Skessuhorn - 27.03.2019, Blaðsíða 26

MIÐVIKUDAGUR 27. MARS 201926
Pennagrein
Lágt hlutfall fasteignaskatts á
atvinnuhúsnæði í Borgarbyggð
Tekjustofnar sveitarfélaga eru fáir og
því er hver og einn þeirra mjög mik-
ilvægur rekstri sveitarsjóðs. Fast-
eignagjöld eru öll gjöld sem leggjast
á fasteignaeigendur vegna fasteigna
þeirra. Borgarbyggð leggur á fast-
eignaeigendur í sveitarfélaginu fast-
eignaskatt, lóðarleigu, sorpgjald og
gjald fyrir hreinsun á rotþróm (þar
sem það á við). Einnig rekur sveitar-
félagið tvær litlar vatnsveitur í dreif-
býlinu en sveitarfélagið innheimtir
ekki önnur vatnsgjöld né fráveitu-
gjöld. Veitur ohf. (í eigu Orkuveitu
Reykjavíkur) annast rekstur vatns-
veitu, hitaveitu og fráveitu á öðrum
stöðum í sveitarfélaginu þar sem um
slíkan rekstur er að ræða. Borgar-
byggð á í viðræðum við Veitur og
önnur eigendasveitarfélög um gjald-
skrár Veitna og uppbyggingu þeirra
í eigendasveitarfélögunum þremur.
Sorphirðan í Borgarbyggð er skráð
sem B hluta stofnun og því þarf að
reka þá einingu a.m.k á sléttu en í
fjárhagsáætlun 2019 er gert ráð fyr-
ir að rekstrarhalli á sorphirðu verði
um 15 milljónir króna. Því er ljóst að
þau gjöld þyrftu í raun að vera enn
hærri til þess að standa undir kostn-
aði við sorphirðu og sorpeyðingu.
Álagningarhlutfall
fasteignaskatts
Sveitarfélögin leggja fasteignaskatt
á allar fasteignir sem metnar eru í
fasteignarmati samkvæmt lögum
um tekjustofna sveitarfélaga. Til
grundvallar álagningunni er verð-
mat einstakra eigna samkvæmt fast-
eignamati ríkisins. Fasteignaskatti
er skipt upp í þrjá flokka í lögun-
um eða A, B og C hluta. Afar mikil-
vægt er að horfa á alla flokkana við
samanburð og mat á raunverulegri
stöðu sveitarfélaga með tilliti til
fasteignaskatta. Sveitarstjórn tekur
ákvörðun ár hvert um álagningar-
hlutfall A og C hluta en B hluti er
með lögbundnu álagningarhlutfalli
sem nemur 1,32%.
Álagningarprósenta á A-hluta
(íbúðarhúsnæði) í Borgarbyggð var
lækkuð úr 0,45 % niður í 0,40%
og á C-hluta (atvinnurekstur) úr
1,55% niður í 1,39% um áramótin
2019. Þetta er lækkun á tekjugrunni
Borgarbyggðar sem nemur um 56,2
milljónum króna. Það sem skekk-
ir hins vegar myndina er að á sama
tíma hækkaði fasteignamat í Borg-
arbyggð að meðaltali um 12%. Með
hærra fasteignamati eykst verðgildi
fasteigna og þar með eignarhlutur
fasteignaeigenda. Fasteignaskattur
er hlutfall af uppreiknuðum eign-
arhlut og því getur, eðli máls sam-
kvæmt, krónutala gjaldanna samt
sem áður hækkað. Ákveðið var að
fara varlega í lækkunina en áfram
verður unnið að því að skoða mögu-
leika til að lækka álagningu fast-
eignaskatta í skynsamlegum skref-
um.
Samanburður á Reykja-
vík og Borgarbyggð
Samanburður á fasteignagjöldum í
Reykjavík og í Borgarbyggð er að
mörgu leyti snúinn ef öllum stað-
reyndum er til haga haldið. Ann-
ars vegar er um að ræða höfuðborg
landsins og hins vegar dreifbýlt og
tiltölulega fámennt, fjölkjarna lands-
byggðarsveitarfélag. Í samræmi við
upplýsingar á vef Hagstofu Íslands
má sjá að 1. janúar 2019 var íbúa-
fjöldi í Reykjavík 128.793 manns
en í Borgarbyggð voru íbúar 3.807.
Reykjavík er um 244 ferkílómetrar
að stærð og Borgarbyggð 4927 fer-
kílómetrar eða fimmta landstærsta
sveitarfélagið. Samantekið er íbúa-
fjöldi Borgarbyggðar tæplega 3% af
heildar íbúafjölda höfuðborgarinn-
ar og spannar um það bil 19 sinn-
um stærra landsvæði. Það ætti að
vera ljóst að rekstur sveitarfélags af
þeirri gerð er dýrari á hvern íbúa
heldur en í þéttbýlum og fjölmenn-
um sveitarfélögum.
Ef rýnt er í álagningarhlutfall
fasteignaskatts fyrir árið 2019 þá
lítur sá samanburður svona út:
Álagningarhlutafall A-hlutans
(íbúðarhúsnæði) er nokkuð lægra í
höfuðborginni sem eðlilegt er, þar
sem fasteignamat á höfuðborgar-
svæðinu er mun hærra en í Borg-
arbyggð. Varðandi B hluta þar sem
álagning er lögbundin er augljóst
að þarna hefur Reykjavíkurborg
töluvert sterkari tekjustofn á hvern
íbúa en í Borgarbyggð þar sem mun
fleiri stofnanir sem að falla undir
þennan flokk eru til staðar í borg-
inni. Í Borgarbyggð er þó nokkuð
lægra álagningarhlutfall á C-hlut-
ann (atvinnurekstur) þrátt fyrir
hærra fasteignaverð í höfuðborg-
inni. Því er mun lægri fasteigna-
skattur greiddur af atvinnuhúsnæði
í Borgarbyggð en í Reykjavík og því
ber að halda til haga.
Ef samanburðurinn við Reykja-
víkurborg á A-hlutanum (íbúðar-
húsnæði) er skoðaður alla leið og
sá hluti lækkaður niður í 0,18%
í Borgarbyggð þá hefði það þýtt
tekjutap upp á um það bil 164 millj-
ónir króna í fjárhagsáætlun ársins
2019. Það hefði í för með sér að
það yrði enginn afgangur af rekstri
sveitarfélagsins. Því væri ekkert
eftir til að greiða af lánum eða til
framkvæmda á yfirstandandi ári.
Í Borgarbyggð er m.a. mikil upp-
bygging á skólamannvirkjum og
vaxandi þörf fyrir nýtt íþróttahús
og því er ljóst að það reiknings-
dæmi gengi ekki upp.
Mjög lágt álagningar-
hlutfall á atvinnuhús-
næði í Borgarbyggð
Ef hins vegar er gerður saman-
burður á Borgarbyggð við nokk-
ur sambærileg sveitarfélög á lands-
byggðinni, þ.e. fjölkjarna sveitarfé-
lög, með öflugt þéttbýli, sumarbú-
staðabyggð og álíka íbúafjölda, lítur
myndin einhvern veginn svona út:
Ljóst er af þessum samanburði að
Borgarbyggð er með lægsta hlutfall
álagningar bæði á A-hluta (íbúðarhús-
næði) og C- hluta (atvinnuhúsnæði) í
öllum tilfellum. Til fróðleiks má benda
á að ef skoðað er sérstaklega álagning-
arhlutfall á atvinnuhúsnæði er ljóst að
Borgarbyggð er í hópi fimm lægstu
sveitarfélaga á landinu í þeim efnum
en það eru aðeins Húnaþing vestra,
Eyjafjarðarsveit, Svalbarðsstrandar-
hreppur og Hrunamannahreppur
sem eru með lægra álagningarhluta-
fall. Ofangreint er í samræmi við þá
stefnu að fjölga fyrirtækjum í Borgar-
byggð og stuðla þannig að fjölbreyttu
atvinnulífi. Fjölbreytt atvinna lað-
ar að sér íbúa og eykur líkurnar á að
einstaklingar velji Borgarbyggð sem
framtíðarbúsetukost. Vilji er til þess
hjá meirihluta sveitarstjórnar Borgar-
byggðar að endurskoða gjaldskrár, til
að mynda á gatnagerðargjöldum, með
það að markmiði að gera svæðið enn
samkeppnishæfara og hvetja einstak-
linga og fyrirtæki til framkvæmda.
Lilja Björg Ágústsdóttir
Höfundur er forseti sveitarstjórnar
í Borgarbyggð
Mjög lágt hlutfall fasteignaskatts á atvinnuhúsnæ!i í Borgarbygg!

T justof ar sveitarfélaga eru fáir og !ví er hver og einn !eirr mjög mikilvægur rekstri
sveitarsjó"s. Fasteignagjöld eru öll gjöld sem leggjast fasteignaeigendur vegna fasteigna
!eirra. Borgarbygg" leggur á fasteignaeigendur í sveitarfélaginu fasteignaskatt, ló"arleigu,
sorpgjald og gjald fyrir hreinsun á rot!róm (!ar sem !a" á vi"). Einn g rekur sveitarfélagi"
tvær litlar vatnsveitur í dreifb#linu en sveitarfélagi" innheimtir ekki önnur vatnsgjöld né
fráveitugjöld. Veitur ohf (í eigu Orkuveitu Reykjavíkur) annast rekstur vatnsveitu, hitaveitu
og fráveitu á ö"rum stö"um í sveitarfélaginu !ar sem um slík n rekstur er a" ræ"a.
Borgarbygg" á í vi"ræ"um vi" Veitur og önnur eigendasveitarfélög um gjaldskrár Veitna og
uppbyggingu !eirra í eigendasveitarfélögunum !remur. Sorphir"an í Borgarbygg" er skrá"
sem B hluta stofnun og !ví !arf a" reka !á einingu a.m.k á sléttu en í fjárhagsáætlun 2019
er gert rá" fyri a" e s rar alli á sorphir"u ver"i um 15 milljóni króna. $ví er ljóst a"
!au gjöld !yrftu í raun a" vera enn hærri til !ess a" standa undir kostna"i vi" sorphir"u og
sorpey"ingu.

Álagningarhlutfall fasteignaskatts
Sveitarfélögin leggja fasteignaskatt á allar fasteignir sem metnar eru í fasteignarmati
samkvæmt lögum um ekjustofna sveitarfélaga. Til grundvallar álagningunni er ver"mat
einstakra eigna samkvæmt fasteignamati ríkisins. Fasteignaskatti er skipt upp í !rjá flokka
í lögunum e"a A, B og C hluta. Afar mikilvægt er a" horfa á alla flokkana vi" samanbur" og
mat á raunverulegri stö"u sveitarfélaga me" tilliti til fasteignaskatta. Sveitarstjórn tekur
kvör"un ár hvert um álagningarhlutfall A og C hluta en B hluti er me" lögbundnu
álagningarhlutfalli sem nemur 1,32%.
%
Álagningarprósenta á A-hluta (íbú"arhúsnæ"i) í Borgarbygg" var lækku" úr 0,45 % ni"ur í
0,40% og á C-hluta (atvinnurekstur) úr 1,55% ni"ur í 1,39% um áramótin 2019. $etta er
lækkun á tekjugrunni Borgarbygg"ar sem nemur um 56,2 milljónum króna. $a" sem skekkir
hins vegar myndina er a" á sama tíma hækka"i fasteignamat í Borgarbygg" a" me"altali
um 12%. Me" hærra fasteignamati eykst ver"gildi fasteigna og !ar me" eignarhlutur
fasteignaeigenda. Fasteignaskattur er hlutfall af uppreiknu"um eignarhlut og !ví getur,
e"li máls samkvæmt, krónutala gjaldanna samt sem á"ur hækka". Ákve"i" var a" fara
varlega í lækkunina en áfram ver"ur unni" a" !ví a" sko"a möguleika til a" lækka
álagningu fasteignaskatta í skynsamlegum skrefum.

Samanbur!ur á Reykjavík og Borgarbygg!
Sta!ur A hluti B hluti C hluti
Borgarbygg! 0,40 1,32 1,39
Nor!ur"ing 0,525 1,32 1,65
Sk fjör!ur 0,50 1,32 1,65
Fljótsdalshéra! 0,50 1,32 1,65
Samanbur"ur á fasteignagjöldum í Reykjavík og í Borgarbygg" er a" mörgu leyti snúinn ef
öllum sta"reyndum er til haga haldi". Annars vegar er um a" ræ"a höfu"borg landsins og
hins vegar dreifb#lt og tiltölulega fámennt, fjölkjarna landsbygg"arsveitarfélag. Í samræmi
vi" uppl#singar á vef Hagstofu Íslands má sjá a" 1. janúar 2019 var íbúafjöldi í Reykjavík
128.793 manns en í Borgarbygg" voru íbúar 3.807 . Reykjavík er um 244 ferkílómetrar a" 1
stær" og Borgarbygg" 4927 ferkílómetrar e"a fimmta landstærsta sveitarfélagi". 2
Samanteki" er íbúafjöldi Borgarbygg"ar tæplega 3% af heildar íbúafjölda
höfu"borgarinnar og spannar tæplega 18 sinnum stærra landsvæ"i. $a" ætti a" vera ljóst
a" rekstur sveitarfélags af !eirri ger" er d#rari á hvern íbúa heldur en í !éttb#lum og
fjölmennum sveitarfélögum.
Ef r#nt er í álagningarhlutfall fasteignaskatts fyrir ári" 2019 !á lítur sá samanbur"ur svona
út:

Álagningarhlutafall A-hlutans (íbú"arhúsnæ"i) er nokku" lægra í höfu"borginni sem
e"lilegt er, !ar sem fasteignamat á höfu"borgarsvæ"inu er mun hærra en í Borgarbygg".
Var"andi B hluta !ar sem álagning er lögbundin er augljóst a" !arna hefur Reykjavíkurborg
töluvert sterkari tekjustofn á hvern íbúa en í Borgarbygg" !ar sem mun fleiri stofnanir sem
a" falla undir !ennan flokk eru til sta"ar í borginni. Í Borgarbygg" er !ó nokku" lægra
álagningarhlutfall á C-hlutann (atvinnurekstur) !rátt fyrir hærra fasteignaver" í
höfu"borginni. $ví er mun lægri fasteignaskattur greiddur af atvinnuhúsnæ"i í
Borgarbygg" en í Reykjavík og !ví ber a" halda til haga.
Ef samanbur"urinn vi" Reykjavíkurborg á A-hlutanum (íbú"arhúsnæ"i) er sko"a"ur alla lei"
og sá hluti lækka"ur ni"ur í 0,18% í Borgarbygg" !á hef"i !a" !#tt tekjutap upp á um !a"
bil 164 milljónir króna í fjárhagsáætlun ársins 2019. $a" hef"i í för me" sér a" !a" yr"i
enginn afgangur af rekstri sveitarfélagsins. $ví væri ekkert eftir til a" grei"a af lánum
e"a til framkvæmda á yfirstandandi ári. Í Borgarbygg" er m.a. mikil uppbygging á
skólamannvirkjum og vaxandi !örf fyrir n#tt í!róttahús og !ví er ljóst a" !a"
reikningsdæmi gengi ekki upp.

Mjög lágt álagningarhlutfall á atvinnuhúsnæ!i í Borgarbygg!
Ef hins vegar er ger"ur samanbur"ur á Borgarbygg" vi" nokkur sambærileg sveitarfélög á
landsbygg"inni, !.e. fjölkjarna sveitarfélög, me" öflugt !éttb#li, sumarbústa"abygg" og
álíka íbúafjölda, lítur myndin einhvern veginn svona út:
Sta!ur A hluti B hluti C hluti
Borgarbygg" 0,40 1,32 1,39
Reykjavík 0,18 1,32 1,65
Sta!ur A hluti B hluti C hluti
Borgarbygg" 0,40 1,32 1,39
Nor"ur!ing 0,525 1,32 1,65
Skagafjör"ur 0,50 1,32 1,65
Hagstofa Íslands. (e.d.).Mannfjöldi eftir kyni, aldri og sveitarfélögum1
Landmælingar Íslands.(e.d). Kortasjá LMI2
Hagstofa Íslands. (e.d.). Mannfjöldi eftir ky i, aldri og sveitarfélögum
Landmælingar Íslands.(e.d). Kortasjá LMI
Það hefur vakið töluverða athygli
vegfarenda sem fara um Sæbólið
í Grundarfirði að undanförnu að
rútubifreið nokkurri hefur verið
komið kyrfilega fyrir á milli húsa
Ragnars og Ásgeirs ehf. og Bif-
reiðaþjónustu Snæfellsness. Marg-
ir hafa sést staldra þarna við, taka
myndir og klóra sér svo í hausn-
um yfir því hvernig þetta sé hægt
samkvæmt lögmálum eðlisfræð-
innar. Hjalti Allan Sverrisson,
framkvæmdastjóri Bifreiðaþjón-
ustu Snæfellsness og Rútuferða
ehf. hefur komið hópferðabifreið-
inni þarna fyrir og hyggst breyta
henni í móttökusal fyrir ferða-
menn. Fyrsta skrefið var að koma
henni á réttan stað. Hjalti vill ekki
gefa upp hvernig hann fór að þessu
og verða menn bara að brjóta heil-
ann um það þangað til annað kem-
ur í ljós.
tfk
Vel lagt milli húsa
Eins o sést á myndinni er ekki mikið pláss til að leggja í stæðið.