Morgunblaðið - 17.04.2019, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2019
Bókaðu núna á baendaferdir.is
Sími 570 2790 | bokun@baendaferdir.is | Síðumúla 2, 108 Reykjavík
Verð: 218.800 kr. á mann í tvíbýli.
Mjög mikið innifalið!
sp
ör
eh
f.
Fararstjóri: Ólafur Örn Haraldsson
Ævintýralegi miðaldabærinn Brugge í Belgíu er einstök
perla sem allir ættu að heimsækja að minnsta kosti
einu sinni á ævinni og sjá fornar byggingar, steinlögð
stræti, vatnavegi og markaðstorg. Hér er mikið flatlendi,
hvarvetna góðir hjólastígar og því tilvalið að fara allra
sinna ferða hjólandi. Upplifðu náttúrufegurð Belgíu í
hjólaferð þar sem áherslan er á að njóta, ekki þjóta.
7. - 14. september
Hjólað umBrugge
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
Lögreglustjórinn á höfuðborgar-
svæðinu gagnrýnir harðlega ýmis
ákvæði í lagafrumvarpi heilbrigð-
isráðherra um neyslurými fyrir
fíkniefnaneytendur. Einnig er fund-
ið að ýmsum atriðum í greinargerð
frumvarpsins, m.a. um að haft hafi
verið samráð við lögreglu um efni
þess. Það hafi aðeins verið áform
um frumvarpið sem kynnt hafi ver-
ið lögreglu.
Dregið úr skaðlegum áhrifum
Heilbrigðisráðherra segir að
markmiðið með frumvarpinu sé að
draga úr skaðlegum afleiðingum af
notkun ávana- og fíkniefna. Neyslu-
rýmið sé ætlað langt leiddum fíkni-
efnaneytendum. Verði frumvarpið
að lögum getur Embætti landlækn-
is heimilað sveitarfélagi að stofna
og reka neyslurými að uppfylltum
nánari skilyrðum sem heilbrigðis-
ráðherra setur um rekstur þeirra,
þar á meðal um þjónustu, hollustu-
hætti, hæfni starfsfólks og upplýs-
ingagjöf.
Lögreglustjóri bendir á að svo
virðist sem gengið sé út frá því að
með því að heimila neyslu fíkniefna
í löglegu neysluúrræði þá sé þar
með varsla fíkniefnanna heimil, og
jafnvel á tilteknu svæði þar um
kring, ef sveitarfélög gerir sam-
komulag við lögreglu um „refsilaus
svæði“. Engin lagaheimild sé hins
vegar fyrir slíku samkomulagi.
Lögreglustjóri segir að ákvæði 2.
gr. frumvarpsins, sem heimilar
fíkniefnaneytendum að neyta fíkni-
efna á tilteknu svæði, feli ekki í sér
undanþágu frá bannreglu 2. gr.
laga um ávana- og fíkniefni sem
bannar vörslu og meðferð fíkniefna
á íslensku forráðasvæði. Einungis
sé verið að heimila neyslu sem fram
til þessa hefur verið refsilaus.
Menn hafi ekki verið sóttir til saka
fyrir að neyta fíkniefna heldur að-
eins fyrir vörslu þeirra.
Skylda lögreglu óbreytt
Þá segir lögreglustjóri að verði
frumvarpið óbreytt að lögum muni
það ekki hrófla við skyldu lögreglu
til að leggja hald á ólögleg ávana-
og fíkniefni og gera þau upptæk.
Nauðsynlegt sé að fram komi í
lagatextanum eða reglugerð hversu
mikið magn af ávana- og fíkniefnum
einstakir neytendur megi vera með
í neyslurýminu.
Lögreglustjóri segir að í greinar-
gerð um meginefni frumvarpsins
komi fram ákveðið þekkingarleysi á
hlutverki lögreglu og hvaða skyldur
séu lagðar á lögreglu þegar kemur
að meðferð sakamála. Látið sé í
veðri vaka að lögregla geti haft mat
um það hvort hún láti til sín taka
þegar hún hefur afskipti af einstak-
lingi sem hefur á sér fíkniefni. Svo
sé ekki og lögregla hafi heldur ekk-
ert mat um það til hvaða aðgerða
verði gripið hafi hún afskipti af ein-
staklingi með fíkniefni í vörslu
sinni. Hugmyndir frumvarpshöf-
unda um að „aðvörun“ sé eitt úr-
ræða lögreglu í slíkum málum eigi
ekki við rök að styðjast. Lögreglu
beri samkvæmt lögum að stöðva
ólögmæta háttsemi og fylgja mál-
um eftir, ella geti lögreglumaður
bakað sér refsiábyrgð.
Loks vekur lögreglustjóri athygli
á því að þrátt fyrir ummæli í grein-
argerð frumvarpsins um að ekki
verði hægt að sækja starfsmenn
neyslurýmisins til saka fyrir það að
einstaklingur hafi látist undir eft-
irliti þeirra, kunni þeir að verða í
þeirri stöðu að háttsemi þeirra
verði ekki virt til refsileysis. Þetta
sé vegna þess að ákvæðið taki að-
eins til laga um ávana- og fíkniefni
og vegna skorts á skilgreiningu
neysluskammts í frumvarpinu.
Skylt að benda á vankanta
Lögreglustjóri segir að með um-
sögn sinni sé embættið ekki að hafa
skoðun á réttmæti neyslurýma og
sjónarmið um skaðaminnkun hafi
mikið vægi. Skylt sé hins vegar að
vekja athygli á vanköntum frum-
varpsins. Verði það óbreytt að lög-
um sé réttur neytandans ekki
tryggður til neyslu á neyslu-
skammti eins og markmið sé og
óvíst um refsileysi starfsmanna
rýmisins. Þá verði að gera kröfu
um að hugað sé að skyldu lögreglu í
þessu samhengi.
Engin heimild fyrir „refsilausu svæði“
 Lögreglustjórinn á höfuðborgarsvæðinu gagnrýnir frumvarp um neyslurými fyrir fíkniefnaneyt-
endur  Segir neyslu á tilteknu svæði ekki fela í sér undanþágu frá banni við vörslu fíkniefna
Morgunblaðið/Ómar
Fíkn Sprautur og nálar á víðavangi.
Stefán Gunnar Sveinsson
sgs@mbl.is
Skrifstofa Alþingis hefur ekki skipt
um þá skoðun að atkvæðagreiðslan 1.
júní 2017, þar sem þingið greiddi at-
kvæði um tillögur þáverandi dóms-
málaráðherra um skipun Landsrétt-
ar, hafi verið „fyllilega lögmæt og í
samræmi við lögbundna og venju-
bundna afgreiðsluhætti Alþingis“,
þrátt fyrir niðurstöðu Mannréttinda-
dómstóls Evrópu í síðasta mánuði.
Þetta staðfestir Helgi Bernódusson,
skrifstofustjóri Alþingis, í tölvupósti
til Morgunblaðsins.
Skrifstofa Alþingis hafði áður veitt
álit sitt á því hvort atkvæðagreiðslan
hefði verið lögmæt í bréfi dagsettu 7.
júní 2017 til Örnólfs Thorssonar for-
setaritara, en skrifstofunni hafði þá
borist erindi frá forsetaembættinu
vegna ábendinga um að atkvæða-
greiðslan kynni að hafa brotið í bága
við lög, þar sem ekki hefðu verið
greidd atkvæði um dómaraefnin
hvert í sínu lagi.
Sérstaklega vandað til
Í svarinu til forsetaritara, sem
Helgi Bernódusson undirritaði, var
farið yfir tildrög atkvæðagreiðslunn-
ar 1. júní 2017 og þau lög og ákvæði
þingskapa sem áttu við um hana, en
bent er á að það sé „venjubundin
framkvæmd og ævagömul“ að taka
saman mörg atriði við atkvæða-
greiðslur þegar ljóst sé að allir muni
greiða atkvæði með sama hætti eða
breytingartillaga hefur ekki verið
gerð við einstök atriði.
Segir í svari skrifstofunnar til for-
setaritara að vandað hafi verið sér-
staklega til verka við undirbúning at-
kvæðagreiðslunnar 1. júní og hugað
vel að öllum atriðum og orðalagi laga
og þingskapa. Bent er á að þingskjal-
ið sé þannig sett upp að gerð sé tillaga
um hvern einstakling í tölusettum lið-
um, svo að hægt væri að greiða at-
kvæði um hvern og einn hefði þess
verið óskað.
Þá hefði forseti Alþingis kannað
hug formanna þingflokkanna og fleiri
þingmanna til fyrirkomulags at-
kvæðagreiðslunnar áður en þingfund-
ur hófst. Kom fram í þeim samtölum
að þingmenn myndu allir greiða at-
kvæði með sama hætti um hvern ein-
stakling í tillögunum.
Þá er einnig bent á að þingforseti
hafi ítrekað formlega á þingfundinum
um leið og atkvæðagreiðslan hófst að
hún gæti farið fram um hvern og einn.
„Engin athugasemd kom fram um að
tillögurnar yrðu bornar upp í heild,
engin ósk um uppskiptingu á tillögu
[stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar]í
atkvæðagreiðslunni eins og þó oft er
gert,“ segir í bréfinu til forsetaritara,
og er bætt við að til dæmis hefði mátt
búast við því að „óskað yrði sérstakr-
ar atkvæðagreiðslu um þá fjóra sem á
skjalinu voru en ekki var gerð tillaga
um í niðurstöðum dómnefndar, en svo
varð ekki“.
Atkvæðagreiðslan hafi því að öllu
leyti verið í samræmi við þingsköp og
samkvæmt þingvenju. Til atkvæða
hafi verið fimmtán nöfn í fimmtán
tölusettum liðum, og ber að líta svo á
að „Alþingi hafi samþykkt hvern tölu-
lið, hvert nafn, hvert dómaraefni, með
31 atkvæði gegn 22, en 8 þingmenn
greiddu ekki atkvæði, en 2 voru fjar-
staddir“. Í niðurlagi bréfsins til for-
setaritara er tekið fram að meginhug-
myndin og krafa í bráðabirgðaákvæði
í lögum um skipan dómara í Lands-
rétt í fyrsta sinn hafi verið sú að Al-
þingi gæti tekið afstöðu til hvers dóm-
araefnis, hafnað einstökum tillögum
ráðherra, en stæði ekki frammi fyrir
þeim kosti að samþykkja allar tillög-
urnar eða hafna öllum. Þessi hug-
mynd hafi verið virt við afgreiðslu
málsins á Alþingi, og þannig gengið
frá málinu á þingskjali og við tilhögun
atkvæðagreiðslu að hægt yrði að
verða við þessari kröfu.
Morgunblaðið/Kristinn
Umræður á Alþingi Atkvæðagreiðslan um skipan Landsréttar 1. júní 2017
var í samræmi við þingsköp og þingvenju að mati skrifstofu Alþingis.
Afstaðan óbreytt
þrátt fyrir dóm MDE
 Atkvæðagreiðsla um skipan Landsdóms fyllilega lögmæt
Í dómi sínum 12. mars síðastliðinn
komust þeir fimm dómarar sem
mynduðu meirihluta í dómi Mann-
réttindadómstólsins að þeirri nið-
urstöðu að sú ákvörðun Alþingis
að greiða ekki sérstaklega atkvæði
um hvern og einn umsækjanda
hefði verið „alvarlegur galli á skip-
unarferlinu“, sem hefði verið til
þess fallinn að draga trúverðug-
leika þess í efa, sérstaklega hvað
varðaði þá fjóra umsækjendur þar
sem þáverandi dómsmálaráðherra
vék frá áliti hæfnisnefndarinnar.
Minnihluti dómstólsins vísaði
hins vegar í dóma Hæstaréttar frá
desember 2017 og mars 2018, þar
sem komist var að þeirri niður-
stöðu að atkvæðagreiðslan hefði
verið annmarki, sem hefði þó ekki
þýðingu.
Sögð alvarlegur ágalli
NIÐURSTAÐA MDE
Mannréttinda-
dómstóll Evrópu
komst að þeirri
niðurstöðu að ís-
lenska ríkið hefði
brotið gegn
mannréttindum
Bjarna Ármanns-
sonar kaupsýslu-
manns samkvæmt
mannréttinda-
sáttmála Evrópu
(MSE) með því að refsa honum í
tvígang fyrir sama brot.
Fram kemur í dómi Mannrét-
indadómstólsins að ríkið hafi brotið
gegn 4. gr. MSE og er það dæmt til
þess að greiða Bjarna um 680 þús-
und kr. í miskabætur og rúmar 4
milljónir í málskostnað auk vaxta
og skatta innan þriggja mánaða frá
uppkvaðningu dómsins. Héraðs-
dómur Reykjavíkur dæmdi Bjarna
í sex mánaða skilorðsbundið fang-
elsi árið 2013 fyrir meiri háttar
skattalagabrot.
Viðurkenndi Bjarni fyrir dómi að
hafa vantalið fjármagnstekjur sín-
ar og sagði að um handvömm eða
mistök hefði verið að ræða. Hæsti-
réttur þyngdi síðan dóm Bjarna í
átta mánaða skilorðsbundið fang-
elsi. Var honum líkt og í héraðs-
dómi gert að greiða tæpar 36 millj-
ónir króna í sekt í ríkissjóð. Við
meðferð málsins kom fram að hann
hefði greitt að fullu opinber gjöld
samkvæmt úrskurði ríkisskatt-
stjóra um endurákvörðun auk
álags.
Ríkið braut gegn
mannréttindum Bjarna
Bjarni
Ármannsson