Morgunblaðið - 04.11.2019, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2019
Með Firmavörn+ geta stjórnendur fylgst með og
stýrt öryggiskerfi, myndeftirliti og snjallbúnaði
fyrirtækisinsmeð appi í símanum hvar og hvenær
sem er. Stjórnstöð Securitas er á vaktinni allan
sólarhringinn, alla daga ársins.
www.firmavorn.is
HVAR SEM ÞÚ ERT
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
„Neysluvenjur Íslendinga breytast
hratt,“ segir Friðrik Björnsson
viðskiptastjóri hjá Gallup á Íslandi.
Á morgun, þriðjudag, standa Mat-
vælalandið Ísland og Landbúnað-
arklasinn standa fyrir ráðstefnu á
Hótel Sögu um neyslubreytingar
og áhrif þeirra á matvælafram-
leiðslu. Fyrirlesarar koma úr ýms-
um áttum en nálgunin í máli þeirra
allra er sú að landsmenn velja
talsvert annað á diskinn nú en var
fyrir til dæmis fimm árum. Þeim
veruleika þurfa framleiðendur,
heildverslanir, smásölufyrirtæki
og fleiri að bregðast við í krafti
upplýsinga sem fyrir liggja.
Færri borða brauð
„Þróunin liggur í róttækri
breytingu neysluvenja meðal 18-24
ára og þá sérstaklega kvenna,“
segir Friðrik. „Hlutfall Íslendinga
sem borðuðu aldrei svínakjöt 2016-
2018 var um 6% og 14% ungra
kvenna sleppa slíku kjöti alfarið.
Við sjáum svipaða þróun í lamba-
kjöti, nauti og kjúklingi og þar er
eftirtektarvert að æ fleiri ungar
konur sleppa kjöti. Þá fór hlutfall
Íslendinga sem borða brauð fimm
sinnum í viku eða oftar úr 63% árið
2009 í 38% nú í ár.“
Vegan er lífsstíll sem er áber-
andi í umræðunni í dag. Að neyta
engra dýraafurða er sterkt inn-
grip í hefðbundnar matarvenjur
Íslendinga, að sögn Friðriks. Hann
bætir við að margir kjósi líka að
draga úr kjötneyslu, án þess að
hætta henni alfarið, oft til að
minnka umhverfisáhrif. Minni
neysla á kjöti á Íslandi sé þó ekki
einsdæmi. Margar erlendar rann-
sóknar hafa gefið svipaðar upplýs-
ingar.
Gallup mælir neysluhefðir
með ýmsum leiðum og á mat-
vörumarkaði er stuðst við tvo
stóra gagnastrauma. Annað eru
svonefndar Nielsen-mælingar,
upplýsingar sem Markaðs-
greining, systurfyrirtæki Gallup,
safnar en þar er stuðst við gögn úr
strikamerkja- og tölvukerfum
matvöruverslana. Hitt eru almenn-
ar neyslukannanir.
„Nielsen-tölurnar sýna raun-
verulega kauphegðun, en kann-
anir gefa okkur skilning á viðhorfi
og ástæðum fyrir kaupum, hvað
einkennir fólk sem kaupir eina
tegund matvöru umfram aðra.
Gögn um þetta hjálpa fyrirtækjum
að aðlaga vöruframboð að þörfum
og eftirspurn, leggja réttar
áherslur í kynningarstarfi og
beina markaðssamskiptum að rétt-
um hópum“ segir Friðrik. Í Morg-
unblaðinu í sumar sagði frá því að
frá 2016 til dagsins í dag hefur
notkun Ölgerðarinnar á sykri til
gosdrykkjaframleiðslu dregist
saman um fjórðung, þrátt fyrir að
salan hafi aukist um nær tvær
milljónir lítra. Eru sykurlausir
drykkir nú orðnir um 60% af heild-
arsölu Ölgerðarinnar á gosi og fer
hlutfallið hækkandi. Er vöruþróun
fyrirtækisins því í vaxandi mæli
beint að þessum hollu valkostum.
Neytendur vilja
hollari vörur
„Matvælafyrirtæki og versl-
anir hafa að sjálfsögðu brugðist
við breytingum í neysluvenjum,
svo sem minni sykurneyslu,“ segir
Friðrik og bætir við að lokum:
„Vörur eru almennt hollari og um-
búðir umhverfisvænar. Einnig eru
að koma á markað nýjar lausnir
sem spara neytendum tíma við
matargerð. Þá er verið að fjölga
vörum sem svara eftirspurn
ákveðinna hópa, eins og þeirra
sem hafa hætt eða minnkað neyslu
sína á dýraafurðum. Í því er lykil-
atriði að skilja val neytenda og vita
hver markhópurinn er.“
Gallup greinir miklar breytingar á matarkaupum landans
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Greining Skilja val neytenda, segir Friðrik Björnsson í viðtalinu.
Kjötneysla minnkar
 Friðrik Björnsson fæddist
1990, nam við Háskóla Íslands
og útskrifaðist með M.Sc. í við-
skiptafræði árið 2014. Friðrik
er viðskiptastjóri hjá Gallup og
hefur starfað hjá Gallup frá
2017. Sérhæfing Friðriks liggur
í rannsóknum á neytenda-
hegðun og ímynd vörumerkja.
Hver er hann?
Birna Margrét Haukdal Jakobs-
dóttir, nemi í verkefnastjórnun við
Háskólann í Østfold í Noregi,
keppist nú við að smíða 15 til 25
metra langa brú yfir vatnið Börte-
vann, sem er í skógi milli Fredrik-
stad og Sarpsborgar, ásamt sex
samnemendum sínum.
Hefst verkið í dag en nokkrir aðr-
ir hópar vinna að því sama og á verk-
inu að vera lokið næstkomandi
fimmtudag. Sá hópur vinnur sem er
fyrstur til að ljúka verkinu.
Enginn menntaður í brúarsmíði
Ýmsar hindranir geta staðið í vegi
brúarsmiðanna og er þeim gert að
fylgja ákveðnum reglum sem hópur-
inn fær afhentar í dag. Birna er hóp-
stjóri síns hóps og þarf hún því að
afla fjármuna, verkfæra og máltíða
fyrir hópinn. Leitar hún meðal ann-
ars til fyrirtækja í grenndinni vegna
þess.
„Ég veit ekki alveg hvernig við
eigum að geta þetta,“ segir Birna og
hlær við. Allir liðsmenn eru í verk-
efnastjórnun en enginn þeirra er
menntaður í brúarsmíði.
„Þetta er bara hópur af fólki sem
veit ekki neitt hvað það er að gera.
Ekkert okkar hefur byggt brú eða
er að læra að byggja brú,“ segir
Birna enn fremur.
„Ég var að vinna tvær keppnir
bara í þessari viku og ef ég vinn
brúarsmíðina finnst mér eins og ég
sé smá ósigrandi svo það er rosa
pressa,“ segir Birna.
ragnhildur@mbl.is
Eiga að smíða
15-25 metra brú
 „Hópur af fólki sem veit ekki neitt“
Ljósmynd/Aðsend
Lið Birna Margrét Jakobsdóttir Haukdal situr hér fremst en fyrir aftan
hana standa liðsfélagar hennar, þau Sandra Ryen og Martin Ringstad.
„Mikilvægi norrænnar samvinnu
hefur sennilega aldrei verið meira
og 90% íbúa landanna telja sam-
kvæmt könnunum það skipta miklu
máli,“ segir Silja Dögg Gunnars-
dóttir alþingis-
maður sem kjörin
var forseti Norð-
urlandaráðs á 71.
þingi þess í
Stokkhólmi í sl.
viku. Oddný
Harðardóttir
verður varafor-
seti.
Varðstaða um
lýðræðið með því
að berjast gegn
upplýsingaóreiðu og falsfréttum
sem grafa undan því verður
áhersluverkefni í starfi Norður-
landaráðs á næstunni. Einnig að
verja líffræðilegan fjölbreytileika
sem ógnað er af loftslagsbreyting-
um, mengun og fleiri þáttum. Síðast
en ekki síst þarf, að sögn Silju, að
treysta böndin milli Norðurlanda-
búa með því að efla tungumálakunn-
áttu innan Norðurlanda svo þjóð-
irnar sem löndin byggja geti í
sameiningu tekist á við verkefnin.
„Nú er sótt að ýmsum stoðum
lýðræðissamfélags og ríkjandi gild-
um. Loftslagsbreytingarnar ógna
líffræðilegum fjölbreytileika, sem
mun valda ómældum skaða. Nú
reynir á ríki þar sem lýðræðishefðin
er sterk, virðing fyrir mannréttind-
um og réttarríkinu rótgróin og
áhuginn á umhverfisvernd mikill,“
segir Silja Dögg ennfremur.
„Svo vitum við líka að norræn
tungumál eru í hættu þar sem ensk-
an er orðin mjög fyrirferðarmikil.
Þessi þróun hefur ekki aðeins valdið
því að tungumálin okkar eiga í vök
að verjast heldur eigum við orðið
erfiðara með að skilja hvert annað.
Gagnkvæmur skilningur er undir-
staða þess að við getum tekist á við
verkefni framtíðarinnar í samein-
ingu “ sbs@mbl.is
Eigum erfitt með að
skilja hvert annað
 Silja Dögg nýr forseti Norðurlandaráðs
Silja Dögg
Gunnarsdóttir
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Norrænt Við Nýhöfnina í Köben.