Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.09.1989, Blaðsíða 31

honum verið trúlega starfað, en engu
að síður þykir nú þörf að færa hann til
horfs aukinna umsvifa og annarra að-
stæðna, þó engin verði þar byltingin í
breytingum.
Laganefnd bandalagsins svo og
stjórn hafa lagt mikla vinnu í
endurskoðun laganna, fundið að þar
var flest harla gott í grunnatriðum, en
mörgu er hnikað til og fært vonandi á
veg betri til framtíðar litið. Kemur þá
sérstaklega til nauðsyn þess að lög-
festa ákvæði um framkvæmdaráð, sem
starfað hefur að undanförnu og gefið
mjög góða raun. Annars bíður um-
fjöllun um lög betri tíma - þess er þau
hafa öðlast gildi á næsta aðalfundi.
I vissri deyfð og dofa sumarsins
hefur Fréttabréfið sjálft verið í
allnokkurri lægð hvað efnisöflun varð-
ar. A vormánuðum var viss áhugi fyrir
að koma efni á framfæri, en þó mestur
er Fréttabréfið var að fara í eða komið
í prentun. Þetta minnir ritstjóra a.m.k.
á að nauðsynlegt sé að vera með
ákveðna útgáfumánuði fyrir hvert
tölublað - svo fólk viti í raun, hvenær
efnis er þörf - og það er raunar alltaf og
einnig til að setja ritstjóra nokkrar
skorður nú þegar reynsla ætti að vera
farin að segja til sín.
En þóþetta sé í brennidepli ritstjóra
þá ætti hann ekki að vera að hella
hrellingum sínum og frægu skipulags-
leysi yfir alla lesendur, sem eiga sér
ekki þess ills von.
En aftur út á við. Oft ber trygg-
ingamál á góma í þessum pistlum,
enda margt sem þar mætti öðruvísi fara
og betur fara.
Nú hefur komist verulegur skriður
á störf nefndar þeirrar, sem að endur-
skoðun almannatryggingalaga vinnur
og nálgast nú í raun sú stund, þegar
ákvörðun þarf að taka um meginatriði.
Og eins og jafnan áður sýnist sitt
hverjum. Spuming númer eitt varðar
rétt allra til einhvers grunnlífeyris án
alls tillits til tekna, aðstæðna og efna-
hags.
Spurning númer tvö snertir þá
grunn þeirra, sem ekkert eða sáralítið
hafa annars staðar frá t.d. veikburða
lífeyrissjóð - á að hugsa um hækkun
þess grunns fyrst og síðast þó aðrir
tekjubetri verði þá í einhverju
umtalsverðu að gjalda þess?
Þannig eru álitamáiin nú eins og
ætíð, þó undirrituðum finnist fyrst og
síðast að þörfin sé mest að hækka
verulega lágmarksgrunninn, þær
raunverulegu bætur til lífsframfæris í
dag sem eru í kringum 40 þúsund - og
hverju megi fóma fyrir það að hækka
þessar bætur umtalsvert, skerða þá
skarpar, þegar ofar dregur, en liðka þó
verulega til um öflun einhverra at-
vinnutekna án alltof mikillar skerð-
ingar.
Nú kemur að samtökum öryrkja að
leggja sinn dóm á þetta og marka um
leið sínar meginlínur og eitt er víst að
ekki verður bæði sleppt og haldið ef
svo má að orði komast, því megin-
spurningin er um hversu skiptingin
skuli vera á þeim fjármunum, sem
ætlaðir eru til útgjalda almanna-
trygginga hverju sinni. Og þó heild-
arupphæð sé há - þó prósentan af
heildarútgjöldum samfélagsins sé líka
há, þá þarf þess að gæta hvílíkur fjöldi
það er sem sækir til trygginganna
gmndvöll lífsafkomu sinnar allrar.
Skiptingin skiptir því sköpum.
Inn í endurskoðun laganna nú
koma óhjákvæmilega þau áherslu-
atriði, sem efst eru á baugi nú um
heimaþjónustu - hjálparhellurnar
svokölluðu - sem Selfossfundurinn í
vor fjallaði m.a. um og sérstök ráð-
stefna tók fyrir í vor - ráðstefna á
vegum Sjálfsbjargar og Þroskahjálpar.
Þau atriði bar eðlilega hátt í
umræðunni þegar efst á blaði eru
sjálfstæðir lífshættir, eðlilegar lífs-
aðstæður allra fatlaðra. Það er þó ljóst
að inn í þetta blandast eðlilega umönn-
unarbætur almennt - einnig þeim til
handa, sem annast þá öldruðu lasburða
og oft ósjálfbjarga einstaklinga, er
sífellt fer fjölgandi úti í þjóðfélaginu,
þrátt fyrir aukið hjúkrunarrými.
Þetta er því í byrjun allstór biti að
kyngja fyrir þá sem um pyngjuna
halda, en þá skyldu þeir horfa annars
vegar til framtíðar, þegar þetta er eðli-
legur kostur orðinn og hins vegar til
raunverulegrar kostnaðarhliðar á móti
og fyrirsjáanlegum enn meiri útgjalda-
auka, ef stofnanastefnan verður alls-
ráðandi.
Og svo mega þeir líka gjaman líta
til hinna mannlegu þátta - almennrar
velferðar samfélagsins - hamingju-
ríkara lífs heildarinnar.
Skylt er að greina hér frá eftirmála
margfrægra kjarasamninga í vor. Við
bótaákvörðun í júní sem raunar gilti
aftur til maí var uppi mikið fát um
prósentuhækkun og gekk ýmislegt á,
áður en umsamdar 2000 krónur í
mánaðarhækkun, sem um var samið af
launþegum, voru umreiknaðar í
prósentuhækkun bóta, enda greinilega
mikil aðgát höfð.
Hins vegar varð endanleg
prósentuhækkun tryggingarbóta
viðunandi og ber að fagna því.
Þegar eftir kjarasamninga var
stjórnvöldum skrifað og þau minnt á
ótvíræða siðferðilega skyldu sína í því
að greiða tryggingaþegum 6500 króna
orlofsuppbótina með einhverjum hætti
á þessu ári. í kjölfarið fylgdu svo við-
ræður við ráðherra, sem formaðurinn
Arnþór Helgason leiddi.
Ekki fór á milli mála fullur stuðn-
ingur forystu launþegasamtakanna við
þessa greiðslu, enda í raun beint
samningsatriði þeirra við stjórnvöld,
að þessi upphæð skilaði sér alla leið til
öryrkja og ellilífeyrisþega.
En stjórnvöld fóru í þann undar-
lega hráskinnaleik að láta fram fara
lögfræðilega úttekt á réttmæti þess til
hins ítrasta að greiða mætti svoddan
bætur til öryrkja og aldraðra.
Og rækilega var tíundað, hvílíkar
firnafjárhæðir þetta myndi nú kosta
galtóman rfkiskassann. Auðvitað er
allrar aðgátar þörf varðandi útgjöld,
enda samþykktu sömu stjómvöld í
þessum sömu vafahremmingum litlar
35 milljónir í blessaða elsku Þjóðar-
bókhlöðuna, svosem ekki til að gera
neitt nema forða spánnýjum kofanum
frá skemmdum, að því er skilið varð.
En niðurstaða þessa „válega“
vanda stjórnvalda að standa við gerða
samninga var þó ákveðinn
áfangasigur, því uppbótin greiðist til
allra þeirra, er minnst hafa og er ágætt
að það fólk njóti þessarar upphæðar.
Hitt hefði nú verið stórmannlegra
að greiða öllum sinn skerf refjalaust,
án þess auðvitað að um tvígreiðslu
væri að ræða.
Hitt er svo miklu meira umhugs-
unarefni að svo skuli um hnúta búið, að
stjórnvöld hafa ekki lagaskyldu til að
greiða nema beina prósentuhækkun
launa til tryggingarþega, en fjölmörg
kjaraatriði, sem skipta oft jafnmiklu
eru utan og hafa verið.
Það er enginn undrandi á þ v í þó enn
séu grunnlífeyrir og tekjutrygging all-
nokkuð innan við 30 þúsund, þegar svo
er í pottinn búið.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
31