Bændablaðið - 04.10.2018, Qupperneq 1

19. tölublað 2018 ▯ Fimmtudagur 4. október ▯ Blað nr. 524 ▯ 24. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Staða íslenskra loðdýrabænda er grafalvarleg vegna viðvarandi verðlækkana á markaði undanfarin ár:
Skinnaverð hefur lækkað um 50% frá
2015 og hrun blasir við í greininni
– Gríðarleg verðmæti í húfi í búnaði, þekkingu, reynslu og nýtingu slátur- og fiskúrgangs sem annars verður að urða
Hrun blasir við í minkarækt á
Íslandi ef ekkert verður að gert.
Ljóst er að við fjöldagjaldþrot í
greininni munu tapast gríðarleg
verðmæti í búrum, búnaði,
þekkingu og dýrmætri reynslu.
Frá árinu 2015 til dagsins í dag
hefur skinnaverðið lækkað um 50%
í íslenskum krónum. Um þriðjungur
af þeirri lækkun er vegna sterkrar
stöðu krónunnar. Þá er verðið nú
ekki nema tæplega fjórðungur, eða
innan við 25%, af verðinu 2013.
Fimm minkabúum var lokað
vegna ástandsins á síðasta ári og
eru einungis 18 minkabú starfandi
í dag, en þau voru 31 þegar best
lét 2014. Eftir því sem búunum
fækkar verður erfiðara að halda
uppi fóðurframleiðslu sem skapar
verðmæti úr sláturúrgangi frá
landbúnaði og fiskúrgangi sem
annars væri hent og urðað. Nemur
fóðrið sem þannig er nýtt um 50
kg á hvert skinn sem framleitt
er. Það snertir líka umhverfismál
og markmið stjórnvalda í
loftslagsmálum, en gert er ráð fyrir
að þrengt verði að urðun á slíku
hráefni árið 2020 með gjaldtöku
og að hún verði síðan bönnuð í
framhaldinu.
Mjög þungt í mönnum
Einar E. Einarsson, bóndi á Syðra-
Skörðugili í Skagafirði, er formaður
Sambands íslenskra loðdýrabænda
(SÍL), en hann rekur búið Urðarkött
ehf. Hann segir að meðalskinnaverð
síðustu fimm ára, að árinu 2018
meðtöldu, sé komið nær helming
undir reiknaðan framleiðslukostnað.
„Hljóðið er orðið mjög þungt í
okkar félagsmönnum,“ segir Einar.
„Það er blóðugt ef þetta þarf
að leggjast á hliðina þegar við
stöndum með í höndunum okkar
góðu framleiðslu og mikil verðmæti
í búnaði, reynslu og þekkingu. Ef
ekkert verður að gert blasir hrun
við í greininni.“
Greinin hefur skilað nær 11
milljörðum í þjóðarbúið frá hruni
Frá 2008, þegar efnahagshrunið
varð á Íslandi, og til ársloka 2017,
skilaði minkaræktin tæpum 11
milljörðum króna í íslenska
þjóðarbúið. Þegar skinnaverð
stóð sem hæst, árið 2013, fengu
íslenskir skinnaframleiðendur
12.593 krónur fyrir hvert skinn,
en þá seldust 174.463 skinn.
Á síðasta ári seldust 170.643
skinn og meðalverðið til
framleiðenda var 3.826 krónur.
„Árið í ár er síðan það
allra versta en nú að afloknu
septemberuppboði er meðalverð
ársins til bænda um 3.100 krónur,
sem er helmingur þess sem það
kostar að framleiða eitt skinn en
framleiðslukostnaður er um 6.000
krónur. Þar af er fóðurkostnaður
um 2.500 kr. og vinnulaun um
1.200 kr.,“ segir Einar. Afar
sterk staða íslensku krónunnar
síðastliðin ár hefur líka ýkt
niðursveifluna á markaðnum fyrir
íslenska bændur.
„Undanfarnar vikur hefur
krónan verið að lækka, sem gefur
vonir um að staða útflutningsgreina
gæti hugsanlega farið batnandi ef
krónan veikist áfram en fyrir því
er engin trygging.
Að mínu viti þarf krónan að
veikjast um að minnsta kosti 15% í
viðbót svo staða útflutningsgreina
á Íslandi verði samkeppnishæf í
kostnaði óháð heimsmarkaðsverði
hverju sinni,“ sagði Einar. /HKr.
– Framhald á bls. 4
Allir að hjálpast að í Tungnaréttum, talið frá vinstri: Róbert Þór Bjarndal Ívarsson, Ásdís Erla Helgadóttir, Adda Sóley Sæland og Sveinn Leví Kristinsson. Mynd / Ruth Örnólfdóttir
Hafa byggt óbyggðasetur
í skjóli fjallanna
32–34
Forstjóri Matís seldi kjöt af
heimaslátruðu á bændamarkaði
10
Kynnir íslenskar
matarkistur
36