Dagblaðið Vísir - DV - 08.03.2019, Blaðsíða 18

18 8. mars 2019FRÉTTIR - ERLENT
ERTU MEÐ VERKI Í BAKI, MJÖÐMUM,
HNJÁM EÐA FÓTUM ?
Komdu í göngugreiningu!
Tímapantanir í síma 55 77 100
og á www.gongugreining.is
Bæjarlind 4, Kóp. & Orkuhúsinu Rvk.
honum og öðrum loforð sem
aldrei voru efnd.
„Það átti að borga fyrir laugar-
dagana, miðað við það átti ég
mánaðarlega inni hjá þeim 70
þúsund krónur fyrir skatt. Skiptir
ekki máli hvaða dag vikunnar við
erum að vinna, virkan dag eða um
helgar. Við unnum oftast á laugar-
dögum og samkvæmt okkar skiln-
ingi á íslensku launakerfi þá eigum
við að fá borgað extra fyrir það. Við
erum með ráðningarsamning sem
kveður á um yfirvinnu, um 2.800
krónur.“
Starfsmannaleigan sendi DV
skjáskot af kröfu sem Romeo fékk
frá Landspítalanum sem sýndi að
staðan á reikningnum hans var
um 700 þúsund krónur. „Já, þetta
skjáskot sýnir innistæðuna mína,
en ekki frá því í janúar heldur frá
nóvember. Krafan var tilkomin
vegna þess að ég leitaði á spítal-
ann eftir vinnuslys, missti jafn-
vægið í vinnunni og datt. Ég sendi
þetta skjáskot á Höllu því ég skildi
ekki af hverju ég var að fá þenn-
an reikning og af hverju hann
var svona hár. Var ég ekki sjúkra-
tryggður? Ég var búinn að vera að
borga skatta. En þessir peningar
voru það sem ég hafði náð að
safna frá því að ég kom til Íslands
og tæplega 200 þúsund króna lán
sem ég fékk frá Danmörku. Þessir
peningar voru ekki lengur til stað-
ar þegar ég talaði við fjölmiðla.“
Matarkort frá Eflingu
Fyrirsvarsmaður starfsmannaleig-
unnar heldur því fram að Romeo
og fleiri, sem hafa hlotið aðstoð
Eflingar, hafi farið með matarkort
sem Efling gaf þeim, keypt mikið
magn af kjöti og síðan selt það frá
sér. Romeo segir þetta rangt og
bauð blaðamanni að skoða allar
kvittanir.
„Við seldum matinn ekki, held-
ur gáfum þeim sem búa í hús-
næðinu að Hjallabrekku með okk-
ur. Fengum kort til að kaupa fyrir
alla og þetta var gefins, það voru
engin skilyrði. Við fórum og keypt-
um matinn fyrir alla og skiptum
svo á milli okkar jafnt. Þetta voru
líka ekki bara kjötvörur heldur líka
sóda vatn og þess háttar.“
Með Romeo er vinur hans, Ion
Anghel, sem líka vann hjá starfs-
mannaleigunni. Hann bætir við:
„Ég var að vinna í Noregi í viku,
fór að kvarta yfir að hafa ekki feng-
ið borgað rétt. Málið var svaka-
lega hratt afgreitt, ég fékk strax
hjálp, strax voru ráðstafanir gerð-
ar og ég fékk peninginn strax. Hér
gerist þetta hægar, hér vissi Efling
af þessu í haust en ekkert gerðist
fyrr en þetta var komið aftur í fjöl-
miðla.“
Þegar Romeo kom til landsins
var einn samlandi hans starfandi
sem nokkurs konar umsjónar-
maður. Hann hafði milligöngu
fyrir Rúmenana, aðstoðaði þá við
að fá kennitölu, kaupa vinnuföt,
stofna bankareikning og þess hátt-
ar.
„En þegar hann gerði sér grein
fyrir hvernig farið var með okkur
reyndi hann að taka upp hansk-
ann fyrir okkur hina. Þá var hann
látinn fara.“
Fyrirvaralaust hent úr húsnæði
eða úr landi
Hann var ekki sá eini sem lenti í
því að vera sagt að hypja sig þegar
hann fór að leita eftir betri kjörum.
Að sögn Romeos gátu þeir sem
kvörtuðu eða spurðu of margra
spurninga, átt von að því að verða
tilkynnt að búið væri að kaupa fyrir
þá flugmiða og þeir ættu að fara
úr landi, jafnvel strax um nóttina.
Aðrir lentu í því að verða fyrirvara-
laust vikið úr starfi, enginn upp-
sagnarfrestur og gert að rýma hús-
næðið umsvifalaust.
„Einn ungur strákur lenti á göt-
unni því honum var hent út. Ég
fann til í hjartanu að vita af honum
þar og hringdi í hann og bauð hon-
um að gista hjá okkur í herberginu,
en hann þorði ekki að koma, var
of hræddur. Svo var einn ungur
strákur, 18 ára, við kölluðum hann
krakkann, hann fékk skilaboð um
að því miður væru engin verkefni
í boði fyrir hann og búið væri að
bóka flug fyrir hann heim klukkan
eitt um nóttina. Krakkinn svaraði:
„Ég get ekki farið, ég hef enga
peninga til að ferðast með.“ Halla
sagði að það væri ekkert mál, hún
myndi leggja inn á hann. Svo lend-
ir hann í Póllandi, ekki Rúmeníu.
Hann hringir og spyr eftir pen-
ingunum, en fær engin svör. Hann
beið og beið í Póllandi. Hann talar
hvorki ensku né pólsku og þarna
var hann strandaður, peningalaus,
á götunni í Póllandi í nokkra daga.“
Vildu ekki hætta
„Ég fór til Rúmeníu í desember.
Þar hafði ég samband við Höllu
og tilkynnti henni að ég kæmi ekki
til baka nema rétt væri gert við
mig, ég fengi öll launin og byggi
við betri aðstæður. Ég hef ekkert á
móti henni persónulega. Ég vildi
bara fá það greitt sem ég átti inni.“
Þegar Romeo kom til baka varð
honum ljóst að aðstæðurnar væru
ekki að fara að batna.
„Við vildum ekki hætta hjá
starfsmannaleigunni. Við reynd-
um að fá Höllu til að tala við okk-
ur. Hún vildi það ekki. Það eru
sönnunargögn fyrir því að við höf-
um reynt að tala við hana og að við
höfum ekki hlaupið úr starfi.“
En enginn kom til að leita sátta
við Romeo og hina Rúmenana
sem voru ósáttir. Þess í stað komu
menn til að henda þeim út.
„Við sögðum að við vildum
ekki vera til vandræða, við værum
peningalausir og hefðum engan
stað að fara á. Einn af mönnun-
um talaði rúmensku svo við gátum
rætt við hann, hann sagði að hann
hefði ekkert á móti okkur, hann
væri bara að sinna starfi sem hon-
um væri borgað fyrir.“
Þessir menn sögðust vera á
vegum eiganda húsnæðisins, ekki
starfsmannaleigunnar svo Romeo
og hinir reyndu þá að komast að
samkomulagi um að fá að dvelja
áfram í húsnæðinu, gegn greiðslu,
á meðan þeir kæmu undir sig fót-
unum.
„Þá var okkur sagt að það yrðu
65 þúsund krónur á mann, fyrir
viku.“ Þegar Romeo sá inn á hvaða
reikning þeir ættu að leggja leig-
una gerði hann sér grein fyrir að
mennirnir væru á vegum starfs-
mannaleigunnar. Þeir fengu að
dvelja þar um nóttina en var til-
kynnt að daginn eftir yrði þeim
hent út, með valdi ef þyrfti.
Leituðu til lögreglunnar
Einn mannanna sem ætlaði að
henda þeim út sagði þeim að
það þýddi ekkert að hafa sam-
band við lögregluna, hún vissi af
þessu og myndi ekki skipta sér af.
Þessu trúðu þeir, enda væri slíkt
ekkert óvenjulegt í Rúmeníu. Þeir
ákváðu samt að reyna og hringdu
í Neyðarlínuna, en sambandið
slitnaði og þeir túlkuðu það á
þann veg að skellt hefði verið á
þá, sem staðfesti í þeirra huga það
sem maðurinn hafði sagt þeim.
„Þegar það var skellt á okkur þá
urðum við mjög hræddir. Það get-
ur ekki verið að lögreglan skelli
á okkur. Okkur fannst við vera í
hættu. Þá fórum við allir persónu-
lega til lögreglunnar í miðbænum.
Við reyndum að útskýra aðstæð-
ur okkar fyrir lögreglunni, en okk-
ur var sagt að þeir gætu ekkert gert
nema að handtaka okkur. Eina
leiðin sem þeir hefðu til að veita
okkur hjálp væri að handtaka okk-
ur.“
Þarna byrjaði þetta allt, þegar
það átti að henda þeim út. Þeir
ákváðu að standa upp fyrir sjálfum
sér og skömmu síðar var fréttastofa
mætt til þeirra og fulltrúar frá ASÍ
og Eflingu komnir í málið.
„Það hafa um 70 starfsmanna
frá leigunni leitað til Eflingar. Efl-
ing segir að þetta sé eitt stærsta
mál sem þau hafi fengið. Við vilj-
um vinna, allir vilja vinna. Okkur
langar að taka það skýrt fram að
við erum ekki að leita að neinum
peningi sem við eigum ekki rétt
á. Við viljum ekki atvinnuleysis-
bætur eða félagslegar bætur. Við
viljum bara fá það sem við eigum
rétt á og vinna okkur inn sann-
gjörn laun. Við getum ekki verið
aðgerðarlausir, við viljum fá okkar
rétt.“
Að lokum
Það sem blasir við blaðamanni
eftir samtal við fyrirsvarsmann
starfsmannaleigunnar og Romeo
Sarga er að mikið af þessum
vandamálum hefði verið hægt að
fyrirbyggja með betra upplýsinga-
flæði, ef starfsmannaleigan hefði
til dæmis haft túlk í vinnu eða ný-
liðafræðslu þar sem meðal annars
launaseðlar væru útskýrðir fyrir
starfsmönnum.
Ásakanirnar á hendur starfs-
mannaleigunni eru þó meiri og
stærri en bara varðandi launin ein
og sér. Starfsmenn halda því fram
að þeir hafi verið beittir ofbeldi
af aðilum á vegum leigunnar, hafi
verið sópað upp í flugvél og hent
heim ef þeir kvörtuðu og að þeir
hafi upphaflega verið fengnir til
landsins með fölskum loforðum,
hálfum sannleik.
Romeo Sarga talar enga ís-
lensku og litla ensku. Hann kem-
ur hér til landsins með ákveðn-
ar hugmyndir um hvað hann á í
vændum en gerir sér fljótt grein
fyrir að þessar hugmyndir eru í
engum takti við raunveruleikann
sem tekur á móti honum á Íslandi.
Hann langaði, að eign sögn,
ekki að búa til neitt vesen. Hann
vildi bara samtal við vinnuveit-
endur sína, útskýringar og fá greitt
það sem hann taldi sig eiga inni.
Hann á í rauninni bágt með
að skilja af hverju hann, grát-
andi Rúmeninn, er orðinn andlit
baráttu gegn starfsmannaleigum.
Hann vill bara fá peningana sína
og vettvang til að vinna sér inn
sanngjörn laun. Hann á líka bágt
með að skilja af hverju þetta mál
er svona lengi í kerfinu, ef þetta sé
klippt og skorið, líkt og hann hef-
ur verið sannfærður um. Af hverju
er hann enn að bíða eftir niður-
stöðu? n
„Við getum ekki verið
aðgerðarlausir, við viljum fá
okkar rétt.
„Þá var okkur sagt að það yrðu 65
þúsund krónur á mann, fyrir viku .
Romeo og Ion í íbúðinni í Hjallabrekku.