Íþróttablaðið - 01.05.1967, Page 28

ÞJALFUN
eftir Gösse Helmér
framhald úr apríl-hefti
SVEFN
Hichard I. Miller, kennari I íþrótt-
um og líffærafræði við Illinois-há-
skólann, hefur í bréfum sínum til
mín fjallað um nokkur íþróttavanda-
mál. Meðal annars hefur hann sett
fram álit sitt á þýðingu svefnsins
fyrir íþróttamanninn. Hann skrifar:
„Líffræðilega hefur það ekki verið
fullrannsakað, hvernig við sofum,
né heldur hefur það verið skýrt út,
hvað svefn er, en eitt er víst, að við
þurfum allir ákveðið magn af því,
sem nefnt er svefn, hvað sem það
kann að vera.“
Nákvæm þörf svefns er breytileg
fyrir hvern og einn eftir aldri hans
og daglegum störfum. Háskólastú-
dentinum, sem iðkar íþróttir af kappi,
er nauðsynlegt að sofa í 9 tíma, og
getur þessi almenna regla verið til
hliðsjónar við mat á svefnþörf ann-
arra.
Reglusemi um svefn er, ekki síður
en lengd svefntímans, mjög þýðing-
armikið atriði. Alheimurinn er mjög
vel skipulagt og kerfisbundið sköp-
unarverk. Ár, dagar, nætur, veður-
far, árstíðir, sláttur hjartans — allt
er þetta hluti af hljóðfalli náttúrunn-
ar. Reglusemi um svefn og mataræði
semur hljóðfall líkamans, en kerfi
mannslíkamans þarf slíkrar stund-
vísi við. Óregla eða truflanir á þessu
hljóðfalli hindra kerfið í að vinna
á þann hátt, sem þarf til hámarks-
afreka.
Sá ágæti ameríski þjálfari, George
T. Bresnahan, segir í bók sinni
„Track and Field Athletics":
„Mundu, að ekki er til neitt, sem
stuðlar í jafn ríkum mæli að góðu
líkamsástandi til íþrótta, og mikill
svefn“.
Stórhlauparar okkar, t.d. Kálarne
og Hágg, hafa fengið orð fyrir það,
að þeir gætu sofið hvað oft og mikið
sem væri. Ástæða þess er mjög ein-
föld. Við svefninn fyllast þeir orku-
geymar, sem úr er tekið í önnum
dagsins og á íþróttaæfingunum. Ef
íþróttamaðnr nýtur ekki nægjanlegs
svefns, nær hann heldur ekki há-
marksárangri.
Sú reglusemi, sem líkaminn hefur
vanizt, truflast á ferðalögum og við
marga keppni. Það er þó sjaldan
keppnin sjálf, sem er skaðvaldur,
heldur er ástæðan oftast sú, að hljóð-
fall likamans truflast þannig, að
íþróttamaðurinn fær ekki nauðsyn-
lega hvíld og svefn til þess að end-
urheimta þá orku, sem hann hefur
eytt á langri ferð og í erfiðri keppni.
Reglubundinn og nægilega langur
svefn er því mikilvægasta atriði
þjálfunarinnar.
OFÞJÁLFTJN
Afreksgeta íþróttamanns takmark-
ast verulega, þegar líkamsástand
hans einkennist af því, sem við köll-
um ofþjálfun. Ofþjálfun má greina í
tvennt: andlega og líkamlega.
Líkamlegu ofþjálfuninni veldur
alltof mikið álag við vinnu og æf-
ingar. Iþróttamaðurinn eyðir þá
meiri orku en gott fæði og hvíld fá
bætt. Þessi ofþjálfun getur komið
fram sem þreyta um stundarsakir
eða stöðug þreyta um lengra tíma-
bil. Allir höfum við reynt þreytu um
stundarsakir eftir daglega vinnu, en
hana höfum við að jafnaði getað
sigrað með einnar nætur svefni eða
fárra daga hvíld. Þessi þreyta er
eðlileg.
Sífelld þreyta eða ofþjálfun, kem-
ur á hinn bóginn fram, ef íþrótta-
maður, sem orðið hefur eðlilega
þreyttur, fær ekki nægjanlega hvíld
til endurbyggingar, áður en hann
fer að æfa að nýju, eða hann leggur
á sig svo erfiðar daglegar æfingar,
að meiri orka fer forgörðum en fæða
og svefn vinna upp. Það er því skort-
ur nægjanlegrar fæðu og of lítil
hvild, sem eru meginorsakir stöðugr-
ar þreytu. Vogin segir þá til, lík-
amsþyngdin minnkar. Nákvæmt
þyngdareftirlit er því nauðsynlegt.
Maður rekst stundum á íþrótta-
menn, sem um stundarsakir hafa
glatað áhuga á æfingunum og eru
kærulausir og áhugavana.
Þeir kvarta undan slæmum svefni,
þeir segjast vera þreyttir, þótt þeir
hafi ekkert á sig reynt, þeir hafa
misst matarlystina o.s.frv. Bezta
ráðið i slíkum tilfeilum er fullkomin
hvíld og tilbreyting. Þessir íþrótta-
menn ættu að halda sig frá íþrótta-
vellinum í nokkra daga. Þeir eiga
ekki að hefja æfingar að nýju, fyrr
en þá fer að langa á æfingu, og þá
að æfa létt fyrstu dagana.
„Andlega þreytan stafar af ýms-
um smá árekstrum í daglegu lífi,
sem setjast á sinni manna“, seglr
Richard Miller. Kennimerki andlegr-
ar þreytu geta verið þau sömu og
þeirrar líkamlegu, og þjálfarinn eða
íþróttakennarinn verður í báðum
tilfellum að leita orsakanna. Orsakir
andlegrar þreytu geta verið f járhags-
legir erfiðleikar, andstreymi í at-
vinnu, upplausn á heimili eða ósætti
við unnustuna o.s.frv. Ennfremur
getur það komið fyrir, að óréttlæti
við úrtöku í landslið, hvort sem það
er raunverulegt eða aðeins ímyndun,
Irskir meistarar 1965 urðu:
100 y.hl.: Kilpatrick, 9,7 sek. (meðv.)
220 y.hl.: Carson, 21,9 sek.
440 y.hl.: McCleane, 49,3 sek.
880 y.hl.: McCleane, 1:50,3 mín.
1 mílu hl.: Power, 4:20,4 mín.
3 mílu hl.: Graham, 13:57,0 mín.
120 y grhl.: Scott, 15,2 sek.
440 y grhl.: Younger, 56,3 sek.
Hástökk: Martin, 1,75 m
Stangarstökk: Ball, 4,27 m.
Langstökk: Hoffmann, 6,91 m
Þrístökk: Morrison, 13,47 m
Kúluvarp: Robinson, 13,62 m
Kringlukast: Healion, 37,12 m
Sleggjukast: Lawlor, 55,32 m
Spjótkast: Lawson, 61,37 m.
Af þessu sést þó, að Irar eru ekki
nærri eins sterkir og Belgíumenn.
þótt naumast megi vænta sigurs yfir
liði þeirra.