Morgunblaðið - 03.10.2019, Blaðsíða 10

VIÐTAL
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Gríðarlegar brotalamir einkenndu
vinnubrögð lögreglu í máli Maríu
Sjafnar Árnadóttur lögfræðings,
sem í desember 2017 kærði tvær
líkamsárásir og hefndarklámshótun
af hendi fyrrverandi maka.
Málið var á endanum fellt niður.
Þegar lögreglan neitaði Maríu um
gögn kvartaði hún til ríkissaksókn-
ara, sem leiðrétti málið og lét hana
hafa gögnin. Í kjölfarið fékk María
hún viðbótargreinargerðarfrest til að
skila kæru út af niðurfellingu máls-
ins. Eftir að hafa tekið málið fyrir
fann ríkissaksóknari verulega að
málsmeðferð lögreglu, segir María í
samtali við Morgunblaðið. Hún segir
bréf ríkissaksóknara um málsmeð-
ferðina áfellisdóm yfir vinnubrögð-
um lögreglu. Þá segir hún að á næstu
dögum verði kæra send til Mannrétt-
indadómstóls Evrópu vegna málsins.
Hildi Fjólu Antonsdóttur réttar-
félagsfræðingi var af stýrihópi for-
sætisráðuneytis um úrbætur í kyn-
ferðisbrotamálum falið að vinna
skýrslu um stöðu brotaþola á Íslandi
í samanburði við önnur Norðurlanda-
ríki og gera tillögur um úrbætur. Í
skýrslunni, sem hún skilaði í sumar,
lagði hún m.a. til að brotaþoli hefði
aukna aðkomu að rannsókn máls og
nyti sömu réttinda og aðili.
María og Hildur segja mál Maríu
vera gott dæmi um þau áhrif sem
breytingatillögur í takt við þær sem
Hildur Fjóla Antonsdóttir vann og
liggja nú fyrir réttarfarsnefnd gætu
haft, en sökum þess að hún hafi ekki
notið aðildarstöðu í máli vegna brota
á henni hafi henni aldrei gefist kostur
á að kæra málsmeðferðina á rann-
sóknarstigi eða koma sjónarmiðum
sínum að.
Seinagangur lögreglu
Mál Maríu Sjafnar er þannig vaxið
að 1. desember 2017 kærði hún tvær
líkamsárásir og hefndarklámshótun
til lögreglu, en þá var um mánuður
þar til annað ofbeldisbrotanna fyrnd-
ist. Útskýrir María að öfugt við það
sem margir telji rjúfi kæra til lög-
reglu ekki fyrningarfrest. Það gerist
þegar sakborningi sé kynnt sakar-
efnið. Þar sem sakborningi var ekki
kynnt sakarefnið í tæka tíð – það hafi
verið gert í ágúst 2018 – hafi seina-
gangur lögreglu orðið til þess að
tveir af þremur kæruliðum fyrndust
meðan á rannsókn málsins stóð.
Á rannsóknartímanum reyndi
María ítrekað að koma sjónarmiðum
sínum að og óskaði eftir gögnum um
rannsóknina en án árangurs. Hinn
23. apríl síðastliðinn fékk hún síðan
stutt bréf frá lögreglu þar sem henni
var tilkynnt að málið væri fellt niður.
Játning meðal sönnunargagna
„Ég reyndi hvað ég gat að senda
pósta á rannsóknarlögreglu,“ segir
María, en þar sem hún hafi haft laga-
þekkingu hafi hún stöðugt reynt að
minna á formreglurnar sem máli
skiptu. Lögregla ræddi í fyrsta skipti
við kærða um níu mánuðum eftir að
María kærði brotin, þ.e. í ágúst 2018.
Segist María vitanlega hafa talið að
kærða hlyti að hafa verið birt sak-
arefnið áður, til að rjúfa fyrningar-
frestinn, en svo var ekki. Hafi það
haft ofannefndar afleiðingar, brotin
fyrndust.
María segir að það sé alvarlegt í
málinu að brotin hafi fyrnst í fórum
lögreglu, en það sem kannski sé al-
varlegast sé að lögregla hafi svo
reynt að hylma yfir að brotin væru
fyrnd. Lögregla hafi ekki tilgreint
það í ofannefndu niðurfellingabréfi
né látið réttargæslulögmann eða
kæranda vita af því. Í bréfinu hafi
einungis sagt að málið þætti ekki
nægilega líklegt til sakfellingar.
Á meðal sönnunargagna voru játn-
ing geranda í smáskilaboðum, ljós-
myndir af áverkum sem spegluðu
áverkavottorð og bein og óbein vitni,
segir María.
Í kjölfarið hafi hún óskað eftir rök-
stuðningi um niðurfellingu málsins,
en hann hafi ekki verið veittur. Hún
kærði þá niðurfellingu málsins, og
óskaði eftir málsgögnum, en lögregla
neitaði að afhenda þau.
„Þeir neituðu að afhenda rök-
stuðning þrátt fyrir skýra lagaheim-
ild þess efnis. Það endaði með því að
ég sendi persónulega bréf til ríkis-
saksóknara, sem ég nefndi kvörtun,
vegna þess að ég hafði ekki kæru-
heimild. Ég var bara að reyna að
bjarga mér einhvern veginn,“ segir
María.
Eins og áður segir fór það að end-
ingu svo að ríkissaksóknari tók málið
fyrir og gerði miklar athugasemdir
við störf lögreglu. Þar að auki komst
hann að efnislega öndverðri niður-
stöðu við lögreglu, þ.e.a.s. hann taldi
næg sönnunargögn liggja fyrir til
þess að ákæra ætti fyrir brotin. Of-
beldisbrotin hefðu hins vegar verið
fyrnd, eins og áður segir, en meint
hefndarklámsbrot ekki. Verður því
ákært vegna þess.
Segir María að eftir að niðurstaða
ríkissaksóknara lá fyrir hafi hún séð
hvers vegna lögregla hafi neitað að
afhenda umbeðin gögn. „Það var
vegna þess að þeir voru að reyna að
fela að brotin hefðu fyrnst.“
Segir hún að hún hefði auðvitað
ekki lagt á sig að kæra niðurfellingu
á líkamsárásarkæruliðum, ásamt öllu
því álagi sem því fylgir, eins og að
leita sönnunargagna og vinna viðbót-
argreinargerð, hefði hún vitað að
brotin væru fyrnd.
Var ekki tjáð að brotin væru fyrnd
 Brotin fyrndust í fórum lögreglu  Ríkissaksóknari fann verulega að vinnubrögðum lögreglu
 „Ég varð bara að reyna að bjarga mér einhvern veginn“  Segir lögreglu hafa hylmt yfir mistökin
María Sjöfn
Árnadóttir
Hildur Fjóla
Antonsdóttir
10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. OKTÓBER 2019
Hjá réttarfarsnefnd eru nú til skoðunar tillögur sem Hildur Fjóla Antons-
dóttir réttarfélagsfræðingur lagði fram í skýrslu sinni um stöðu brota-
þola á Íslandi í samanburði við önnur norræn lönd. Í rannsókninni komst
Hildur Fjóla m.a. að því að Ísland væri eftirbátur Svíþjóðar, Finnlands og
Noregs hvað varðar rétt brotaþola til upplýsinga, aðgangs að gögnum og
þátttöku í meðferð máls fyrir dómi. Hildur Fjóla leggur til að brotaþolar
geti gerst aðilar að sakamálum eða hljóti flest þau réttindi sem aðilar
máls hafa. Meðal annars ætti lögreglu að vera skylt að upplýsa brotaþola
um gang máls og skal hann hafa rétt til að gera athugasemdir við
lögregluskýrslu hins kærða. Þá segir hún í samtali við Morgunblaðið að
þó að í skýrslunni hafi eingöngu verið fjallað um þolendur kynferðisbrota
væri rétt að endurskoða löggjöfina með það að markmiði að allir þol-
endur ofbeldisbrota nytu bættrar réttarstöðu.
Nýverið var Maríu Sjöfn Árnadóttur lögfræðingi tjáð af ákæruvaldi að
mál hennar vegna líkamsárásar fyrrverandi maka hefði verið fellt niður.
Reyndi María ítrekað að koma sjónarmiðum að en gat það ekki, enda
naut hún ekki stöðu aðila í málinu.
Þörf á bót á stöðu brotaþola
ÍSLAND EFTIRBÁTUR ANNARRA NORRÆNNA LANDA
Þverholt 2 I Mosfellsbær 270 I Sími 525 6700 I mos.is
Lóðirnar eru allar ætlaðar
fyrir einbýlishús samkvæmt
gildandi skipulagi. Þær
lóðir sem eru fyrir neðan
götu liggja samkvæmt
deiliskipulagi að sjó með
óskert útsýni yfir voginn
og flóann auk þess að
vera í næsta nágrenni við
útivistarsvæði og golfvöll.
Einungis
einstaklingum er
heimilt að sækja um
lóðirnar og heimilt
er að gera tilboð í
fleiri en eina lóð.
Hver umsækjandi
getur hinsvegar
einungis fengið einni
lóð úthlutað.
Alls eru nú til úthlutunar
15 lóðir og verður hverri
lóð úthlutað til þess aðila
sem gerir hæst tilboð
í viðkomandi lóð, enda
uppfylli viðkomandi aðili
öll fjárhagsleg skilyrði
og geti sýnt fram á
fjármögnun lóðar og
byggingar einbýlishúss.
Tilboðin í
lóðir skulu
berast
Mosfellsbæ
eigi síðar en
31. október
2019 og verða
móttekin með
rafrænum
hætti.
Allar nánari upplýsingar um
úthlutun lóða að Súluhöfða 32-
57 er að finna á slóðinni www.
mos.is/suluhofdi og hjá Heiðari
Erni Stefánssyni, lögmanni
Mosfellsbæjar í síma 525 6700.
Bæjarstjórn Mosfellsbæjar hefur samþykkt úthlutunarskilmála og lágmarksverð hverrar lóðar
Úthlutun lóða að Súluhöfða 32-57