Íþróttablaðið - 01.02.1975, Blaðsíða 22

Stress —
Framh. af bls. 25
erfiðum leik, sýna allir við rannsókn
mikla fækkun hvítra blóðkoma. Pessu
er einnig þannig farið með þjálfara
þeirra, sem utan vallar var og erfið-
aði ekki líkamlega. Sú andlega
áreynsla, sem hann verður fyrir með-
an á leiknum stendur nægir til þess
að koma hinu sameinaða varnarkerfi
af stað.
„Streytan“ vörn gegn vanda.
Einmitt, þegar varnarkerfið er tek-
ið til starfa myndast það ástand, sem
við nefndum í daglegu tali ,,stress“ eða
„streytu“. Erfitt er að skilgreina ná-
kvæmlega merkingu þessara orða,
flestum er merking þeirra að nokkm
leyti ljós. Líkaminn er þrúgaður af
andlegum eða líkamlegum vanda —
vamarkerfið bregst við þessum
vanda. með auknu magni hormóna.
Ef aðeins er um að ræða lítilvægt
vandamál, þá kemst allt fljótlega í
samt lag en öðm máli er að gegna
ef meiri alvara er á ferðum.
Atvikum eins og slæmum bmna-
sárum, miklum blóðmissi, eitmnum
eða viðamiklum uppskurðum, fylgja
oft ýmis sjúkdómseinkenni, sem eru
merki þess, að líkaminn sé í „streytu-
ástandi" á háu stigi.
Er streytan hættuleg?
Einstaklingur, sem á við langvar-
andi „streytu" að stríða af einhverj-
um orsökum myndar oft móteitur
gegn vissri tegund í líkama sínum.
Sýnt hefur verið fram á þetta með
tilraunum á rottum. Dýrin voru van-
in við að þola mjög lágt hitastig og
aðlöguðu sig þeim aðstæðum fljót-
lega. Aftur á móti kom í ljós, að hæfi-
leiki þeirra til að þola „streytu" af
öðmm orsökum hafði minnkað. Ýms-
ar eiturverkanir höfðu meiri áhrif
en fyrir þann tíma sem rottumar
höfðu vanist kuldanum.
Rétt er að undirstrika að „streyta“
eða ,,stress“ er í sjálfu sér ekki sjúk-
dómur, heldur vörn gegn sjúkdómum
og skaða.
Aftur á móti er langvarandi
„streytu“ ástand erfitt fyrir líkam-
ann. Stöðug framleiðsla á hormóni
geíur valdið minni framleiðslu á öðr-
um hormónum, sem eru líkamanum
nauðsynlegir. Má þar nefna kynhor-
mónana.
Ýmislegt bendir einnig til þess, að
stöðug ,,streyta“ geti valdið skemmd-
um á ýmsum líffærum, þannig að
varnaráðgerðir líkamans, sem við
höfum rætt um, verði honum ofraun
að lokum.
Líklega er magasárið, hækkaður
blóðþrýstingur, hjartasjúkdómar, ýms-
ir nýrna- og liðamótasjúkdómar af-
leiðingar langvarandi „Streytu“.
Margt bendir í þá átt, en rannsóknum
er ekki svo langt komið enn, að
auðið sé að fullyrða það með vissu.
Hvað er til vamar?
Enginn getur komist hjá „streytu"
en reyna má að forðast hana eftir
megni. Ert þú einn þeirra, sem vís-
vitandi tekur grófa áhættu í umferð-
inni? Ef svo er þá veldur þú sjálfum
þér og samferðamönnum óþarfa
streytu. Ert þú einn af þeim, sem ert
með hugann fullan af vandamálum
dagsins, þegar heim er komið að lokn-
um vinnudegi? Geturðu ekki slappað
af og ertu ergilegur? Ef svo er þá
veldur þú sjálfum þér og þínum nán-
ustu óþarfa streytu.
Skildu starfið og vanda þess eftir
á vinnustað og seztu ánægður og
áhyggjulaus við kvöldverðarborðið.
Gleymdu áhyggjum og erfiði dagsins.
Gleymdu þó alls ekki þreytunni.
Þreytutilfinningin er varnarmerki
líkamans — merki hans um að vinnu-
þrekið sé að minnka. Sé ekki tekið til-
lit til þeirra merkja eða þau deyfð
með lyfjum eða áfengi er voðinn vís
og líkaminn slitnar fyrir tímann.
Fáir þú umgangspest skaltu vera
einn eða tvo daga í rúminu eftir að
þú ert orðinn hitalaus. Þó hitastig
líkamans sé orðið eðlilegt og hann
sé búinn að vinna bug á veikindun-
um er hann mun veikari fyrir öðrum
áföllum og þarf því tíma til að jafna
sig.
Veltu ekki stöðugt fyrir þér vanda-
málunum, þó flókin og erfið séu —
hvíldu hugann reglulega og snúðu þér
að öðru. Sjáðu góða mynd í bíó,
taktu þér bók í hönd eða leiktu skák
eða bridge.
Þeir sem hafa ábyrgð á hendi ættu
einnig að hafa í huga að létta af
sér hluta ábyrgðarinnar eftir að fimm
tugsaldrinum er náð. Menn eru ekki
eins ómissandi eins og þeim flestum
finnst sjálfum.
•>_____________
Gunnar
Huseby —
Framh. af bls. 15
reynd er að einmitt þetta metkast var
að mínu mati „misheppnað". Ég var að
detta út úr hringnum. Það voru 4 köst
eftir og ég taldi að þetta væri varla nema
15 metra kast. Bezt að láta vaða, hugs-
aði ég. En einhvernveginn stóð ég innan
hrings og átti löglegt. Ég held að enginn
hafi orðið meira undrandi en ég sjálf-
ur, þegar búið var að slá málbandinu á
þetta.“
Eftir að þeir Gunnar og Torfi, sem
báðir komu heim með Evrópumeistara-
titla frú Brussel, komu heim, má segja
að Gunnar hafi náð hátindi frægðar sinn-
ar. Hann keppti fram yfir 1960, og var
stöðugt „hinn stóri“ í sínum greinum,
kúluvarpi og kringlukasti, en þar átti
hann bezt 50.13 metra.
Óskhyggja
Þegar Gunnar lítur yfir farinn veg
segir hann: „Ef ég héfði haft amerísku
þjálfarana, sérfræðingana í kúlu og
kringlu, þá er ekki gott að segja hveru
langt ég hefði náð. Ég veit það bara að
ég hefði örugglega verið meðal þriggja
beztu, ef ekki beztur. Og hefði ég ekki
verið veikur fyrir áfengi, hefði enn bet-
ur gengið. En það þýðir ekki að vera vit-
ur eftir á eða fullur af óskhyggju. Svona
voru nú málin, ég' var íslendingur, að
vísu með yndælismann sem þjálfara þar
sem Benedikt heitinn Jakobsson var, og
áfengið var mín veika hlið.“
„Ég átti ánægjulegar stundir á vell-
inum við æfingar og keppni. Ég bar mik-
ið úr býtum sem íþróttamaður, minna
sem óbreyttur borgari. Ég er ekki ánægð-
ur með lífshlaup mitt að því leyti og er
ákveðinn í að spilla ekki meira af ævi
minni, enda hef ég ekki snert áfengi í
8 mánuði. Það er nefnilega með okkur
sem eru veikir fyrir að einn snafs er of
mikið, hundrað flöskur kannski of lítið“.
„Nú er það mín heitasta ósk að ég fái
að starfa, lifa og hrærast með íþrótta-
mönnum sem starfsmaður í mannvirkj-
um þeirra. og eins og ég sagði endilega
að verða Vesturbæingur að nýju, því þar
eiga KR-ingar heima, ekki satt?“, sagði
Gunnar þegar við kvöddum hann og
þökkuðum skemmtilegt rabb. — JBP —
22