Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2018, Blaðsíða 176

spjöld í þessum hreppum eru mörg og flest úr Eyjafjarðartextanum en
einnig nokkur sem þar er ekki að finna þannig að hugsanlega var stuttum
texta bætt við. Mjög líklegt er því að /lt/ hafi verið rannsakað vel í þess-
um hreppum og niðurstaðan er sú að það rétt örlaði á rödduðu /lt/. Meðal -
einkunn í Ljósavatnshreppi var 102,60 en 108,40 í Bárð dæla hreppi. Hér
eru því vísbendingar um skörp skil í [lth]-framburði um miðbik Suður-
Þingeyjarsýslu sem er í ágætu samræmi við tilgátu Baldurs Jóns sonar sem
dró mörk við Fnjóská.
Austan Ljósavatns- og Bárðdælahrepps brá rödduðu /lt/ ekki fyrir
sam kvæmt athugun á framburðarspjöldum. Þar var hinn textinn kominn
til sögunnar, en hann er því miður glataður. Hins vegar kemur fram að á
þessu svæði var „lth-framburðurinn ekki rannsakaður eins rækilega“ (Björn
Guðfinnsson 1964:35). Það er því mögulegt að eitthvað hafi verið um [lth]-
framburð í austanverðri Suður-Þingeyjarsýslu, Norður-Þingeyjarsýslu og
jafnvel Norður-Múlasýslu þó að Björn hafi ekki fangað hann í rannsókn
sinni. Niðurstöður RÍN benda til þess.
4.5 Vísbendingar um stærra útbreiðslusvæði
Í RÍN stóð [lth]-framburður merkilega sterkt í Eyjafirði hjá þeim sem
voru um þrítugt eða eldri (fæddir fyrir 1950) en hafði mjög látið undan
síga hjá ungu fólki. Hjá báðum aldurshópum í Skagafirði austan Vatna og
vesturhluta Suður-Þingeyjarsýslu eru einkunnir talsvert lægri en í rann-
sókn Björns. Afar ólíklegt verður því að teljast að raddað /lt/ hafi nokkurs
staðar sótt á frá rannsókn Björns til RÍN. Hafi framburðurinn raunveru-
lega verið svo til útdauður austast á röddunarsvæðinu á 5. áratugnum mætti
vænta sömu niðurstöðu í RÍN. Í töflu 5 sést að svo er ekki. Hann mælist
lítill um miðbik og í austurhluta Suður-Þingeyjarsýslu en nær sér svo
aðeins á strik hjá eldri þátttakendum í Norður-Þingeyjarsýslu og Norður-
Múlasýslu.10
Miðað við tíðni raddaðs /lt/ hjá eldra fólki í RÍN austast á röddunar -
svæð inu má ætla að ungmenni hafi notað hann í einhverjum mæli um
1940. Einkunnin 100 stafar því af dæmafæð í þeim texta sem notaður var.
Hver einkunnin hefði orðið með texta sambærilegum við þann sem not -
aður var í Eyjafirði er hins vegar ómögulegt að segja.
Margrét Guðmundsdóttir176
10 Nákvæmustu samantektina um einkunnir í RÍN er að finna í skýrslunni RÍN —
Niðurstöður. Hér voru þær unnar upp úr SPSS-skrám til að geta greint þátttakendur eftir
aldri, skipt Skagafjarðarsýslu um Héraðsvötn, Suður-Þingeyjarsýslu í þrennt og greint
Akureyringa og Siglfirðinga frá Eyjafjarðarsýslu.