Skessuhorn - 22.03.2016, Blaðsíða 16

ÞRIÐJUDAGUR 22. MARS 201616
Umtalsverð nýliðun er að eiga sér
stað í Lundarreykjadal í Borgarfirði.
Ungt fólk er að koma sér fyrir á jörð-
um, byggja sér hús eða taka við búi.
Ættliðaskipti eru nauðsynleg ef við-
gangur á að verða í sveitum landsins.
Á Snartarstöðum í Lundarreykja-
dal urðu nýlega ábúendaskipti þeg-
ar Guðrún María Björnsdóttir og Jó-
hann Páll Þorkelsson tóku við búinu
af föðursystkinum hennar. Höfðu
þau húsaskipti við föðursystkini
hennar, Helga og Halldóru Björns-
börn, og fluttu inn í gamla íbúðar-
húsið ásamt dætrum sínum Heiðdísi
Guðrúnu og Arnfríði Birnu. „Við
tókum við búinu um áramótin en
erum reyndar búin að vera hér síðan
2013, “ segir Gunna Mæja.
Hún kveðst hafa verið mikið hjá
frændfólki sínu á Snartarstöðum
þegar hún var yngri en Jóhann er aft-
ur á móti Eyfirðingur að uppruna, al-
inn upp í Hörgársveit. Bæði eiga þau
því rætur í sveit, kynntust í búfræði-
námi á Hvanneyri og segjast alltaf
hafa ætlað að leggja búskapinn fyrir
sig. „Það var alltaf stefnan að byrja að
búa og við gerðumst bændur einfald-
lega vegna þess að okkur langaði til
þess,“ segir Gunna Mæja.
Á Snartarstöðum er blandað bú,
bæði kýr og kindur; „og reyndar líka
geitur, hundar, kettir, hænur og end-
ur,“ segir Gunna Mæja. „Svo erum
við með eina kanínuna líka,“ seg-
ir Jóhann og lítur stríðnislega á eldri
dóttur þeirra Heiðdísi Guðrúnu.
„Kanínan mín heitir Mjallhvít,“
segir Heiðdís og brosir sínu breið-
asta. „Eitt svín vorum við með síð-
asta sumar,“ segir Jóhann „en það er
reyndar ofan í frystikistu núna,“ seg-
ir Gunna Mæja létt í bragði en bæt-
ir því við að tvö svín til viðbótar séu
væntanleg.
Verk að vinna
Framundan í búskapnum á Snartar-
stöðum segja þau vera allnokkuð kyn-
bótastarf, bæði í sauðfjár- og naut-
gripastofninum. „Og meira að segja
í kanínunum líka. Markmiðið er að
rækta frjósemina úr kanínustofnin-
um,“ segir Jóhann kíminn. Að öllu
gríni slepptu segjast þau eiga nokkuð
verk að vinna og að ekki hafi geng-
ið alveg sem skyldi fyrstu mánuðina.
„Við vorum að láta meðhöndla átt-
undu júgurbólgukúnna frá áramót-
um um daginn, það er eitthvað sem
við höfðum bara alls ekki reiknað
með,“ segir Gunna Mæja. „Þetta hef-
ur gengið upp og ofan,“ bætir Jóhann
við en segir að þau horfi þó björtum
augum til framtíðar. Þau hafi þegar
ráðist í að breyta fjósinu og fjölga um
tíu kýr. „Það var í rauninni eina vitið
vegna þess að fjósið bauð upp á það.
Við steyptum bara fyrir tíu básum í
viðbót inni í fjósi, þurftum ekki að
byggja við eða neitt, bara aðeins að
breyta. Næst á dagskrá er svo að taka
mjólkurhúsið í gegn,“ segir Jóhann.
Steypan var hrærð á staðnum og
nutu þau aðstoðar nágranna og vina,
en flestir sem komu að framkvæmd-
um eru Lunddælingar. „Það er gott
að eiga góða granna sem koma og að-
stoða mann þegar maður gerir upp á
bak,“ segir Gunna Mæja og hlær við.
Að breytingum loknum verð-
ur í fjósinu pláss fyrir 40 mjólkur-
kýr. Auk þess eru um 300 kindur á
bænum. Enn fremur eru Jóhann og
Gunna Mæja að taka íbúðarhúsið í
gegn, endurnýja ýmislegt þar, mála
og laga til. „Það er náttúrulega bara
komið til ára sinna,“ segir unga parið
á Snartarstöðum sem hefur í nógu að
snúast þessa dagana.
Margt ungt fólk í
Lundarreykjadal
Undanfarin misseri hafa hlutfalls-
lega mikil kynslóðaskipti orðið í
Lundarreykjadal, en mikið af ungu
fólki hefur sest þar að og margir
hverjir að feta sín fyrstu skref í bú-
skap. Anna Heiða Baldursdóttir og
Símon Bergur Sigurgeirsson eru
að reisa sér hús í Múlakoti, Hrönn
Jónsdóttir hefur sett niður heilsárs-
hús við Lund II og þar er Birta Berg
Sigurðardóttir að byggja sér hús.
Kristján Guðmundsson og Eydís
Smáradóttir eru flutt að Oddsstöð-
um II en hyggja þó ekki á búskap.
Þá hefur Jónmundur Magnús Guð-
mundsson keypt Arnþórsholt af for-
eldrum sínum og er fluttur þangað
ásamt unnustu sinni Ragnhildi Evu
Jónsdóttur. „Þar að auki má nefna
að Valdi á Skarði [Þorvaldur Árna-
son] er búinn að kaupa á móti pabba
sínum og Eyjólfur Kristinn Örnólfs-
son og Margrét Helga Guðmunds-
dóttir eru farin að búa á Skálpastöð-
um,“ segir hún.
Allir ofangreindir eru milli tví-
tugs og þrítugs, ýmist fjölskyldu-
fólk eða ekki. „Endurnýjunin hef-
ur verið hröð. Þetta hefur einhvern
veginn gerst allt í einu og án þess
að einhverjir séu endilega að hætta
að búa,“ segir Gunna Mæja. „Þetta
fólk er, eins og við, á þeim aldri að
það vill fara að koma sér fyrir,“ segir
hún. Flestir eiga þar einhverjar ræt-
ur og ánægjulegt að svo margir vilji
setjast að í sveitinni líkt og þau sjálf.
„Það er svo gott að vera í Lundar-
reykjadalnum og við pössum vel í
hópinn. Það er svo mikið af skrítnu
fólki hérna og hefur alltaf verið,“
bætir hún við létt í bragði.
Tækifæri í sölu
beint frá býli
Þegar fram líða stundir hyggjast þau
reyna fyrir sér við sölu á kjöti beint
frá býli. „Það var nú þess vegna sem
við vorum með svínið í fyrra, smá til-
raunaræktun á „hamingjusvíni,“ eins
og það er kallað. Svínið fékk að éta
eins og það vildi, hafði nóg pláss inn-
andyra og gat farið út og hreyft sig
hvenær sem því sýndist svo,“ bætir
hún við. Gunna Mæja segir þá tilraun
hafa gefið góða raun. „Kjötið varð
miklu bragðmeira en annað svínakjöt
og allt öðruvísi einhvern veginn. Ég
held að það sé markaður fyrir sölu á
slíku kjöti. Það sama gildir um sölu á
lambakjöti beint frá býli, tala nú ekki
um ef hægt væri að markaðssetja það
fyrir ferðamenn,“ segir Gunna Mæja.
Aðspurð segja þau mikla umferð um
Lundarreykjadalinn frá Uxahryggja-
vegi á sumrin. „Það má vel hugsa sér
að hægt væri að selja ferðamönnum
lambakjötið. Við höfum fengið fyrir-
spurnir frá túristum sem eru að leita
að lambakjöti sem taki tíu mínútur
að elda á prímusnum. Kannski eru
einhver tækifæri þar,“ segja þau en
taka fram að þau hafi ekki velt þeim
möguleikum fyrir sér af neinni al-
vöru. „Það er kannski vitlaust að vera
ekki farin að nýta sér umferðina sem
er hér í gegn á sumrin,“ segir Gunna
Mæja. „Við ættum kannski að tengja
posa og hafa bauk á staur við kúa-
girðinguna,“ bætir Jóhann við í létt-
um dúr. „En það væri alveg upplagt
að geta selt ferðamönnum kjöt, egg
og fleira,“ segir Gunna Mæja.
Þar til það verður munu þau koma
sér almennilega fyrir í gamla íbúð-
arhúsinu og líta björtum augum til
framtíðar. „Þetta á vonandi bara eft-
ir að batna. Það hefur allt bilað sem
bilað getur og við búin að kalla til
dýralækni oftar en góðu hófi gegn-
ir,“ segir Gunna Mæja. „Þetta hef-
ur verið dálítið erfitt start,“ bætir Jó-
hann við. „En við vonum bara að fall
sé fararheill,“ segja Gunna Mæja og
Jóhann að lokum.
kgk
„Gerðumst bændur einfaldlega
vegna þess að okkur langaði til þess“
-Rætt við Guðrúnu Maríu og Jóhann á Snartarstöðum í Lundarreykjadal
Guðrún María Björnsdóttir og Jóhann Páll Þorkelsson á Snartarstöðum með yngri dóttur sína, Arnfríði Birnu.
Gunna Mæja í sauðburði á Snartar-
stöðum.
Eldri dóttirin, Heiðdís Guðrún, tekur
upp rófur og gulrætur í matjurtagarð-
inum.
Heiðdís Guðrún er ófeimin við að taka til hendinni og hjálpa foreldrum sínum við
bústörfin og ljóst að þar fer framtíðar bústólpi. Tjáði hún blaðamanni í óspurðum
fréttum að kanínustofninn á Snartarstöðum væri alfarið í hennar eigu.
Horft yfir Snartarstaði í Lundarreykjadal, handan ár er síðan Lundur. Víða í
dalnum eru að verða ábúendaskipti og ungt fólk að koma sér fyrir.
Nú er verið að innrétta fjósið fyrir tíu kýr til viðbótar.