Morgunblaðið - 07.12.2019, Blaðsíða 46

46 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. DESEMBER 2019
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Ég var farinn að sakna Íslands og
íslenska leikhússins og langaði til að
vinna sýningu hér heima. Þegar
Kristín hringdi í mig og ég áttaði
mig á því að leikárið 2020-2021 væri
síðasta leikárið hennar sem leikhús-
stjóri fann ég að mig langaði til að
koma heim og loka hringnum, ef svo
má segja. Við Kristín höfum átt svo
gefandi og gott samstarf á liðnum
árum, enda lít ég á Njálu og Guð
blessi Ísland sem ákveðna hápunkta
á mínum ferli,“ segir Þorleifur Örn
Arnarsson. Kristín Eysteinsdóttir
borgarleikhússtjóri kynnti leikárið
2020-2021 fyrir starfsfólki leikhúss-
ins á fundi í gær og þar kom fram að
Þorleifur mun á því leikári á Stóra
sviðinu leikstýra Rómeó og Júlíu eft-
ir William Shakespeare í nýrri
íslenskri þýðingu.
Eyjan bölvun og blessun
Þorleifur hefur ekki starfað á
Íslandi síðan hann frumsýndi Guð
blessi Ísland í október 2017. Í haust
sem leið tók hann við sem yfirmaður
leikhúsmála við Volksbühne-
leikhúsið í Berlín samhliða því að
hann leikstýrir reglulega í mörgum
stærstu leikhúsum Evrópu. „Ég er
kominn í stöðu sem ég hef unnið að
mjög lengi. Ég er orðinn einn eftir-
sóttasti leikstjórinn í hinum þýsku-
mælandi leikhúsheimi og orðinn yfir-
maður leikhúsmála í því leikhúsi sem
mótaði mig sem listamann á mínum
yngri árum og opnaði mér nýjar leið-
ir,“ segir Þorleifur og tekur fram að
heimþráin hafi hins vegar að óvörum
látið á sér kræla. „Það sannast það
sem í Eddunni segir að þessi eyja er
bölvun manns, örlög og blessun. Mig
langaði til að halda áfram með sam-
talið við íslenskt samfélag og leik-
hús.“
Spurður hvort hlaupið væri að því
að finna tíma til að koma heim til að
leikstýra svarar Þorleifur því neit-
andi, enda sé hann bókaður fram til
ársins 2025. „Til að byrja með sá ég
ekki möguleika á að koma heim í
bráð, en að lokum fór svo að ég hliðr-
aði til mjög stórri sýningu erlendis
til að geta leikstýrt heima. Ég áttaði
mig á því að mig langaði til að vinna
þetta verkefni í Borgarleikhúsinu
meðan Kristín væri enn leikhús-
stjóri,“ segir Þorleifur og bætir við
að hann hafi gert sér grein fyrir að
hann yrði sem listamaður að hlýða
tilfinningum sínum og löngunum.
Inntur eftir því hvaða stóra verk-
efni um sé að ræða sem þurfti fyrir
vikið að seinka segist Þorleifur lítið
annað geta sagt eins og stendur en
að um sé að ræða verk sem þeir
Mikael Torfason séu að skrifa og
frumsýnt verði leikárið 2021-2022 í
Burg-leikhúsinu í Vín þar sem Elma
Stefanía Ágústsdóttir, kona Mikaels,
er fastráðin.
Spurður hvaða tökum hann muni
taka Rómeó og Júlíu segist Þorleifur
lesa verkið sem týpísk dæmi um það
hvernig raunveruleg saga kvenna sé
hunsuð í samfélagsstrúktúrnum.
„Úrvinnslan á uppbyggingu Rómeós
í fyrri hlutanum er að mörgu leyti
ungæðisleg þó óhugguleg element
leynist í bakgrunninum. Seinni hlut-
inn, sem hefur iðulega verið skorinn
mjög mikið niður, felur í sér úr-
vinnslu á sögu ungrar konu, sem í
sameiningu við mæðraveldið og
kirkjuna ákveður að gera uppreisn
gegn örlögum sínum. Ef þú skoðar
leikritið með þessum augum verður
þetta mjög áhugavert. Því allt í einu
er þetta saga af baráttu ungrar konu
gegn kerfi sem er hannað til að
svipta hana eigin vilja. Út frá þessu
er áhugavert að velta fyrir sér
hversu mikið af þessu er í raun saga
kvenna,“ segir Þorleifur og tekur
fram að hann hafi nýverið afbyggt
annað frægt verk þegar hann leik-
stýrði Faust eftir Goethe í Noregi og
notaði Faust til að segja sögu Grétu.
„Rómeó og Júlíu fellur þannig inn
í uppgjör mitt við sögu kvenna,“ seg-
ir Þorleifur og bendir á að í hinum
þýskumælandi heimi sé hann skil-
greindur sem femínískur leikstjóri.
„Ég tala opið um það að ég byggi
mitt leikhús að mörgu leyti á fem-
ínískri teoríu, en sú teroría er frá-
bær til að skoða klassíkina. Því í
raun er femínísk teoría ekkert annað
en að setja stöðug spurningarmerki
við viðvarandi valdakerfi og stöðu
persóna í samfélagssamhenginu,“
segir Þorleifur og tekur fram að sé
uppsetningasaga verksins skoðuð
fari lítið fyrir slíkri túlkun.
Frásagnarlegt hispursleysi
„Leikhús sem talar inn í samtíma
sinn er leikhús sem tekst að ein-
hverju leyti að sameina sögulegt
uppgjör og endursköpun á verkum.
Mig langar að birta róttæka sýn á
verkið en samtímis að ná að gera
sýningu sem hrífur áhorfendur með.
Rómeó og Júlía verður líka að vera
þannig að stundum sitji áhorfendur
hreinlega með tárin í augunum. Ég
hef á tilfinningunni að ég geti náð
þessum spennandi línudansi með
hópnum sem ég þekki í Borgarleik-
húsinu. Ég er ekki viss um að hugar-
far þýskra leikara myndi leyfa mér
að fara þessa leið. Og þar kemur að
því sem ég sakna úr íslensku leikhúsi
og við Ísland. Hér í Þýskalandi er
vitsmunaleg regnhlíf yfir öllu sem er
ótrúlega skemmtilegt og spennandi,
en stundum vantar beintenginguna
við tilfinningalífið. Mig langar að
komast aftur í þetta frásagnarlega
hispursleysi sem er tilfinningalega
beinskeytt.“
Spurður um samstarfið við Krist-
ínu Eysteinsdóttur fer Þorleifur ekki
dult með aðdáun sína á henni sem
listrænum stjórnanda. „Kristín hef-
ur þann einstaka hæfileika að vera
ofboðslega opin, gjöful í samskiptum
og áhugasöm, en á sama tíma mjög
skýr í öllum samskiptum. Í sam-
tölum við hana upplifi ég svo sterkt
að ég geti ekki gert neitt rangt. Fyr-
ir listamann eins og mig, sem finnst
áhugaverðast að ferðast um á
óþekktum lendum, þá er svo ótrú-
lega mikilvægt að eiga félaga eins og
Kristínu. Eftir samtöl við hana um
listræn verkefni finn ég hvernig þau
hafa flogið af stað, enda leggur
Kristín allt undir.“ Lengri útgáfa af
viðtalinu er birt á vefnum mbl.is.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
„Uppgjör við sögu kvenna“
 Þorleifur Örn Arnarsson leikstýrir Rómeó og Júlíu í Borgarleikhúsinu
 Frumsýnt leikárið 2020-2021  Notar femíníska teoríu til að greina leikritið
Heim „Ég var farinn að
sakna Íslands,“ segir
Þorleifur Örn Arnarsson.
Dagur íslenskrar tónlistar var hald-
inn hátíðlegur á fimmtudag. Við at-
höfn á vegum Samtóns, Samtaka
rétthafa íslenskrar tónlistar í Iðnó,
voru Gerði G. Bjarklind útvarps-
konu afhent Heiðursverðlaun Sam-
tóns. Við þessa árlegu athöfn eru
heiðraðir þeir sem þykja hafa skar-
að fram úr í umfjöllun, dagskrár-
gerð, atfylgi og almennum stuðn-
ingi við íslenska tónlist. Gerður
hlaut verðlaunin fyrir framúr-
skarandi störf í þágu íslenskrar
tónlistar um áratuga skeið.
Bjarni Benediktsson fjármála-
ráðherra hlaut Hvatningar-
verðlaun Samtóns m.a. fyrir að
vera fyrsti ráðherra heims til að
viðurkenna höfundarrétt til jafns
við annan eignarrétt. Icelandair
tók á móti Útflutningsverðlaun-
unum fyrir viðvarandi stuðning við
íslenska tónlist og tónlistarfólk og
Nýsköpunarverðlaunin hlaut
Bjarni Gaukur Sigurðsson, stofn-
andi menningarhússins Mengis, þar
sem lögð er sérstök rækt við fram-
sækna tónlist og menningu.
Heiðursverðlaunahafi Ragnar Bjarnason og Jakob Frímann Magnússon
afhentu Gerði G. Bjarklind viðurkenninguna við athöfn í Iðnó.
Gerður G. Bjarklind
hlaut heiðursverðlaun
 Ráðherra fékk hvatningarverðlaun
Aðventa, hin klassíska saga Gunn-
ars Gunnarssonar, verður lesin í
Gunnarshúsum á morgun, sunnu-
dag. Sagan um eftirleitir Benedikts
og fylgdarliðs hans á öræfum hefur
fylgt þjóðinni í 80 ár. Það er orðin
hefð að lesa Aðventu upphátt víða
um land í desember og m.a. í húsum
sem Gunnar byggði. Gunnars-
stofnun og Rithöfundasamband Ís-
lands bjóða áhugasömum að hlýða á
söguna í húsum skáldsins á Skriðu-
klaustri og Dyngjuvegi 8 í Reykja-
vík. Gunnar Björn Gunnarsson, af-
komandi skáldsins, les á
Dyngjuvegi en fyrir austan les
Benedikt Karl Gröndal leikari. Á
báðum stöðum hefst lesturinn kl.
13.30 og aðgangur er ókeypis.
Morgunblaðið/Ól.K.M.
Höfundurinn Gunnar Gunnarsson heima á
Dyngjuvegi 8. Þar verður Aðventa lesin.
Aðventa lesin í
húsum Gunnars
Tónlistarhóp-
urinn Umbra
flytur forn jóla-
lög frá ýmsum
löndum á árleg-
um jólatón-
leikum sínum
sem verða í
Laugarneskirkju
í kvöld, laugar-
dag, kl. 20. Yfir-
skrift tónleikanna er „Vetrar-
skuggar“. Umbra hlaut fyrr á árinu
Íslensku tónlistarverðlaunin fyrir
jólaplötu sína, Sólhvörf, en lög af
henni eru meðal þess efnis sem mun
hljóma á tónleikunum. Á efnisskrá
eru sjaldheyrð jólalög frá miðöld-
um í bland við þekktari lög eins og
Hátíð fer að höndum ein.
Árlegir jólatón-
leikar Umbru
Umbra.
3.290,-
140 gramma hreindýrahamborgari
með piparsósu, trönuberja/melónusultu
ruccola, rauðlauk og sætum frönskum kartöflum.
HREINDÝRA
BORGARINN
er kominn!
NÝTT Í DESEMBER