Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2018, Side 201

Reikna má út að 101 málhafi hafi samþykkt setninguna í (28d), Allir vissu að __
hafði verið stolið skartgripum (14,2% af samtals 712 málhöfum). Líklega eru margir
þeirra líka sáttir við það-innskotið í setningunni í (29c) og stílfærsluna í (30b).
Þetta er sem betur fer unnt að kanna með því að kafa dýpra ofan í gögnin — í 1.
bindi kemur fram að „sá efniviður sem hefur verið safnað í Tilbrigðaverkefninu
[…] verður gerður aðgengilegur fyrir fræðimenn“ (bls. 7–8). Það væri forvitnilegt
að vita hversu margar „einstaklingsmálfræðir“ eru hér á ferðinni. Eru allir 101
málhafarnir sem samþykkja setninguna í (28d) líka sáttir við það-innskotið í (29c)
og stílfærsluna í (30b)? Eða er þetta kannski þannig að fleiri þeirra séu sáttir við
það-innskotið en stílfærsluna? Og eru sumir málhafar sáttir við eyðu og stílfærslu
en ekki við það-innskot? Eftirfarandi er hugsanleg staða (en þetta er auðvitað ein-
földun, þar sem horft er fram hjá svarmöguleikanum ?):
(31) Eyða Leppur Stílfærsla
Afbrigði 1: já nei nei
Afbrigði 2: já nei já
Afbrigði 3: já já nei
Afbrigði 4: já já já
Mikill meirihluti þátttakenda hafnaði setningu (28d). Þessi meirihluti gæti skipst
á eftirfarandi hátt (afbrigðið nei-nei-nei er útilokað):
(32) Eyða Leppur Stílfærsla
Afbrigði 5: nei nei já
Afbrigði 6: nei já nei
Afbrigði 7: nei já já
Niðurstöðurnar gætu bent til þess að afbrigði 6 sé algengast en afbrigði 1 óalgeng-
ast. Hvernig sem því er háttað er hér um að ræða a.m.k. nokkrar „einstaklings-
málfræðir“, en það er á huldu hvernig þær tengjast.
Rannsóknarefnið í Tilbrigðaverkefninu er „máltilfinning margra einstaklinga“,
og tilgangurinn er m.a. að komast að því hvaða tilbrigði eru algeng og hver fágæt
eða jafnvel dæmalaus. Þetta er verðugt rannsóknarefni og aðferðirnar sem er beitt
njóta viðurkenningar á meðal margra málvísindamanna og eru að flestu leyti til
fyrirmyndar. En rannsóknir af þessu tagi veita ekki aðeins svör heldur vekja þær
líka ýmsar spurningar, eins og vera ber. Það er t.d. óljóst hvernig „einstaklings-
málfræðirnar“ tengjast „almannamálfræðinni“, þótt auðsætt sé að „almannamál -
fræðin“ móti „einstaklingsmálfræðirnar“ að talsverðu leyti og að „einstaklings-
málfræðirnar“ hafi að sínu leyti áhrif á „almannamálfræðina“. Eins og flestir aðrir
málfræðingar geri ég ráð fyrir að „íslensk almannamálfræði“ sé til, sé einhvers
konar veruleiki, og í þessu mikla verki er talsverðu ljósi varpað á ýmsar hliðar
þessa veruleika. Það er vel. En það má kannski líkja „almannamál fræðinni“ við
hjarð hegðun á ýmsum öðrum sviðum. Það er augljóst að hjarð hegðun byggist á
einstaklingshegðun, hegðun margra ólíkra einstaklinga, en samt er hugsanlegt að
hjarð hegðun lúti einhverjum lögmálum sem ekki er unnt að rekja til einstaklings-
Ritdómar 201