Morgunblaðið - 17.04.2019, Blaðsíða 31

31
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2019
Vætutíð Blautt hefur verið utandyra fyrir þá sem spóka sig í miðborginni þessa dagana og eins gott að eiga vatnsheldar yfirhafnir fyrir slíka spássitúra. Þessir tveir voru með allt á hreinu.
Eggert
Um helgina var eftir-
tektarverð umfjöllun
um hnjá- og mjaðma-
skiptaaðgerðir í Morg-
unblaðinu. Talið er að
um 1.000 þjáðir Íslend-
ingar bíði nú liðskipta-
aðgerða. Út frá mínu
sjónarmiði eru slíkar
aðgerðir nokkurs kon-
ar „viðgerðir“ en ekki
ólæknandi sjúkdómur.
„Viðgerðin“ hefur ótrúlega bætandi
áhrif á líf viðkomandi einstaklings.
Þetta þekki ég á eigin skinni þar sem
ég var einn af 25 Íslendingum sem
nýttu sér að fá aðgerð sem þessa
vegna ákvæða í EES samningnum.
Ég kaus einkavætt sjúkrahús, Capio
Moment í Halmstad í Svíþjóð.
Rekstrarformið er í mínum augum
aukaatriði. Þar var fyrirmyndarþjón-
usta og undirbúningur afar faglegur.
Aðgerðin var gerð í
ágúst á síðasta ári.
Sjúkrasjóður Íslands
greiddi nær allan
kostnað en heild-
arkostnaður vegna
þeirra 25 einstaklinga
sem nýttu sér þessa
leið á síðasta ári nam
um 45 milljónum króna.
Ljóst er að Landspít-
alinn hefur hvorki fjár-
magn eða aðstæður til
þess að taka verulega
til hendinni til að létta á
biðlistanum. Ég fékk þó símtal
seinnipartinn í febrúar þar sem ég
var boðaður með litlum fyrirvara í
aðgerð á Landsspítalanum. Þá sat ég
á þrekhjóli í líkamsræktinni með
sænska mjöðm sem ég segi gjarnan í
gríni að sé frá Volvo. Sá næsti á bið-
listanum hefur þá komist aðeins fyrr
í aðgerð í minn stað. Bæklunarlækn-
irinn Hjálmar Þorsteinsson hjá Klí-
nikinni, sem er fyrrverandi yfirlækn-
ir á Capio Moment-sjúkrahúsinu,
benti mér á þessa leið. Það hefði ver-
ið hægt að gera aðgerð á 38 sjúkling-
um hér heima fyrir þann kostnað
sem greiddur hefur verið erlendis
fyrir 25 manns.
Klínikin í Ármúla hefur boðið fram
aðstoð sína til að stytta biðlistana.
Þar starfar fagfólk og margir Íslend-
ingar hafa keypt sér þjónustu þar og
greitt sjálfir fyrir aðgerð. Sjúkra-
tryggingar Íslands hafa ekki haft
áhuga á að gera samning við fyrir-
tækið – þess í stað þykir betra að
senda sjúklinga til Evrópulanda. Það
er mikil mismunun fólgin í þessu og á
skjön við jafnréttislög. Heilbrigðis-
ráðherra segir í Morgunblaðinu 15.
apríl sl. að þetta sé: „Fyrst og fremst
vegna þess að þetta eru aðskilin
kerfi.“ Það má velta því fyrir sér
hvort einkasjúkrahús erlendis séu þá
ekki í „aðskildu kerfi“.
Svo ég víki mér aftur að sænsku
mjöðminni þá tókst aðgerðin á mér
fullkomlega. Það er óneitanlega mikil
fyrirhöfn og ákveðin áhætta að þurfa
að fara alla þessa leið til þess að fá
bót meina sinna. Í rauninni óskiljan-
legur óþarfi. Ég hef áður ritað grein
um þetta mál í Morgunblaðið til þess
að lýsa mikilli undrun minni á því
hvernig kerfið virkar. Ótrúlega
margir höfðu samband eftir birtingu
greinarinnar og sögðu farir sínar
ekki sléttar og hafa beðið lengi eftir
því að fá bót meina sinna.
Þrír heilbrigðisráðherrar hafa
ekki treyst sér til þess að taka á þess-
um málum, allt vel hugsandi fólk, í
þremur mismunandi stjórnmála-
flokkum. Ég treysti núverandi
heilbrigðisráðherra vel, veit að hún
er vel meinandi og vill gera vel og að
mínu mati löngu tímabært að gera
samninga við Klínikina þannig að
sárþjóð fólk, bryðjandi verkjalyf frá
morgni til kvölds, fái „viðgerð“ og
verði nýtir þjóðfélagsþegnar á ný.
Fjármálaráðherra heldur um pyngj-
una og er mun hlynntari einkavæð-
ingu en ég. Hins vegar snýst þetta
ekki um pólitík heldur fyrst og
fremst um lausn fyrir sárþjáð fólk
sem á þá ósk heitasta að verða nýtir
þjóðfélagsþegnar á ný. Nú reynir
enn á ríkisstjórnina. Fyrir alla muni
frestið þriðja orkupakkanum og virk-
ið orku þeirra þúsund Íslendinga
sem óska þess heitast að geta nýtt þá
orku sem í þeim býr.
Eftir Ísólf Gylfa
Pálmason » Fyrir alla muni,
frestið þriðja orku-
pakkanum og virkið
heldur orku þeirra þús-
und Íslendinga sem
óska þess heitast að
geta nýtt þá orku sem í
þeim býr.
Ísólfur Gylfi Pálmason
Höfundur er fv. alþingismaður og
sveitarstjóri.
isolfurgp@gmail.com
Draumur um betra líf
Ég ber virðingu fyr-
ir fólki sem berst fyrir
sannfæringu sinni með
rökum og styðst við
staðreyndir. Hvort ég
er sammála eða ekki,
skiptir engu. Oft hef ég
heillast af þeim sem
eru harðir í horn að
taka í baráttu fyrir
djúpstæðri sannfær-
ingu. Þeir sækja fram
af rökfestu, þekkingu og stað-
reyndum.
Opið og frjálst samfélag byggist á
rökræðunni, skoðanaskiptum – oft
hörðum málefnalegum átökum. Ein-
mitt vegna þessa eru níðskrif, dylgj-
ur, aðdróttanir og rógburður hættu-
leg – grafið er undan stoðum
lýðræðis.
Því miður hefur tekist að eitra
nauðsynlega umræðu um þriðja
orkupakkann, svokallaða. Reynt er
að drepa rökræðuna. Staðreyndir
eru hundsaðar ef þær henta ekki
„málstaðnum“. Gífuryrðin, blekk-
ingarnar og falsfréttirnar lita um-
ræðuna.
Eðlilegar efasemdir
Þeir sem efast um ágæti þess að
innleiða þriðju orkutilskipunina í ís-
lenskan rétt hafa sumir þurft að
sitja undir ásökunum um þjóðernis-
poppúlisma. Þó hafa þeir lítið til sak-
ar unnið annað en vilja
gæta hagsmuna Ís-
lands. Merkimiða-
pótilík af þessu tagi er
vísbending um fátæk-
lega hugsun.
Eðlilegt er að margir
hafi áhyggjur þegar
kemur að skipulagi raf-
orkumála. Þess vegna
er nauðsynlegt að
spyrja gagnrýnna
spurninga áður en tek-
in er ákvörðun um
hvort innleiða eigi
þriðju orkutilskipunina:
 Erum við Íslendingar með ein-
hverjum hætti að afsala okkur eign-
aryfirráðum og nýtingaryfirráðum
yfir orkuauðlindunum?
 Eru líkur á því að við innleið-
ingu þriðju orkutilskipunarinnar
skerðist samkeppnishæfni íslensks
atvinnulífs eða lífskjör almennings
svo sem með hækkun raforkuverðs?
 Erum við Íslendingar, beint
eða óbeint, að skuldbinda okkur til
að samþykkja lagningu sæstrengs?
Svör við þessum spurningum hafa
vegið þyngst í mínum huga. Við öll-
um þessum spurningum var svarið
nei. Þegar við bætist að settur verð-
ur lögformlegur fyrirvari um að ekki
verði lagður sæstrengur nema með
samþykki meirihluta Alþingis, hef
ég ekki lengur þær áhyggjur sem ég
hafði. Þetta þýðir hins vegar ekki í
mínum huga að rökræðunni sé lokið
– langt í frá. Nú eru þau þingmál,
sem tengjast þriðja orkupakkanum í
þinglegri meðferð og til umfjöllunar
í nefndum þingsins. Leitað verður
umsagnar fjölda aðila, sérfræðinga,
hagsmunasamtaka og fyrirtækja.
Allir geta sent sína umsögn. Fjöldi
manna verður boðaður á fundi
nefnda til að tryggja vel ígrundaða
meðferð á máli sem áður hefur kom-
ið til kasta þingsins, verið afgreitt og
tvennar kosningar haldnar eftir það.
Samvinna og samstarf við aðrar
þjóðir er okkur mikilvæg en við get-
um aldrei gengið þannig fram að við
afsölum okkur fullum yfirráðum yfir
auðlindunum, orkuauðlindunum,
fallvötnunum og jarðvarma. Í um-
ræðum um í þingsal um orkutilskip-
unina benti ég á að náttúran væri
okkur Íslendingum gjöful, „þó að
hún geti stundum verið harð-
neskjuleg. Við höfum forskot á ýms-
um sviðum, aðgangur að hreinni og
hlutfallslega ódýrri orku eykur sam-
keppnishæfni atvinnulífsins og
styrkir ímynd landsins sem perlu
náttúru og hreinleika. Það er alveg
ljóst, og um það hljótum við að vera
öll sammála, að ein dýrmætasta
eign, auðlind okkar Íslendinga er
hrein orka.“
Rógburður, staðleysur og spuni
Ef til vill hefði það ekki átt að
koma á óvart hversu grimmdin og
virðingarleysið fyrir skoðunum ann-
arra er mikið þegar kemur að þriðja
orkupakkanum. En það er merkilegt
hve sumir, jafnvel sæmilega máls-
metandi menn, eru gjarnir á að forð-
ast málefni, brjóta þau til mergjar
og takast á með rökræðum við þá
sem eru annarrar skoðunar. Þeim
fellur betur að nota klisjur og inn-
antóma frasa.
Eitt skýrasta merki rökþrots er
þegar gripið er til hálfsannleika og
ósanninda. Spunakarlar hafa lengi
trúað því að ef nægilega lengi sé
hamrað á einhverju muni almenn-
ingur, hægt og bítandi, líta á stað-
leysur sem staðföst sannindi.
„Þið þingmenn sem ætlið að
styðja þetta O3 mál, verðið taldir
landráðamenn,“ skrifar andstæð-
ingur orkupakkans á fésbókarsíðu
samherja sinna. „Hrein landráð að
samþykkja þennan pakka,“ segir
annar. Sá þriðji heldur því fram að í
öðrum löndum sé eftirfarandi setn-
ing notuð yfir slíka einstaklinga:
„Enemies of the state.“
Ráðherra er sagður vitleysingur
og hugsi aðeins um „eigin vasa og
pólitíska félaga“. Falsfréttum er
komið í loftið um gríðarlega fjár-
hagslega hagsmuni af því að innleiða
orkutilskipunina. „Bófi eins og allir
hinir pólitíkusarnir,“ er dómur sem
er felldur og því haldið fram að við-
komandi sé „lygari“.
Nafngreindir ráðherrar eru „aðal-
gangsterar“ en þingmenn eru
„heiladauðir“. Einn er á því að á Al-
þingi sitji „glæpamenn“.
Orðræðan er orðin að keppni um
mestu gífuryrðin, dylgjurnar og sví-
virðingarnar. Hæfileikinn til að laða
fólk við fylgis við málstað er auka-
atriði. Engin leið er að eiga orða-
stað, skiptast á skoðunum og rök-
ræða við fólk sem dregur aðra niður
í svað með brigslum um landráð,
sviksemi, blekkingar og glæpa-
mennsku.
Við Íslendingar höfum ákveðið að
nýta fullveldi okkar til að eiga sam-
vinnu við aðrar þjóðir – samvinnu
sem er okkur lífsnauðsynleg og er
undirstaða góðra lífskjara. Alþjóðleg
samvinna er ekki einstefna, þar sem
við fáum allt fyrir ekkert. Það er
hins vegar nauðsynlegt að við séum
gagnrýnin, gætum að hagsmunum
lands og þjóðar. Ekkert er yfir
gagnrýni hafið og allra síst EES-
samningurinn með öllum sínum
kostum en einnig göllum. En okkur
verður ekkert ágengt og vinnum
engum gagn með meinyrðum, dylgj-
um og falsi. Þá festumst við í vef öfg-
anna og komumst ekkert áfram.
Eftir Óla Björn
Kárason » Orðræðan er orðin
að keppni um mestu
gífuryrðin, dylgjurnar
og svívirðingarnar.
Hæfileikinn til að laða
fólk við fylgis við mál-
stað er aukaatriði.
Óli Björn Kárason
Höfundur er alþingismaður
Sjálfstæðisflokksins.
Heiladauðir landráðamenn og bófar