Bændablaðið - 09.02.2017, Qupperneq 44

44 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. febrúar 2017
Vanda þarf til verka svo að
áburðardreifingin verði sem jöfn-
ust. Mikill breytileiki í dreifingunni
gerir það að verkum að hluti túns-
ins fær of lítinn áburð, sem dregur
úr uppskeru, og hluti túnsins fær of
mikinn áburð. Í þeim tilvikum sem
hluti túnsins fær of mikinn áburð
getur nýting hans orðið mjög tak-
mörkuð, sérstaklega þegar borinn
er á hámarks áburðarskammtur.
Áburðardreifarinn, gerð hans og
stilling ásamt veðurfari ráða miklu
um gæði áburðardreifingarinnar.
Allt eru þetta þættir sem hægt er að
hafa nokkra stjórn á þegar kemur að
dreifingunni. Í það minnsta er hægt
að velja þá daga sem veðurfar er lík-
legt til að hafa sem minnst áhrif á
dreifinguna og síðan fylgja leiðbein-
ingum um stillingu áburðardreifarans
eins og kostur er.
Það er nokkuð sama hvaða rann-
sóknir við lesum varðandi dreifigæði
áburðar. Dreifigæði einkorna áburðar
eru alltaf meiri en fjölkorna áburð-
ar. En hvers virði eru þessi auknu
dreifigæði? Sá samanburður er ekki
einfaldur. Hér skiptir máli hvers-
konar uppskeru um ræðir. Bygg er
t.d. frekar viðkvæmt fyrir röngum
áburðarskömmtum einkum vegna
þess að of hár skammtur köfnunar-
efnis getur tafið fyrir þroska og aukið
hættu á því að akurinn fari í legu.
Eftir því sem vinnslubreidd
áburðardreifara verður meiri þeim
mun ríkari kröfur verður að gera til
gæða áburðarins. Hér skiptir mestu
máli jöfn kornastærð og styrkleiki
korna. Ef áburðargæðin eru mjög
léleg þá geta kornin einfaldlega
molnað þegar þau kastast af dreifi-
skýfunni. Þá þyrlast upp ryk fyrir
aftan áburðardreifann og engin leið
er að segja til um hvernig áburður-
inn dreifist eða hvort hann nýtist yfir
höfuð.
Virkt upptökusvæði næringarefna
hjá grösum er ekki meira en sem
nemur 4-8 cm þvermáli hrings út
frá plöntunni. Hér er auðvitað hægt
að finna nokkurn breytileika sem
skýrist af mismunandi eiginleikum
grasa, jarðvegsgerð og rakastigi.
Það gefur því auga leið að það skipt-
ir öllu máli að dreifing áburðar sé
vönduð til að tryggja jafnt aðgengi
allra næringarefna.
Efir því sem áburðarskammtur-
inn minnkar þeim mun meiri hætta
er á því að ójöfn dreifing næring-
arefna komi niður á uppskerunni.
Einfaldlega vegna þess að það verð-
ur lengra á milli áburðarkornanna.
Sérstaklega á þetta við um næring-
arefni sem borið er á í litlu magni,
eins og selen. Við hefðbundinn tún-
skammt þar sem borin eru á 500 kg/
ha af áburði, sem inniheldur 0,0015%
Se, er selen magnið aðeins 7,5 g/ha.
Innan virks upptökusvæðis hverr-
ar plöntu eru því aðeins 0,0021 mg
selen. Selen er því nánast ómögu-
legt að bera á, þannig að viðunandi
dreifigæði nást, nema að það sé að
finna í öllum áburðarkornum.
Bestu dreifingu næringarefna
náum við með einkorna áburði.
Einkorna áburður er alltaf dýrari í
framleiðslu og innkaupum en fjöl-
korna áburður. Sá munur skilar sér
hins vegar tilbaka með ýmsum hætti.
Meðal annars í aukinni og jafnari
uppskeru sem næst með jafnari
dreifingar næringarefna og ekki síður
þeirri staðreynd að gæði einkorna
áburðar tryggja það að í honum er
minna ryk og kögglar sem síðan gerir
það að verkum að auðveldara er að
vinna með hann.
Heimildir:
• Anvendelse af mekanisk bland-
ede gødning. 2015. Farmtest
maskiner og plantalv nr. 140.
SEGES.
• Horrell, R., Metherell, A.K.,
Ford, S., Doscher, C., (1999).
Fertiliser evenness - losses and
costs: a study on the economic
benefits of uniform applications
of fertiliser. Proceedings of
the New Zealand Grassland
Association 61: 215–220.
• H. G. Lawrence & I. J. Yule

field variation in fertiliser app-
lication, New Zealand Journal
of Agricultural Research, 50:1,
25-32,
• Lundin G & Rydberg A. 2010
Jämn fördelning av konstgödsel
och kalk JTI-rapport 391
Á FAGLEGUM NÓTUM
Einkorna áburður tryggir
jafna dreifingu næringarefna
Unnsteinn Snorri
Snorrason
Syðstu-Fossum
unsnsn@gmail.com
Aukahlutir fyrir fjórhjól
Mikið úrval aukahluta fyrir flestar tegundir fjórhjóla
Farangurskassi aftan
Kr. 75.000,-
Byssutaska fóðruð
Kr. 38.083,-
Áhaldafesting par
Kr. 14.269,-
Kassi framan
Kr. 59.900,-
Brettistaska
Kr. 9.869,-
Hjálmar og lambhúshettur
Frá kr. 25.540,-
Álkassi
Kr. 78.393,-
Kassi aftan m/hlera
Kr. 78.632,-
Plastkassi aftan
Kr. 27.015,-
Skyggni
Kr. 39.900,-
Farangursnet
Kr. 4.720,-
Hlífðargleraugu
Kr. 5.930,-
Farangurskassi framan
Kr. 43.900,-
Farangurskassi framan
Kr. 43.900,-
Fjórhjóla sliskjur
Kr. 48.900,-
Nýrnabelti
Kr. 7.990,-
Frá kr. 2.990,-
Austur vegur 69 - 800 Selfoss // Lónsbakk i - 601 Akureyr i // Sólvangi 5 - 700 Egilsstaðir
Sími 480 0400 // jotunn@jotunn.is // www.jotunn.is
Fjallskil
Umræða um fjallskil og smalanir
hefur verið nokkur upp á síðkastið,
aðallega á bændasíðum Facebook.
Þessi mál hafa þróast mjög á verri
veg síðustu ár og er þar sennilega
fyrst og fremst um að kenna færra
fólki til sveita og bættu tíðarfari.
Þetta er hins vegar ekki staða sem
hægt er að una við og verður að gera
átak í að laga.
Það eru fyrst og fremst bændur
sem eiga að sjá sjálfir um að þessi
mál séu í lagi. Það getur aldrei raun-
verulega orðið á ábyrgð einnhverra
annarra að þessu sé sinnt með viðun-
andi hætti. Þó svo að sveitarfélögin
beri hina lögformlegu ábyrgð þá ætti
hún að einskorðast við að grípa inn í
þar sem málin eru í algjörum ólestri.
Enda er það svo eftir sameiningu
sveitarfélaga að það er víða afar tak-
mörkuð þekking á þessum málum
hjá stjórnendum sveitarfélaga, og
áhuginn oft á tíðum enn minni.
Samtök bænda, hverju nafni sem
þau nefnast, sinna þessum málum
einnig, eftir því sem við á, og má
minna á ályktun frá Búnaðarþingi
2016 um málið. Það hefur líka verið
reynt að liðsinna mönnum eftir því
sem hægt er af starfsmönnum BÍ.
Þar er vert að nefna sérstaklega þátt
Ólafs Dýrmundssonar, fyrrverandi
starfsmanns BÍ, sem sinnti þessu
með ýmsum hætti meðan hann var
starfandi.
Framkvæmd þessara mála er
með nokkuð misjöfnum hætti á
milli héraða en þar sem menn eru í
þeirri stöðu að vera að fara ferðir til
fjalla jafnvel langt fram á þorra eða
góu og koma með tugi fjár með sér
heim, er nauðsynlegt að staldra við
og finna leiðir til úrbóta. Við eigum
ekki að una því að fé sé í stórum stíl
á útigangi langt fram eftir vetri. Það
er dýravelferðarmál.
Það felst í því ábyrgð að eiga
skepnur. Eitt af því sem tilheyrir því
að vera fjárbóndi er að menn tryggi
sínum bústofni fóður og skjól. Í því
felst að kindur eiga að vera undir
manna höndum yfir veturinn. Það
getur engin yfirtekið þessar skyldur
bóndans.
Einar Ófeigur Björnsson
sauðfjárbóndi og
stjórnarmaður í BÍ
Einar Ófeigur Björnsson.