Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2015, Qupperneq 37

Tímarit hjúkrunarfræðinga – 2. tbl. 91. árg. 2015 35
við erfiðar aðstæður, það skiptir svo
miklu máli hvernig við nálgumst fólk í
viðkvæmum aðstæðum. Ég var í rúmt ár
á Eir og hóf þá nám í hjúkrunarfræði við
Háskóla Íslands.“
Gísli Kort segir að margir hafi talið heppi­
legra að hann færi frekar í læknisfræði,
sjúkraþjálfun eða önnur karllægari fög.
Hann var hins vegar ekki á því enda átti
hjúkrunarfræðin hug hans allan.
„Ég sá ekkert annað en hjúkrunarfræðina
enda hafði ég lítinn áhuga á hreinum
raunvísindum eins og læknanámið er
á margan hátt.“ Aðspurður um hvort
sú staðreynd, að konur eru í miklum
meirihluta í hjúkrunarfræði, truflaði hann
segir hann: „Ég pældi lítið í því á þeim
tíma, ég vildi bara hjálpa öðrum. Svo
hef ég mjög gaman af lífeðlisfræði,
líffærafræði og lyfjafræði en heimspeki,
félagsfræði, eigindleg aðferðarfræði
og sálfræði heilla mig að sama skapi
líka. Hjúkrunarfræðin er einstök, þar
renna hug­ og félagsvísindin saman við
raunvísindin í afar þjónustumiðuðu fagi
þannig að þetta var aldrei spurning í
mínum huga.“
Að námi loknu lá leiðin á krabbameins­
deild Landspítalans en geðdeildin var
alltaf ofarlega í huga Gísla Korts.
„Það hefur lengi heillað mig að skynjun
okkar á raunveruleikanum virðist oft og
tíðum ráða meiru en raunveruleikinn sjálfur
um hvernig okkur líður. Ég fór því að starfa
á áfengisgeðdeild Landspítalans. Þar
kynntist ég vel stigskiptingu sjúkdóma.
Það er mér til dæmis mjög minnisstætt
að á krabbameinsdeildinni var allt fullt
af konfekti löngu fyrir og eftir jól frá
aðstandendum en á áfengisgeðdeildinni
sást ekkert slíkt. Þetta sýnir ágætlega
stigskiptingu mismunandi sjúkdóma og
erfiðleikana tengda þeim. Viðhorfin til
geðsjúkdóma eru svo ólík miðað við aðra
sjúkdóma.“
Gísli segir að starfið á áfengisgeðdeildinni
hafi að stórum hluta snúist um að skapa
traust og náið meðferðarsamband við
sjúklinga. „Þannig er það reyndar í allri
hjúkrun held ég, góð og náin tengsl skipta
gríðarlega miklu máli. Ég fékk tækifæri til
að þróa tvo meðferðarhópa þarna strax
í byrjun, þannig að frelsið og sjálfstæðið
í geðhjúkruninni hentaði mér mjög vel.
Annar hópurinn einbeitti sér að fræðslu
um fíknisjúkdóma og hinn hópurinn
einbeitti sér að slökun. Fólk var mjög
ánægt með þessa hópa og þetta hvatti
mig auðvitað til dáða. Staðreyndin er
að notendur geðheilbrigðisþjónustunnar
eru yfirleitt opnir fyrir öllum leiðum sem
gætu hugsanlega stuðlað að einhverjum
bata. Grunnnáminu í geðhjúkrun var að
mínu viti ágætlega sinnt og mér sýnist
að bæði Háskóli Íslands og Háskólinn á
Akureyri standi sig ágætlega í þessum
efnum í dag. Að vísu hefur skort nokkuð
á að hjúkrunarfræðingar hafi getað farið
í framhaldsnám í geðhjúkrun en úr því er
nú verið að bæta.“
Þessu næst hóf Gísli Kort að starfa á
BUGL, barna­ og unglingageðdeild
Landspítalans. Hann segir að þar hafi
opnast fyrir sér allt annar heimur. „Ég
trúi á að færa þjónustuna eins mikið og
hægt er út í samfélagið og heim til fólks
sé þess nokkur kostur. Reynsla mín á
BUGL sannfærði mig endanlega um þetta
þar sem ég fékk tækifæri til að vinna náið
með skjólstæðingum og aðstandendum
á þeirra heimavelli. Við eigum langa og
svarta fortíð í geðheilbrigðismálum þar
sem fólk er beitt valdi, eða öllu heldur
hefur valdið verið tekið frá fólki. Þetta
hefur til dæmis verið gert með því að
safna fólki saman í hvítar stórar byggingar
þar sem starfsfólk í hvítum sloppum og
með alræði fagmennskunnar að baki sér
segir sjúklingunum hvernig þeir eiga að lifa
lífi sínu. Það er nauðsynlegt að færa valdið
til fólksins, eins og kostur er, þetta fannst
mér starfsfólk BUGL gera einkar vel.“
Frekara nám í Bandaríkjunum
Gísli Kort vildi læra meira og fjölskyldan
tók sig upp og setti stefnuna á Minnesota
í Bandaríkjunum. „Við reyndum að velja
svæði þar sem menningin er ekki allt of
frábrugðin þeirri íslensku og þess vegna
varð Minneapolis í Minnesota fyrir valinu.
Auk þess er hægt að fljúga beint þangað
héðan frá Íslandi. University of Minnesota
sinnti mér prýðilega í öllu umsóknarferlinu
auk þess sem námið miðaðist við
heildræna nálgun í geðhjúkrun þar sem
lögð var áhersla á samþætta þjónustu. Öll
kennsla byggist á áratuga reynslu enda
hefur hjúkrun verið kennd á háskólastigi
við skólann síðan 1908. Þá var ekki einu
sinni búið að stofna Háskóla Íslands ef út
í það er farið.“
Námið heillaði þig sem sagt?
„Já, ég heillaðist af náminu enda mjög
klínískt. Skólinn notaði afar fjölbreyttar
kennsluaðferðir, til dæmis voru leikarar
sem léku sjúklinga notaðir við þjálfun
okkar, bæði í almennu líkamsmati og
geðrænu mati. Þetta var svo tekið upp
á myndband og kennararnir fylgdust
þannig með okkur nemendum og gátu
gefið býsna nákvæma umsögn í öruggu
og vernduðu umhverfi. Þetta var afar
hjálplegt fyrir okkur óöruggu nemana.
Námið var sem sagt í senn spennandi og
dýnamískt. En að sama skapi krefjandi.
Námið tók liðlega tvö ár og að því loknu
fékk ég réttindi til að taka leyfispróf, sem
ég náði og gaf mér réttindi í fylkinu til að
greina geðsjúkdóma, veita einstaklings­
og hópsamtalsmeðferð og skrifa út lyf.
Sérfræðingshlutverkið úti er mun betur
skilgreint en hérna heima og það er
miður. Hérna má ég til dæmis ekki greina
Gísli Kort og konan hans, Auðbjörg Björnsdóttir,
með búslóð sína í Minnesota.