Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1989, Blaðsíða 20

Erna Jóna hjálpar Þóri Steingrímssyni við æfingar. Myndir: Brynd|s
og fræðsluþing sem haldin eru á þeirra
vegum.
Við vinnum að bættri menntun
heilbrigðisstétta, - allra þeirra sem
vinna að gigtlækningum með því að
styrkja fólk til námskeiða. Norræn
gigtarfélög standa meðal annarra að
námskeiðshaldi, Norðmenn riðu á
vaðið fyrir nokkrum árum og buðu til
námskeiðs, og nú í haust er námskeið í
Danmörku, og við styrkjum fólk til
þátttöku í því.
Við styrkjum einnig fólk til að hafa
samband við sjúklingafélög, sem er-
lendis eru innan gigtarfélaganna, en
þar skiptast gigtarfélögin í mismun-
andi deildir. Hér á landi erum við svo fá
að við höfum bara þetta eina félag. En
það eru haldin sérstök þing á vegum
mismunandi deilda, og þau höfum við
styrkt fólk til að sækja. Eins höfum við
styrkt unga gigtarsjúklinga til ferðar á
heilsuhæli á Spáni og gengist fyrir sól-
arlandaferðum fyrir sjúklinga.
Það er í lögum félagsins að við
munum leitast við að þrýsta á heil-
brigðisyfirvöld til að fá þau til að gera
eitthvað fyrir gigtsjúka og það gerðum
við til dæmis til að fá Rannsóknar-
stofuna í ónæmisfræðum hér á Lands-
spítalann. Við höfum þrýst á stjórn-
arnefnd Ríkisspítalanna að skipa
nefnd fyrir betri aðstöðu gigtsjúkra á
Landspítalanum, okkur vantar bæði
peninga og pláss, til að geta skipt um
liði í fólki þegar þess er þörf og eins til
að sinna forvarnarstarfi. Ef við hefðum
betri aðstöðu gætum við hjálpað fólki
miklu meira en við gerum nú.
Undanfarið höfum við þrýst á heil-
brigðismálaráðherra um að gerð verði
úttekt á læknisþjónustu gigtsjúkra og
gerð áætlun um framtíðarskipan
heilsugæslu þeirra, og sá þrýstingur
hefur borið þann árangur að fyrir
nokkrum mánuðum skipaði ráðherra
nefnd til að vinna að tillögugerð í þess-
um efnum.
GIGT, - STÆRSTI
ÖRORKUVALDURINN
Það er talið að að minnsta kosti
50.000 manns hér á landi, eða fjórði til
fimmti hver Islendingur sé gigtveikur -
hafi einhvern gigtsjúkdóm. Alls eru til
nær 200 tegundir gigtsjúkdóma og af
þeim er sá algengasti arthrosa, sem
hefur ranglega verið nefndur slitgigt
hér á landi, en um það bil helmingur
gigtsjúkra er með hana. Slitgigt er
rangnefni því þessi gigt orsakast ekki
bara af sliti, heldur er hún eyðing á
brjóski af óþekktum orsökum. Hún
veldur oft skemmdum í mjöðmum,
hnjám og baki þeirra sem hana fá, í
þeim þarf mjög oft að skipta um liði,
auk þess sem þeir þurfa mikla hjálp frá
sjúkra- og iðjuþjálfum og auðvitað
gigtarlæknum.
Alvarlegasti gigtarsjúkdómurinn
er iktsýki eða krónisk liðagigt, en það
er talið að um 5000 Islendingar séu
með hana, þar af konur í meirihluta.
Liðagigt eru bólgur sem skemma liði,
brjósk og liðbönd, getur valdið bæklun
og er af óþekktum orsökum. Menn vita
þó að liðagigtin kemur til af ónæm-
isfræðilegri truflun og þess vegna
vinnum við í mörgum tilfellum á henni
með lyfjum sem virka á ónæmiskerfið.
En menn geta átt við þetta alla ævi, og
afleiðing sjúkdómsins eru skemmdir í
liðum og liðagigtarsjúklingur þarf gíf-
urlega mikla læknishjálp, sjúkra- og
iðjuþjálfun auk aðstoðar félagsráð-
gjafa.
Liðagigt er kannski sá gigtar-
sjúkdómanna sem er mesta vanda-
málið þó hann sé ekki sá útbreiddasti.
Hann tekur lengstan tíma í meðhöndl-
un og er líka sá þeirra sem veldur hvað
mestri þjáningu og bæklun og þessir
sjúklingar þurfa flesta gerviliðina.
Svo eru það lupus, eða „Rauðir
úlfar“, sem aðallega ungar konur fá.
Það er liðagigt og bólga í fjölda líffæra
og er meðhöndluð með ónæmisbæl-
andi lyfjum. „Rauðum úlfum“ hefur
fjölgað á seinni árum, hvers vegna
vitum við ekki.
Það finnst æ meira af liðagigt við
psoriasis, og sú gigt getur líka skemmt
liði. Eitt til tvö þúsund Islendingar eru
með hana, og álíka margir eru með
liðagigt í hryggjarliðum eða
spondylitis, en það er sjúkdómur sem
getur gert hrygginn stífan og leggst
aðallega á karlmenn, alveg eins og
þvagsýrugigtin.
Að lokum má svo nefna að stór
hópur fólks hefur festumein og vöðva-
gigt sem kemur til vegna einhvers
konar álags eða áverka, eða skakkrar
beitingar vöðva og liða.
Gigtarsjúkdómar eru stærsti ör-
orkuvaldurinn í Evrópu. 25% allra
dagpeninga eru greiddir vegna
gigtsjúkdóma, þetta er dýrasti sjúk-
dómurinn fyrir þjóðfélagið mælt í
peningum, fyrir utan þjáninguna sem
hann veldur. Því er mjög mikilvægt að
auka rannsóknir á honum og allt for-
varnarstarf, sem hefur verið sýnt fram
á að borgar sig margfaldlega. Til að
mynda sýna bandarískar rannsóknir að
með því að lækna gigtsjúka, halda
sjúkdómnum niðri, fyrirbyggja að
sjúklingurinn verði bæklaður og háður
20