Dagblaðið Vísir - DV - 24.05.2019, Qupperneq 43

FÓKUS - VIÐTAL 4324. maí 2019
að nota veikindaleyfið til að vinna
í sjálfum sér og heilsunni og not-
ar sem myndlíkingu pott á heitri
hellu. „Sá sem er útbrunninn í
vinnu, er potturinn sem sýður á
hellunni. Síðan, líkt og potturinn
sé tekinn af hellunni, fer einstak-
lingurinn í veikindaleyfi. Hvað ger-
ist svo ef potturinn er settur strax
aftur á heita helluna? Jú, það fer
strax að sjóða aftur. Það sama gild-
ir um okkur þegar við snúum aftur
til baka úr veikindafríi, ef við höf-
um ekkert unnið í okkur og heils-
unni, við förum að sjóða, strax,
við minnsta áreiti. Við erum að
byggja upp mótstöðuafl meðan við
erum í veikindaleyfi og það er því
nauðsynlegt að nýta tímann til að
vinna í sér.“
Svefninn er undirstaða
heilsunnar
Það er ýmislegt sem við getum
gert til að bæta heilsu okkar, að
sögn Röggu, og fyrst telur hún til
bætiefni sem við getum tekið inn.
„Rhodiola sem er burnirót, það
eru ýmsir sveppir sem eru nátt-
úrulegir og hafa áhrif á sympat-
íska kerfið, róa okkur niður og
koma okkur á parasympatíska
kerfið, eins og Reishi. Cordyceps
og Lions Mane. Öndunaræfingar
ættum við að gera reglulega, vinna
með hugarfarið: „Hvernig er ég að
bregðast við hinum ýmsu aðstæð-
um?“ og leita jafnvel til fagaðila og
sálfræðings.
Það er nauðsynlegt að passa
líka upp á svefninn, hann er undir-
staða heilsu okkar og við eigum að
reyna að miða við 8–9 tíma svefn,
á álagstíma þurfum við jafnvel
lengri svefn.“
Ragga segir fólk alltaf velja að
láta svefninn sitja á hakanum. „Ég
sef þegar ég er dauður!, en mál-
ið er, að því styttri svefn yfir ævi-
skeiðið því styttra er lífið. Það
eru margar rannsóknir sem sýna
hvaða áhrif of lítill svefn hefur á
hugræna getu og alla færni sem
við lærum. Það er svo margt sem
gerist í svefninum og ef við erum
ekki að sofa nema 5–6 tíma á nóttu
í langan, langan tíma, þá erum við
ekki að fara í gegnum öll svefnstig-
in og ekki að ná þeim djúpsvefni
sem við þurfum.“
Fullorðnir eru stór ungbörn sem
þrífast best á rútínu
„Ef fólk ætlar að taka eitthvað í
gegn hjá sér þá er málið að byrja á
svefninum og reyna að fara fyrr að
sofa. Við erum að fara allt of seint
að sofa, miðnætti er mið nótt. Í
rauninni eigum við að vera að fara
að sofa klukkan 20–21 og vakna
klukkan 4–5, það er okkar eðlilegi
rytmi. Við erum með alls konar
gervibirtu sem heldur okkur vak-
andi og nú erum við komin með
skjáina sem örva ljósopið og sjón-
taugina, þannig að við náum ekki
að festa svefn. Rannsóknir sýna að
það að lesa bók af iPad fyrir svefn
seinkar melatónínframleiðslu um
tvær klukkustundir. Það er hægt
að nota gleraugu sem sía út bláu
birtuna ef fólk þarf að vinna við
tölvu fram á kvöld, en langbest er
að slökkva á öllum skjáum tveim-
ur klukkustundum áður en mað-
ur fer að sofa, dimma í rýminu,
jafnvel kveikja á kertum, hafa kalt
í herberginu, opna glugga og til-
einka sér þá rútínu að fara að sofa
og vakna á sama tíma. Við erum
bara stór ungbörn, við þrífumst á
rútínu og funkerum best þannig.
Líkaminn fer í rytma og fer að
senda út merki um þreytu á þeim
tíma sem hann er vanur að fara að
sofa. Sama er með mat, líkaminn
fer að senda út merki um svengd:
„Ég er vanur að borða á þessum
tíma“.“
Föstur og ákafar æfingar ekki
málið í streituástandi
Ragga bendir einnig á að þegar
einstaklingur er í streituástandi,
þá sé það ekki rétti tíminn fyr-
ir föstur í mataræði og ákafar æf-
ingar. „Fasta er streituáreiti til lík-
amans, hann er ekki að fá mat.
Þetta getur haft áhrif á skjaldkirtil-
inn, það er mikil framleiðsla á
kortisól fyrir, þannig að líkaminn
má ekki við því að fara að búa til
meira og adrenalín í ofanálag. Lík-
aminn skynjar alltaf ákveðna ógn
þegar hann fær ekki mat. Hér er
því kannski bara tíminn til að hafa
góða reglu og borða þrjár máltíð-
ir á dag.
Sama gildir um æfingar, á þess-
um tíma er ekki gott að æfa af mik-
illi ákefð, þótt ég sé mikill tals-
maður þess að fara í ræktina og
taka vel á því þegar maður er í
góðu standi til þess. Undir miklu
álagi þá er það bara of mikið fyr-
ir líkamann, adrenalín og kortisól
losast út þegar maður er að æfa
og því erfiðari og ákafari sem æf-
ingin er því meira losast út og því
lengur er maður í endurheimt á
eftir, þannig að líkaminn er jafn-
vel ekki í stakk búinn fyrir slíkar
æfingar. Þetta er frekar tími fyrir
jóga, göngutúra, sund og styrktar-
þjálfun, þannig verður maður líka
sterkari, sem er ákveðin valdefling
fyrir mann, og það getur kýlt upp
sjálfstraustið sem hjálpar manni
líka,“ segir Ragga og bætir við að
hreyfing eigi alltaf að vera til stað-
ar. „Hreyfing er nauðsynleg, hún
losar út dópamín og endorfín sem
hjálpar okkur við að líða betur og
býr til orkuefnið ATP í hvatber-
unum, þannig að við verðum
orkumeiri við það að hreyfa okkur.
Stundum er það eins og að
draga blóð úr steini að koma sér út
að hreyfa sig. Þá er gott að ákveða
10 mínútna göngutúr, eitthvað
sem er yfirstíganlegt. Ef þú ferð
í þrjá slíka á dag þá ertu kominn
með 30 mínútur í hreyfingu. Svona
þarf bara að vinna þetta, í litlum
skrefum.“
„Veldu félagsskap
sem nærir þig“
Þegar fólk ákveður að taka lífsstíl-
inn í gegn, mataræðið, svefninn og
hreyfinguna, þá má ekki gleyma
að sinna félagslífinu líka og Ragga
segir að það sé mikilvægt að fara
út, hitta vinina og vera með þeim,
en setja sér líka ákveðin mörk.
„Ekki fara í hittinga sem eru ekki
að næra þig, veldu gæði hittinga
frekar en fjöldann. Hittu þessa
góðu vini sem eru stuðningur fyrir
þig, sem skilja þig og þér finnst gott
að vera innan um. Þú þarft ekki að
sitja lengi eða langt fram á kvöld,
ákveddu hvað hentar þér, en gættu
þess að fara út og hitta fólk.
Að hitta aðra hjálpar okkur líka
að komast út úr hausnum á okkur,
þar sem við erum að garfa í okk-
ar eigin hugsunum, og að fá ann-
að sjónarhorn á vandamál okkar
og einnig að heyra hvað aðrir eru
að ganga í gegnum, það hjálpar
okkur líka til að setja okkar hluti í
samhengi. Að sjá að okkar vanda-
mál eru ekki óyfirstíganleg,“ segir
Ragga.
„Einhver hefur kannski gengið
í gegnum það sama og þú og get-
ur miðlað af reynslu sinni og það
veistu ekki nema tala um þín
vandamál. Ef þú ert ekki í ástandi
til að fara út og hitta einhvern þá
geturðu kannski hringt í einhvern.
Við eigum það nefnilega til að ein-
angra okkur, þegar við erum þreytt
og orkulítil.“
Ragga segir einnig nauðsynlegt
að setja öðru fólki mörk og vera
ekki að taka að sér verkefni, þegar
mörg önnur verkefni eru í gangi.
„Eins og til dæmis að baka fyrir
einhverja kökusölu í skólanum.
Segðu einfaldlega að þú getir það
ekki núna. Það er svo ríkt í okkur
að þurfa að útskýra af hverju við
getum ekki tekið eitthvað að okk-
ur, en ég brýni fyrir mínum skjól-
stæðingum að þeir skuldi engum
neina útskýringu. Við verðum að
passa hvernig við orðum hlutina
og fólk verður oft hrætt við að
segja nei, og hvað er það sem þú
hræðist við að segja nei? Jú, að
öðrum muni ekki líka við þig. Hef-
ur þú upplifað að aðrir segi nei við
þig? Ef svarið er já, varð þá álit þitt
á þeirri manneskju minna? Svar-
ið er líklega; alls ekki. Um leið og
við segjum já við einhverju ver-
kefni erum við að segja nei við
okkur sjálf, börnin okkar, fjöl-
skylduna eða annað, við erum að
fórna okkar tíma sem færi annars
í sjálfsrækt eða gæðastundir með
fjölskyldunni. Þannig að það að
setja mörk og átta sig á að maður
er með alltof marga bolta á lofti
og getur ekki bætt meira á sig, er
mjög nauðsynlegt.“
Get ekki sleppt danska
lífsstílnum
Áður en blaðamaður sleppir
Röggu, svo hún geti búið sig und-
ir flugið, er rétt að spyrja hvort þau
hjónin ætli ekkert að flytja heim.
„Nei, það er svo gott að vera í Dan-
mörku, kerfið er svo gott og vel
hugsað um mann. Danska sum-
arið er sex mánuðir og er dásam-
legt. Við þurfum ekki að eiga bíl og
ég fer með taupokann á hjólinu í
búðina, maður er svo umhverfi-
svænn. Ég veit að það er hægt að
vera í bíllausum lífsstíl á Íslandi,
en það er bara svo miklu erfiðara,
almenningssamgöngur í Dan-
mörku eru mjög góðar, ég er með
alþjóðaflugvöll þar sem ég get
flogið hvert sem er fyrir „skid og
ingenting,“ og get flogið til systur
minnar í London fyrir 5.000 krón-
ur. Þetta eru hlutir sem er ekki
hægt að sleppa.
Tempóið er allt annað hér en á
Íslandi, Daninn vinnur frá klukkan
átta til níu á morgnana til hálf fjög-
ur eða fjögur, síðan tekur gæða-
stund fjölskyldunnar við til svona
klukkan sjö eða átta á kvöldin.
Á Íslandi vinnur fólk til klukk-
an fimm eða sex, barnið er sótt á
leikskólann rétt áður en skellt er í
lás. Síðan er haldið heim, matur,
æfing hjá einhverjum, barnatím-
inn, sofa, drífa sig, drífa sig, síð-
an endurtekur þetta sig næsta
dag. Þetta er svo mikið kapphlaup
við tímann. Það er svo allt öðru-
vísi menning hér og svo margt í
danska lífsstílnum sem ég get ekki
sleppt.“
Ragga mun halda námskeiðið
Korter í kulnun í Reykjavík í haust,
og má finna upplýsingar um það
þegar nær dregur á heimasíðunni
ragganagli.com og á samfélags-
miðlum undir ragganagli. n
Umboðsaðilar: Húsgagnaval Höfn Bara snilld ehf. Egilsstöðum
Korter í kulnun Ragga
glímdi sjálf við kulnun fyrir
nokkrum árum.