafta.
Í áhættumati ríkislögreglustjóra
vegna peningaþvættis og fjármögn-
unar hryðjuverka sem birt var í
gær kom m.a. fram að miklir veik-
leikar væru í umgjörð einkahluta-
félagaformsins. Matið var unnið
eftir aðferðafræði Financial Action
Task Force on Money Laundering
(FATF) en Ísland fékk falleinkunn
hvað þessi mál varðar í skýrslu frá
því í apríl á síðasta ári. Í kaflanum
um einkahlutafélög kemur fram að
margar aðferðir séu færar til þess
að misnota félagaformið. Fjölmörg
dæmi séu um slíkt sem einföld eru í
framkvæmd. Þá sé auðvelt að
þvætta ólögmætan ávinning í gegn-
um einkahlutafélög. Telst af þess-
Veikleikar í umgjörð
eignarhaldsfélaga
 Auðvelt að dylja eignarhald
6. apríl 2019
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 118.84 119.4 119.12
Sterlingspund 156.32 157.08 156.7
Kanadadalur 88.93 89.45 89.19
Dönsk króna 17.872 17.976 17.924
Norsk króna 13.841 13.923 13.882
Sænsk króna 12.812 12.888 12.85
Svissn. franki 118.98 119.64 119.31
Japanskt jen 1.0664 1.0726 1.0695
SDR 164.88 165.86 165.37
Evra 133.43 134.17 133.8
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 168.6712
Hrávöruverð
Gull 1291.6 ($/únsa)
Ál 1864.0 ($/tonn) LME
Hráolía 69.44 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
www.velaborg.is | Járnhálsi 2-4 | 110 Reykjavík | Sími 414-8600
Umboðsaðili CASE
vinnuvéla á Íslandi