Skessuhorn - 21.12.2016, Side 65

MIÐVIKUDAGUR 21. DESEMBER 2016 65
staðfest við hann á sínum tíma að
sprengjurnar væru úr þeirra ranni,
en aðeins í samtölum, slíkt var aldrei
sett á blað. Síðar staðfesti fyrrver-
andi upplýsingafulltrúi Varnarliðs-
ins, Friðþór Eydal, að sprengjurnar
væru í raun bandarískar.
Sprengjum fargað
í Faxaflóa
Guðmundur talaði um að hann hefði
heyrt af því að íslenskir bátar hefðu
verið leigðir af bandaríska hern-
um til að losa sig við sprengjur eft-
ir seinni heimsstyrjöldina. Friðþór
Eydal staðfesti það einnig við Jakob
Kristinsson og Þorkel Jóhannsson
þegar þeir unnu að grein sinni fyr-
ir Læknablaðið. Það rímar við aldur
sprengjanna, en þær voru frá árinu
1942. Guðmundur hafi heyrt að
bátarnir hafi átt að losa sprengjurn-
ar í Faxaflóa á miklu dýpi, en það fór
ekki betur en svo að þær lentu í skelj-
anámum Sementsverksmiðjunnar, á
20-25 metra dýpi. Það er hins veg-
ar nokkuð óvíst hvenær þeim var
varpað í Faxaflóann, en þær höfðu
þó legið á hafsbotni í nokkurn tíma
áður en þær lentu á færibandi Sem-
entsverksmiðju ríkisins.
Á árunum eftir seinni heimsstyrj-
öld var ekki óalgengt að sprengjum
væri fargað með því að henda þeim
í sjóinn. Þá var sú hugsun algeng að
lengi tæki sjórinn við. Í Eystrasalt-
inu förguðu Þjóðverjar á sama hátt
mörgum sprengjum og hafa nokkrar
þeirra lent í veiðarfærum fiskiskipa,
þar á meðal sinnepsgassprengjur.
Engin rannsókn fór
fram
Sprengjufundurinn í Sementsverk-
smiðjunni 1972 var aldrei rann-
sakaður af íslenskum yfirvöldum.
„Fyrir mitt leyti þá fannst mér ákaf-
lega klént af stjórnvöldum að rann-
saka þetta ekki. Maður hefur það
á tilfinningunni að þetta hafi ver-
ið þaggað niður,“ segir Guðmund-
ur. Fréttablöð þessa tíma fylgd-
ust grannt með sprengjufundinum
en lítið var velt fyrir sér uppruna
sprengjanna. Um þennan miður
skemmtilega fund var því lítið rætt
opinberlega, en sprengjufundurinn
sjálfur var engu að síður á flestra
vitorði. Enn veit enginn hversu
margar sprengjur og efnavopn
liggja hugsanlega á botni Faxafló-
ans. „Þessi hætta er ennþá fyrir
hendi. Maður veit ekki hve margar
sprengjur voru fluttar og hvað þetta
og hvað hitt. Við vitum bara að það
voru tvær sinnepsgassprengjur sem
komu upp í Sementsverksmiðjuna.
Ekkert annað,“ segir Guðmundur
Guðmundsson að endingu.
klj
Óskum íbúum Hvalfjarðarsveitar
og landsmönnum öllum
gleðilegra jóla og farsældar á nýju ári
Þökkum ánægjulegt samstarf á árinu
sem er að líða

SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
4
Sendum íbúum Borgarbyggðar,
svo og Vestlendingum öllum,
okkar bestu óskir um gleðileg jól
og farsæld á komandi ári.
Þökkum samskiptin á árinu
sem er að líða.
Sveitarstjórn og starfsfólk
Borgarbyggðar
Jólakveðja
S
K
E
S
S
U
H
O
R
N
2
01
5
Gísli S. Einarsson var trúnaðarmaður og flokksstjóri í Sementsverksmiðjunni árið
1972, en varð síðar alþingismaður og bæjarstjóri á Akranesi. Hann man vel eftir
því þegar sprengjur fóru að berast af botni Faxaflóa inn á færiböndin í Sements-
verksmiðjunni.
Svipmyndir úr verksmiðjunni, en þar hafa vélarnar nú þagnað fyrir nokkru.