Víkurfréttir - 19.12.2019, Blaðsíða 28

Umhverfið sem þriðji kennarinn
Leikskólinn Holt í Reykjanesbæ hefur tekið þátt í tveim Erasmus+ verkefnum
Kennarar í leikskólanum Holti í Reykjanesbæ hafa tekið þátt í tveim Eras-
mus+ verkefnum frá árinu 2015. Fyrra verkefnið var Through Democracy
to Literacy sem var samstarfsverkefni (KA2) milli skóla á Spáni, Slóveníu
og Póllandi. Þar var leitast við að efla læsi með lýðræðislegum áherslum
að leiðarljósi. Í framhaldi af því verkefni vaknaði áhugi á að efla enn frekar
starf leikskólans í anda Reggio Emilia. Leikskólinn sótti aftur um styrk í
Erasmus+ fyrir verkefni í flokknum Nám og þjálfun (KA1). Það verkefni bar
heitið Skapandi börn í stafrænum heimi (e. Creative Children in a Digital
World) en eins og kemur fram á heimasíðu Erasmus+, hefur þátttaka í
sambærilegum verkefnum gefið menntastofnunum og aðilum sem sinna
menntun á öllum skólastigum frábær tækifæri til að miðla eigin reynslu,
sækja þekkingu til annarra Evrópulanda og auka alþjóðavæðingu í skólastarfi.
Markmið verkefnisins voru
eftirfarandi:
• Að efla kennara í vinnu í anda
Reggio Emilia innan leikskólans.
• Að þróa sérgreinadeild innan
leikskólans þar sem við hugum
að umhverfi til að hlúa að og efla
fjölbreyttar leiðir til náms með
lýðræðislegum áherslum.
• Að skapa börnum umhverfi þar
sem þau geta eflt sín 100 mál
með áherslu á að þróa stafrænt
læsi með styrkleika, áhuga og
sköpun barnanna að leiðarljósi.
Börn hafi „100 mál“
Í leikskólum Reggio Emilia er það við-
horf ríkjandi að börn hafi „100 mál“.
Þá er verið að vísa í allar þær ólíku
aðferðir sem börn nota til að tákna,
miðla og tjá hugsun. Börn þurfa að
fá tækifæri í daglegu starfi til að nýta
málin og samþætta þau. Umhverfið
er álitið vera þriðji kennarinn. Vel
skipulagt umhverfi býður upp á margs
konar námstækifæri þar sem víxl-
verkun á sér stað milli umhverfis og
þeirra sem þar dvelja. Leikskólinn
Holt setti á fót sérgreinadeild innan
leikskólans og með tilkomu hennar
er markvisst verið að nýta umhverfið
sem þriðja kennarann. Í leikskólanum
er starfandi sérgreinateymi sem
fundar reglulega til að ákveða hvernig
nýta megi umhverfið á ögrandi hátt.
Innan sérgreinadeildarinnar hefur
verið sett upp listasmiðja, vísinda-
smiðja, kubbasmiðja og sögusmiðja.
Í listasmiðju og vísindasmiðju eru
efnisveitur sem börnin hafa greiðan
aðgang að. Þar gefst möguleiki til
fjölbreyttra námstækifæra í gegnum
margskonar efnivið. Í sögusmiðjunni
er meðal annars að finna ljósaborð,
tölvu með tjaldi, handbrúður, bún-
inga, hljóðfæri og fleira. Þar gefst
börnum tækifæri til að móta umhverfi
sitt í gegnum sköpun, stafræna tækni,
liti, ljós og skugga. Í kubbasmiðju er
rými fyrir börn til að skapa, hanna
og leika með kubba í mismunandi
formum og gerðum. Kennarar leggja
mikla áherslu á móta hvetjandi um-
hverfi til að ýta undir sköpun og leik
barna á öllum svæðum.
Í Erasmus+ verkefninu „Skapandi
börn í stafrænum heimi“ fóru kenn-
arar í starfskynningu til Svíþjóðar
og Bretlands og í námsferð til Reggio
Emilia á Ítalíu þar sem fengin var inn-
blástur að áframhaldandi vinnu og
fleiri hugmyndir að sköpun lærdóms-
ríks umhverfis vöknuðu. Madeley
Nursery School í Bretlandi er frábært
dæmi um hvernig skóli getur nýtt
sér umhverfið sem þriðja kennarann
í gegnum vinnu með ákveðin við-
fangsefni. Starf skólaársins var vel
undirbúið og viðfangsefnið sýnilegt í
öllum rýmum skólans. Bækur, myndir,
efni og hluti tengdu viðfangsefninu
voru aðgengilegir, foreldrar voru
beðnir um að undirbúa verkefnið
yfir sumarið með börnunum sínum,
t.d. með myndatöku o.fl. Verkefnin og
umhverfið átti sameiginlegan þátt í að
kveikja áhuga barnanna á viðfangs-
efninu. Kennarar gáfu sér tíma til að
rýna í vinnu og verkefni í lok hvers
dags og næstu skref voru ákveðin með
tilliti til áhuga og virkni barnanna. Í
Svíþjóð var umhverfið útfært með 100
mál barna að leiðarljósi og samþætt-
ingu þeirra. Þar var markvisst verið
að nýta stafræna tækni til að skapa
spennandi umhverfi meðal annars
með Apple TV og skjávarpa. Lagt var
upp með að samþætta námsgreinar
svo sem tónlist, dans, hreyfingu,
myndmennt og fleira.
Í námsferðinni til Ítalíu gafst tæki-
færi til að efla kennara í vinnu í anda
Reggio Emilia. Mikið var lagt uppúr
hvernig nýta megi fagurfræðilegt og
ögrandi umhverfi sem þriðja kennar-
ann sem verður markviss uppspretta
í þekkingarleit barnanna. Þannig fá
börn enn fleiri möguleika til að efla
sín 100 mál. Þau upplifa umhverfið
með skilningarvitum sínum og öðlast
því áþreifanlega reynslu og þekkingu
með því „að gera og vera“.
Eitt af markmiðum verkefnisins
„Skapandi börn í stafrænum heimi“
var að skapa börnunum umhverfi
þar sem lögð var sérstök áhersla á
stafrænt læsi. Byrjað var á því að setja
á fót tölvuteymi innan leikskólans
sem var starfandi í allan vetur. Niður-
stöður úr starfskynningu frá Madeley
Nursery School voru hafðar til hlið-
sjónar á fundum tölvuteymisins en
skólinn hefur unnið að Erasmus+
verkefni í samstarfi við leikskóla í
Svíþjóð þar sem viðfangsefnið var að
þróa starf með stafrænum miðlum.
Niðurstöður þeirrar vinnu voru m.a.
að það sé mikilvægt að hugleiða hvað
gerist í raun hjá barni þegar það er
að nota stafræna tækni. Mikilvægar
spurningar voru settar fram um hvert
markmiðið væri með stafrænni tölvu-
vinnu í leikskólanum. Ef ætlunin er að
vinna með stafræna tækni er mikil-
vægt að velta fyrir sér og ígrunda:
• Hvað gerist í huga barnsins?
Er efnisleg reynsla til staðar sem
börnin geta tengt við?
• Hvaða gildi teljum við mikilvæg
og að hvaða leyti eflast ákveðin
gildi þegar barn er að vinna í
stafrænu efni (t.d. samkennd)?
• Er forritið skapandi og hver er
tilgangur þess?
• Hvetur forritið til samskipta og
samvinnu milli barna?
• Býður forritið uppá sjálfstæð
vinnubrögð sem henta aldri og
þroska barna?
• Að hvaða leyti býður forritið
upp á samþættingu mismunandi
tjáningarleiða eins og tónlist,
dans, hönnun, leiklist, myndlist
o.s.frv. og geta börnin sett mark
sitt á afurð sína.
Þegar kennarar verða meðvitaðri
um tilgang stafrænnar tækni opn-
ast möguleikar á að nýta umhverfið
enn frekar sem þriðja kennarann þar
sem gefið er rými til samvinnu milli
barnanna og fagurfræðileg sköpun
fær að njóta sín. Sérgreinadeildin
hefur orðið fyrir miklum áhrifum
Í leikskólum Reggio Emilia
er það viðhorf ríkjandi að
börn hafi „100 mál“.
Þá er verið að vísa í allar
þær ólíku aðferðir sem
börn nota til að tákna,
miðla og tjá hugsun ...
HÖ
NN
UN
: V
ÍK
UR
FR
ÉT
TIR
Við óskum íbúum Suðurnesjabæjar
og öðrum landsmönnum gleðilegra jóla
og farsældar á komandi ári
28 MANNLÍF Á SUÐURNESJUM