Morgunblaðið - 13.04.2019, Side 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. APRÍL 2019
Armenarnir Sergei Movsesi-an og Robert Hovhann-isjan deila efsta sæti með15 ára gömlum Írana,
Firouzja Alireza, þegar fimm um-
ferðir eru búnar. Eins og kom fram í
pistli sem ég skrifaði sl. laugardag er
þessum unga Írana spáð miklum
frama í skákinni. Það eru góð tíðindi,
einkum þegar horft er til þess að
klerkaveldið sem tók völdin í Íran ár-
ið 1979 bannfærði skáklistina um
tíma en hófsamari öfl sneru við
blaðinu.
Á eftir þremenningunum koma
keppendur með fjóra vinninga og er
enginn Íslendingur í þeim hópi. Jó-
hann Hjartarson, Hannes Hlífar
Stefánsson, Bragi Þorfinnsson, Sig-
urbjörn Björnsson, Björn Þorfinns-
son og Dagur Ragnarsson eru allir
með 3½ vinning.
Í gær var frídagur en áður en
sjötta umferðin hefst í dag fer fram
skemmtilegur viðburður, „barna-
blitz“, ætlað keppendum 12 ára og
yngri. 16 ungmenni hefja keppni, þar
af fimm stúlkur.
Eins og áður hefur komið fram
hafa margir okkar manna verið að ná
góðum úrslitum. Má þar nefna
Braga Þorfinnsson og hinn 15 ára
gamla Stephan Briem, og systir
hans, Guðrún Fanney, níu ára, vann
kunnan hollenskan skákmann. Og
Dagur Ragnarsson sýndi strax í
byrjun að hann gengur óhræddur til
leiks gegn hverjum sem. Andstæð-
ingur hans er einn besti skákmaður
Hollendinga nú um stundir:
Reykjavíkurskákmótið 2. umferð:
Dagur Ragnarsson – Jorden Van
Foreest
Slavnesk vörn
1. d4 d5 2. c4 c6 3. Rf3 Rf6 4. Db3
dxc4 5. Dxc4 Bg4 6. Db3 Db6 7. e3
Rbd7 8. Rbd2 e6 9. Be2 Dxb3 10.
Rxb3 a5 11. a4 Bd6 12. 0-0 0-0 13.
Bd2 Bc7 14. h3 Bf5 15. Hfc1 h6 16.
Be1 Re4 17. Rfd2 Rxd2 18. Bxd2
Hfd8 19. Be1 Bb6 20. Ha3 Bc7 21.
Bf3 Bg6 22. Bc3 e5
Það er ekki margt um þessa byrj-
un að segja þó að einhver gæti spurt
hvað hrókurinn væri að gera á a3.
Þar sem Dagur hafði teflt fram liði
sínu á afskaplega hógværan hátt
mátti kannski búast við miklum
rólegheitum áfram.
23. d5 e4 24. dxc6 exf3 25. cxb7?!
Almennt er ekki mælt því að fórna
liði í endatafli og hvítur gat einfald-
lega leikið leikið 25. cxd7 og þá er
staðan í jafnvægi. En mannsfórnin
freistaði.
25. … Ha7
26. Bxa5!
Og hvítur fórnar öðrum manni!
26. … Bxa5 27. Rxa5 Hxa5 28.
Hc8 Hf8 29. b4
Þetta var hugmyndin. Frípeð
hvíts halda Van Foreest við efnið
sem þarf nú að velja stað fyrir
hrókinn.
29. … Hd5?
„Vélarnar“ telja að svartur geti
unnið með 29. … Ha7 30. Hc7 Rb8
en þetta er ekki alveg einfalt eftir
31. gxf3, 29. … Hg5 var einnig góð-
ur leikur.
30. gxf3 Bd3 31. Hac3! Hg5+ 32.
Kh2 Ba6 33. h4 Hg6 34. H3c7 Bxb7
35. Hxf8+ Kxf8 36. Hxb7 Re5 37.
f4 Rg4+ 38. Kg3 Rxe3+ 39. Kf3
Rf5 40. b5
Frípeðin tryggja jafnteflið.
40. … He6 41. a5 Rd6 42. Hb6
Ke7 43. a6 Rxb5 44. Hxb5 Hxa6
– Jafntefli.
„Magno-saurus“ vann með
yfirburðum í Aserbaídsjan
Norski heimsmeistarinn bætti
enn einni rósinni í hnappagatið með
yfirburðasigri á minningarmótinu
um Vugar Gashimov. Armenski
stórmeistarinn Aronjan „tísti“
nýrri nafngift á þennan mikla skák-
mannaskelfi: „Magno-saurus“.
Í lokaumferðinni vann Magnús
Rússann Grischuk í 39. leikjum og
munaði tveimur vinningum á hon-
um og næstu mönnum. Loka-
staðan:
1. Magnús Carlsen 7 v. (af 9).
2.-3. Karjakin og Ding 5 v. 4.-6. An-
and, Radjabov og Grischuk 4½ v.
7.-8. Topalov og Navara 4 v. 9.
Mamedyarov 3½ v. 10. Giri 3 v.
Armenarnir efstir
ásamt 15 ára Írana
Skák
Helgi Ólafsson
helol@simnet.is
Morgunblaðið/Ómar Óskarsson
Í framför Stephan Briem vann sinn fyrsta stórmeistara við taflið í Hörpu.
Ein af grunn-
hugmyndum kapítal-
isma hefur verið að
nýta auðlindir náttúr-
unnar og vinna úr
þeim vörur sem fólk
vill kaupa. Samfara
þessu þróaðist sú
hugmynd að breyta
þekkingu í vöru, t.d.
með því að skrifa
hana niður og selja,
svo sem bækur. Með tímanum hef-
ur úrvalið af þekkingu aukist jafnt
og þétt. Með hinni stafrænu bylt-
ingu varð auðveldara en nokkru
sinni fyrr að selja þekkingu og
nánast hver sem er getur nýtt sér
upplýsingatækni til að kynna og
selja þekkingu sína og vöru – án
milliliða. Allt form af þekkingu er
auðlind sem er óþrjótandi og auð-
deilanleg. Reyndar þykir hún
stundum full auðdeilanleg þegar
kemur að ólöglegri dreifingu.
Gríðargögn (e. big data) eru
grunnur að viðskiptalíkani þriggja
stærstu fyrirtækja heims í dag.
Google fer þar fremst í flokki, þar
á eftir koma Facebook (FB) og
svo Amazon. Með greiningu á
gríðarlegu magni af upplýsingum
um notendahegðun hafa þessi
fyrirtæki búið til algjörlega nýja
gerð viðskiptalíkana. Þessi fyrir-
tæki breyta ekki hugviti í vöru
(nema auðvitað í byrjun) heldur
safna þau upplýsingum um hegðun
fólks og greina þær með ýmsum
hætti. Greining er svo notuð til að
sérsníða auglýsingar að notendum.
Notendur skoða bankaþjónustu á
vefnum og svo sjá þeir auglýs-
ingar um þá bankaþjónustu á sam-
félagsmiðlum nær samstundis, og
næstu vikur. Shoshana Zuboff,
prófessor við Harvard Business
School, kallar þetta eftirlits-
kapítalisma og hefur ritað um
þetta bók.
Í september 2012 birtust í tíma-
ritinu Nature niðurstöður rann-
sóknar sem Facebook (FB) fram-
kvæmdi á notendum
sínum. FB skipti not-
endum sem voru yfir
18 ára aldri og bú-
settir í BNA í þrjá
hópa. 60.000.000
manns fóru í stærsta
hópinn og fékk hann
skilaboð um hvar
næsti kosningastaður
væri. Gátu þessir not-
endur ýtt á hnappinn
„Ég kaus“ og þeir
sáu hvaða vinir hefðu
líka kosið. Til viðmiðunar fóru
611.000 notendur í hóp sem fékk
sömu skilaboð og hnapp en gátu
ekki séð hvaða vinir hefðu merkt
við „Ég kaus“-hnappinn. Svo var
enn annar viðmiðunarhópur af
611.000 notendum sem fékk engin
skilaboð. Lokaniðurstaðan var sú
að stóri hópurinn sem hafði upp-
lýsingar um hvað vinirnir kusu
var líklegri til að mæta á kjörstað.
Þá hefðu 340.000 fleiri notendur
mætt á kjörstaði þegar þeir sáu
að vinir þeirra væru búnir að
kjósa.
Hvar liggur þá línan á milli
þess að koma með auglýsingu um
vöru sem gæti hentað notand-
anum og að hafa bein áhrif á hvað
hann kaupir eða kýs? Þessi mark-
aður er ennþá nýr og í mótun, en
eins og við ákváðum að vernda til-
teknar auðlindir gegn ofnýtingu,
þá er spurning hvort ekki sé þörf
á að vernda neytendur fyrir grein-
ingartólum tæknirisanna. Það er
a.m.k. ástæða til að hafa varann á
sér og skoða með gagnrýnum
hætti þær upplýsingar sem okkur
berast – ekki aðeins 1. apríl.
Gríðargögn og
virði upplýsinga
Eftir Aron Friðrik
Georgsson
»Ný viðskiptalíkön
byggjast á því að
safna upplýsingum
um fólk og selja.
Aron Friðrik Georgsson
Höfundur er viðskiptafræðingur og
ráðgjafi í upplýsingaöryggismálum
hjá Stika ehf.
aron@stiki.eu
Upplýsingaöryggi
Jóninna Sigurðardóttir fædd-
ist 11. apríl 1879 á Þúfu í
Fnjóskadal. Foreldrar hennar
voru hjónin Sigurður Jónsson,
bóndi á Draflastöðum, og
Helga Sigurðardóttir.
Jóninna fór í Kvennaskól-
ann á Akureyri 18 ára að aldri
og hélt síðan til Noregs og
Danmerkur og stundaði þar
hússtjórnar- og kennaranám.
Jóninna kom heim sumarið
1903 og hóf farkennslu í mat-
reiðslu um allt Norðurland
næstu árin. Námskeið hennar
nutu mikilla vinsælda og voru
mörg kvenfélög stofnuð í kjöl-
far þeirra. Árið 1907 hóf Jón-
inna matreiðslukennslu á
Akureyri og 1915-1945 rak
hún Hótel Goðafoss. Jóninna
stóð fyrir því að stofnaður var
húsmæðraskóli á Akureyri
1945 og var hún fyrsti formað-
ur skólanefndar.
Árið 1915 kom út eftir Jón-
innu Matreiðslubók fyrir fá-
tæka og ríka. Seldist hún strax
upp og var síðan oft endur-
útgefin með viðbótum. Það
var ekki fyrr en Matur og
drykkur eftir Helgu Sigurðar-
dóttur, bróðurdóttur Jóninnu,
kom út 1947 að bók Jóninnu
var ekki lengur helsta mat-
reiðslubiblía Íslendinga.
Jóninna var sæmd riddara-
krossi fálkaorðunnar 1959.
Jóninna, sem var ógift og
barnlaus, lést 19.9. 1962.
Merkir Íslendingar
Jóninna
Sigurðar-
dóttir
Framhaldsaðalfundur Eimskipafélags Íslands hf. verður haldinn föstudaginn
26. apríl 2019 kl. 16:00 í höfuðstöðvum félagsins að Korngörðum 2, 104 Reykjavík.
félagsins: www.eimskip.com/investors/agm
Eitt atkvæði fylgir hverjum hlut í félaginu. Aðgöngumiðar,
atkvæðaseðlar og önnur fundargögn verða afhent á fundarstað
frá kl. 15:30 á fundardegi.
Ekki verður unnt að greiða atkvæði með rafrænum hætti á
fundinum.
Nánari upplýsingar um atkvæðareglur og notkun umboða er að
finna á vefsíðu félagsins: www.eimskip.com/investors/agm
1. Kosning stjórnar félagsins.
2. Önnur mál.
FRAMHALDSAÐALFUNDUR
EIMSKIPAFÉLAGS ÍSLANDS HF.
Upplýsingar um frambjóðendur er að finna á heimasíðu
félagsins.
Gæta þarf kynjahlutfalla við kjörið og skal hlutfall hvors kyns
ekki vera lægra en 40%.
Fundurinn er auglýstur skv. ákvæðum í 3. mgr. 88. gr. a laga
nr. 2/1995 um hlutafélög.
Reykjavík, 11. apríl 2019
Stjórn Eimskipafélags Íslands hf.
Korngörðum 2 | 104 Reykjavík | 525 7000 | eimskip.is