Morgunblaðið - 06.04.2019, Blaðsíða 30

30 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 6. APRÍL 2019
Vantar þig
ráðleggingar
við sölu eignar
þinnar?
s 893 6001
Kópavogi | Selfossi | s 893 6001 | beggi@fasteignasalan.is
Guðbergur
Guðbergsson
Löggiltur fasteignasali
og leigumiðlari
Laxeldi hefur lengi verið mikilvæg
atvinnugrein við Noregsstrendur.
Þannig háttar líka til í Norður-
Noregi þaðan sem ég er. Eldinu hafa
fylgt ákveðin vandamál, sérstaklega
hvað varðar laxalús. Mikil laxalús
getur haft áhrif bæði á eldislaxinn og
á villta laxinn. Þess vegna hefur ver-
ið lögð mikil áhersla á að þróa leiðir
til að draga úr lúsinni.
Því miður er það svo að leiðirnar
til úrbóta geta líka haft vandkvæði í
för með sér. Eiturefnanotkun getur
haft óheppileg áhrif á umhverfið og
töluverð umræða hefur átt sér stað
milli sjómanna, heimamanna með
áhuga á umhverfismálum og at-
vinnurekenda í laxeldi um hversu
skaðlegt þetta er. Þá hefur einnig
verið reynt að nota vélrænar aðferð-
ir, eins og að skola fiskinn upp úr
heitu vatni. Það hefur
áhrif, en getur líka
styggt fiskinn og jafn-
vel leitt til þess að fleiri
fiskar drepist í kvíun-
um.
Í sveitarfélaginu
mínu, Vevelstad, höfum
við verið svo lánsöm að
hafa fengið til okkar
fyrirtæki sem rekur
tvær stöðvar sem ala
lax í lokuðum kvíum.
Þessar stöðvar hafa
fengið svokölluð þróun-
arleyfi frá norskum
stjórnvöldum. Þetta
leiðir til þess að í stöðvunum er hægt
að nýta nýja tækni til að tryggja um-
hverfisvænni leiðir til eldis. Lokuðu
kvíarnar innihalda þéttan innri poka
inni í hinni hefðbundnu nót. Þetta
kerfi gefur tvöfalda vernd fyrir
slysasleppingum, sem veiðimenn
villta laxins hafa verið mjög ánægðir
með. Vegard Heggem er verk-
efnastjóri í Norske lakseelver, sem
er félag veiðiréttarhafa í norskum
fiskveiðiám. Hann telur að þessi teg-
und eldis hafi allar forsendur til að
tryggja öryggi villta laxins, vegna
þess að lús eða slysasleppingar eru
óþekkt í þessari tegund eldis. Hann
hefur þess vegna borið eldislax úr
lokuðum kvíum á borð fyrir gesti
sína í laxamiðstöðinni Aunan Lodge,
þar sem einungis úrvalsfiskmeti er á
borðum.
Ég er dýralæknir að mennt og
starfi og hef þess vegna sérstakan
áhuga á því samstarfi sem fiskeld-
isfyrirtækið stendur í við ýmsar
rannsóknarstofnanir. Bæði Dýra-
lækningastofnunin (Veterinær-
instituttet), Háskólinn í Gautaborg
og aðrar rannsóknarstofnanir hafa
komið að rannsóknum í þessum kví-
um. Kvíarnar taka inn vatn af dýpi
þar sem laxalús fyrirfinnst ekki og
þess vegna finnst ekki lús á laxinum.
Þessu lúsafría fram-
leiðsluferli hefur Dýra-
lækningastofnunin
fylgst með og skrásett
í mörg ár. Þar sem
engin lús fyrirfinnst
þarf ekki að með-
höndla laxinn með eit-
urefnum eða skol-
unarvélum. Fyrir vikið
drepast færri fiskar í
kvíunum en annars
gerist.
Sænsku vís-
indamennirnir sem
fylgjast með kvíunum
vinna með samræktun ýmissa teg-
unda í hafinu. Verkefni þeirra er að
kanna hvers konar sjávargróður taki
sér bólfestu í kringum kvíarnar og
hvaða tegundir, t.d. af þara og skel,
hafi mest umhverfisáhrif á lífríki
svæðisins. Vísindamennirnir kanna
líka möguleika á að þróa tegundir
sem geti verið hægt að nýta til laxa-
fóðurs. Í sveitarfélaginu mínu
vinnum við með eigin rannsókn-
arverkefni, meðal annars í þara-
framleiðslu. Við eygjum í þessu góða
möguleika á að skapa aukin verð-
mæti á umhverfisvænan hátt í hér-
aði.
Á okkar heimaslóðum er mikið um
sjávarútveg og rækjusjómenn eru
sérstaklega ósáttir við það hvernig
hefðbundið eldi notar eiturefni til að
meðhöndla laxalús. Þegar við lögð-
um drög að þessum nýju eld-
isstöðvum í sveitarfélaginu, fékk það
stuðning frá sjómannafélaginu í hér-
aðinu, Smábátafélagi Brønnøy
(Brønnøy fiskarlag). Sjómanna-
félagið segir að þessi fram-
leiðsluaðferð beini sjónum að fram-
tíðinni og félagið hefur verið jákvætt
í umfjöllun sinni um þessa tegund
laxeldis.
Kvíarnar eru þéttar í gegn og þess
vegna er hægt að safna öllum úr-
gangi saman og dæla í land. Úrgang-
urinn er sendur til lífeldsneytisverk-
smiðju í Verdal í Þrændalögum.
Strætisvagnarnir í Þrándheimi eru
knúðir áfram á lífeldsneyti frá eld-
islöxum í Brønnøy og Vevelstad.
Verið er að vinna að því að reisa líf-
eldsneytisverksmiðju í nágrenninu,
svo vonandi þarf ekki að flytja úr-
ganginn langt eftir nokkur ár. Í ljósi
þess að opinberir aðilar hafa markað
sér stefnu um að bílferjur, farþega-
bátar og rútur á vegum hins op-
inbera í Noregi eiga að skipta yfir í
umhverfisvænt eldsneyti innan tíðar
er þessi hráefnisframleiðsla til elds-
neytis einnig mikilvæg fyrir Nord-
landsfylki sem heild.
Sem sveitarstjórnarmanneskja er
ég ákaflega ánægð með að hýsa
þessa tegund eldis og auðvitað sér-
lega ánægð með atvinnutækifærin
sem laxeldið hefur skapað í sveitar-
félaginu. Stöðvarnar okkar sem taka
þarfir framtíðarinnar með í reikn-
inginn sýna að það er hægt að fram-
leiða hágæðavöru á umhverfisvænan
hátt með áherslu á velferð dýra og
endurvinnslu til orkuframleiðslu. Ef
einhverjir af okkar góðu grönnum í
vestri vilja koma í heimsókn til okk-
ar til að sjá hvernig laxeldið fer
fram, þá eruð þið hjartanlega vel-
komin!
Kæru Íslendingar – umhverf-
isvænni leiðir í laxeldi
Eftir Kari Anne Bøkestad
Andreassen
» Í sveitarfélaginu
mínu, Vevelstad,
höfum við verið svo lán-
söm að hafa fengið til
okkar fyrirtæki sem
rekur tvær stöðvar sem
ala lax í lokuðum kvíum.
Kari Anne Bøkestad
Andreassen
Höfundur er forseti bæjarstjórnar í
Vevelstad í Noregi.
Ljósmynd/Akvafuture
Eldisstöð Akvafuture i Andalsvogi, í sveitarfélaginu Vevelstad í Nordland fylki.
Ójá, Þorgerður
Katrín gerir það ekki
endasleppt ásamt Við-
reisn. Alþingi sam-
þykkti frumvarp þeirra
um að útlendingar
megi fá ríkisstörf án
þess að hafa íslenskan
ríkisborgararétt.
Þið eruð að opna út-
lendingum leið inn í ís-
lensk stórmál. Það er
sorglegt að horfa upp á
vitgrannt fólk á Alþingi sem leggur
sig fram um að eyðileggja allt sem ís-
lenskt er. Þar sem þið teljið ykkur
vera svo mikla heimsborgara, því
flytjið þið ekki í eitthvert dásemd-
arlandið og lofið mér og öllum þeim
sem vilja vera Íslendingar að eiga
okkar land og þjóðerni í friði. Ykkur
á að vera ljóst að heimsborgarar eiga
sitt föðurland sem þeir virða en þið
viljið selja það, gefa það, nauðga því –
allt vegna misskilnings á hugtakinu
frelsi – sem þið misnotið. Þjóð án
lands hefur ekkert og á ekkert frelsi.
Handónýtir þingmenn sem skrifa
undir allt sem ESB sendir til þeirra í
gegnum EES eiga að segja af sér.
Það hlýtur að vera nægilegt að hafa
sjö manna nefnd sem undirritar og
hlýðir ESB. Til hvers þurfum við eig-
inlega Alþingi? – Alþingi sem er orð-
ið að kerlingarvaðli þar sem konur
leika og sýna okkur hvert grátkastið
á fætur öðru og strunsandi út úr
þingsal undir ræðum annarra þing-
manna. Sé andlegur styrkur ykkar
ekki meiri en þetta, hvern fjandann
viljið þið upp á dekk, haldandi að þið
getið stýrt landi og þjóð?
Já, Lilja Alfreðsdóttir og þið hinar
konur – „músin sem læðist er ekkert
skárri en sú sem stekkur“. Og, Katr-
ín Jakobsdóttir, mjög svo takmark-
aður stjórnmálamaður sem dælir inn
til sín jafnréttiskonum, sem ég vil
ekki borga laun því að það er komið
nóg, kona góð. Þú átt að tala um of-
beldi en ekki kynbundið því að þið
konur eruð farnar að
beita ofbeldi og hafið átt
það til í gegnum tíðina.
Svo er það loftslags-
grýlan. Möndull jarðar
hefur færst úr stað, get-
ur það verið orsök á
loftslagsbreytingunum,
frú Katrín?
Á meðan þingmenn
niðurníða hver annan á
þingi er verið að selja
eða gefa landið, fólki er
dælt inn á örþjóð, fólki
sem ætti að fara til síns
heima og byggja þar
upp. Skrifað er undir allan fjandann
til þægðar ESB og þjóðin fær ekki
einu sinni að vita um allan ósómann.
Til dæmis, bað Alþingi ekki sjálft um
að framfylgja tilkynningarskyldu til
ESB um lög sem sett eru á íslensku
þingi og undirskriftir svo að ESB
geti fylgst með íslenskum fyrir-
tækjum og sektað, líki þeim ekki
framganga þeirra? Ætlið þið að
skrifa undir orkupakka 3?
Ég mótmæli öllum undirskriftum,
sölu og gjöfum á auðlindum okkar.
Ég vil fá að vita hver á Ísland og hver
stjórnar landi og þjóð. Er virkilega
hvergi að finna viturt fólk til starfa á
Alþingi Íslendinga? Nei, því að við
erum á vegferð til hrörnunar á öllu
og þess vegna þarf þetta fólk sem sit-
ur nú á Alþingi og er við völd að
víkja, það er stærsti liðurinn í þessari
vegferð til hrörnunar lands og þjóð-
ar. Og ekkert vantar upp á mikil-
mennskuna, með blaður úti í heimi,
teljandi sig geta sett út á önnur ríki
en sjá ekki ósómann í eigin landi und-
ir eigin stjórn, eða réttara sagt
stjórnleysi. Lítið ykkur nær.
Í lokin, fækkið flottræflunum sem
eru á ríkis-, heiðurs- og ævilaunum
og kaupið Vigur. Vigur má ekki fara í
erlenda eigu. Þjóðin á að eiga Vigur,
ásamt fjöllum, dölum, fossum, ám og
vötnum því að allt eru þetta auðlindir
þjóðarinnar.
Dómsmálaráðherra, þarf ekki und-
anþágu til Malasíubúans sem er að
kaupa Geirsgötu 11? – Og auðvitað
veitir þú undanþáguna, bara eftir
dúk og disk, og þess vegna spyr ég:
Hver á Ísland ? Ekki þú ein, kona
góð, sem sagðir að það skipti ekki
máli hvort Íslendingar eða útlend-
ingar kaupi hér eignir og jarðir.
Segðu af þér ásamt öðrum óþjóð-
hollum þingmönnum.
Hættið að nauðga stjórnarskránni.
Vegferð Alþingis
Eftir Stefaníu
Jónasdóttur
Stefanía
Jónasdóttur
»Ég mótmæli öllum
undirskriftum, sölu
og gjöfum á auðlindum
okkar. Ég vil fá að vita
hver á Ísland og hver
stjórnar landi og þjóð.
Höfundur býr á Sauðárkróki.
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
VANTAR ÞIG PÍPARA?