Skessuhorn - 31.10.2018, Blaðsíða 28

MIÐVIKUDAGUR 31. OKTÓBER 201828
Vörur og þjónusta
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
R E S T A U R A N T
Upplýsingar í síma: 430 6767
H P Pípulagnir ehf.
Alhliða pípulagnaþjónusta
Hilmir 820-3722
Páll 699-4067
hppipulagnir@gmail.com
SK
ES
SU
H
O
R
N
2
01
8
TEK AÐ MÉR GARÐAÚÐUN ALLA DAGA VIKUNNAR
GARÐAÚÐUN REYNIS SIG
SÍMI: 899-0304
Fyrir alla vigtun
Húsarafmagn
Töflusmíði
Iðnaðarrafmagn
Bátarafmagn
Bílarafmagn
RAFMAGN
vogir@vogir.is Sími 433-2202
VOGIR
Bílavogir
Kranavogir
Skeifuvogir
Pallvogir
Aflestrarhausar
Hönnun prentgripa
& alhliða prentþjónusta
Drei bréf - Boðsbréf
Ritgerðir - Skýrslur
Reikningar - Eyðublöð
Umslög - Bréfsefni
Fjölritunar- og
útgáfuþjónustan
Getum við
aðstoðað þig?
sími: 437 2360
olgeirhelgi@islandia.is
www.skessuhorn.is
Ég vil óska okkur öllum til ham-
ingju með 100 ára afmæli full-
veldis Íslands. Við fögnum því hér
í Stykkishólmi m.a. með því að
Ljósmyndasafn Stykkishólms og
Byggðasafn Snæfellinga og Hnapp-
dæla opna veglega ljósmyndasýn-
ingu í Amtsbókasafninu og rifjum
þannig upp sögu okkar. Vert er að
minna á það rétt eina ferðina að
Amtsbókasafnið fagnaði 170 ára
afmæli á síðasta ári og það var við
hæfi að fagna þeim áfanga með því
að opna hér almenningsbókasafn,
ljósmyndasafn og skólabókasafn í
þessum glæsilegu húsakynnum við
hlið grunnskólans. Öflugt bókasafn
bætir aðstöðu og skapar skólanum
einstaka möguleika til þess að efla
lestraráhuga skólabarna í Amts-
bókasafninu, sem er í dag stofnun
mennta, menningar og upplýsinga-
tækni og tengir þannig nútíð við
fortíðina.
Myndir, vel varðveitt skjöl í söfn-
um og bækur eru haldreipi okk-
ar þegar við viljum skyggnast inn
í fortíðina og læra af henni sem
er hverri kynslóð svo mikilvægt til
þess að geta metið árangur og mót-
að framtíðina.
Þegar frelsishetja okkar Íslend-
inga, Jón Sigurðsson, mælti þau
fleygu orð „Vér mótmælum allir,“
þá er honum fannst gengið á rétt
okkar á þjóðfundinum 1851 voru
100 íbúar hér í Stykkishólmi og
rúmlega 90 þúsund á landinu öllu.
Í kjölfar þess að Friðrik 7. kon-
ungur Danmerkur afsalaði sér ein-
veldi árið 1848, árið eftir að Amts-
bókasafnið í Stykkishólmi var
stofnað, hóf Jón að hvetja landa
sína til sjálfstæðishugsjóna. Hann
ritaði Hugvekju til Íslendinga þar
sem hann hvatti til baráttu fyr-
ir sjálfstæði. Greinin birtist í Nýj-
um félagsritum sama ár. Rök hans
voru þau að við afnám einveldisins
væri Ísland aftur orðið að sjálfstæðu
landi, líkt og fyrir Gamla sáttmála.
Á þjóðfundinum árið 1851 lagði
því hópur Íslendinga fram mót-
frumvarp við frumvarpi Danakon-
ungs um stjórnskipun Íslands. Stift-
amtmaður Danakonungs á Íslandi,
Jørgen Ditlev Trampe, neitaði
frumvarpinu framgöngu. Við það
brást Jón við og mótmælti fram-
göngu Trampe sem hefur vænt-
anlega komið mjög á óvart þeim
fulltrúum Dana sem öllu vildu ráða
hér. Undir mótmælin tóku við-
staddir með hinum fleygu orðum
„Vér mótmælum allir“. Þessi at-
burður er talin marka tímamót því
þaðan af var Jón Sigurðsson talinn
óumdeildur leiðtogi sjálfstæðisbar-
áttu Íslendinga. Sú barátta náði há-
marki 1918 með því að Ísland varð
fullvalda.
Það kom í hlut Sigurðar Egg-
erts sem gegndi stöðu fjármálaráð-
herra að ávarpa þjóðina af tröpp-
um stjórnarráðsins 1. desember
árið 1918. Forsætisráðherrann Jón
Magnússon var staddur í Kaup-
mannahöfn á þessum tímamótum.
Sigurður sagði m.a. í ávarpi sínu
frá stjórnarráðinu: „Í dag byrjar ný
saga, saga hins viðurkennda íslenska
ríkis.“ Ræða Sigurðar var auðvitað
lengri en þessi tilvitnaða setning
sýndi ótrúlegan kjark og trú á land-
ið og fólkið í landinu sem á þessum
tíma barðist við Spönsku veikina
sem var skæð farsótt
sem felldi fjölda íbúa
landsins.
Á þessum merku
tímamótum 1918 var
Halldór Steinsson
læknir í Ólafsvík þing-
maður Snæfellinga og
hann tók þátt í því sem
fulltrúi Snæfellinga að
móta fullveldið á vett-
vangi Alþingis en hann
sat lengi á þingi eða
frá 1911-1913 og aftur
1916 til ársins 1933.
Halldór Steinsson tók
við þingmennsku af
séra Sigurði Gunnars-
syni sem var prestur
hér í Stykkishólmi og
sat á þingi fyrir Snæ-
fellinga 1908-1911
og 1914-1915. Lárus
H. Bjarnason sýslu-
maður Snæfellinga og
Hnappdæla og bróðir
Ingibjargar H. Bjarna-
son fyrstu konunnar
sem var kjörin til þing-
setu, hafði setið á þingi
tímabilið 1900-1908.
Það þarf ekki að efast
um að þessir þing-
menn allir hafa unnið
vel að hagsmunamál-
um Snæfellinga sem
voru af mörgu tagi. En
sóknin við að tryggja
fullveldið skipaði stór-
an sess um langan tíma
hjá þingmönum sem
unnu í anda Jóns Sig-
urðssonar og skálds-
ins og Snæfellings-
ins Steingríms Thor-
steinsson sem orti „fram, fram,
aldrei að víkja“.
Ég vil nota hér tækifærið, svo sem
ég geri svo oft þegar færi gefst, að
minnast þess manns sem markaði
tilvist Stykkishólms sem bæjarfélags
í upphafi. Það er Bjarni Thorsteins-
son amtmaður Vestur amtsins og
faðir skáldsins Steingríms sem að
framan er nefndur. Það var fyrir at-
beina Bjarna og forystu sem Stykk-
ishólmur varð miðstöð stjórnsýslu
í Vesturamtinu. Bjarni var mikill
áhrifamaður og var konungskjörinn
þingmaður og fyrsti forseti þings-
ins eftir endurreisn Alþingis 1845.
Hann lagði til og kom því til leiðar
hjá stjórnkerfinu í Kaupmannahöfn
að hér í Stykkishólmi varð emb-
ætti sýslumanns staðsett; hér var
sett embætti héraðslæknis; að hér
var stofnað apótek; að hingað sigldi
strandferðaskipið og hér var stofn-
að Amtsbókasafn. Auðvitað komu
fleiri að þessum ákvörðunum en
allt bendir til þess að Bjarni hafi átt
þar stærstan hlut að og fyrir það ber
að þakka og minnast þeirra verka.
Á þeim hundrað árum sem liðin
eru frá því að við fengum fullveldi
hefur þjóðinni tekist að byggja upp
öflugt samfélag þó á stundum hafi
syrt í álinn. Okkur hefur tekist hér í
Stykkishólmi að byggja upp fjölþætt
menningarsamfélag sem við eigum
að vera stolt af og halda á lofti. Það
er hlutverk okkar bæjarbúa að nýta
þau tækifæri sem hér eru til þess að
byggja áfram upp í þágu afkomenda
okkar og þeirra sem hingað flytja,
búa og starfa í Stykkishólmi eða
halda tengslum við samfélagið sem
við metum svo mikils.
Með þeim orðum vil ég óska okk-
ur til hamingju með hundrað ára
afmæli fullveldis og lýsa sýninguna
opna með því að klippa á borðann
og opna inn í Ljósmyndasafnið þar
sem sýningin, Stykkishólmur í að-
draganda fullveldis, hefur verið sett
upp af mikilli fagmennsku.
Sturla Böðvarsson
Stykkishólmur í aðdraganda fullveldis
Sturla Böðvarsson - ávarp við opnun sýningar í Amtsbókasafninu í Stykkishólmi
Sturla ásamt Hrafhildi Hallvarðsdóttur forseta bæjarstjórnar Stykkishólms.
Ljósm. sá.
Sturla Böðvarsson klippir á borða og opnar sýninguna formlega.