Fréttablaðið - 29.08.2020, Blaðsíða 24

Landakotsskóli í dag
Formlegum tengslum Landa­
kotsskóla og kaþólsku kirkjunnar
var slitið árið 2005 og skólinn er
í dag alls ekki sama stofnunin,
þó nafnið sé það sama. Skólinn
er rekinn af foreldrum og í stjórn
sitja foreldrar núverandi og fyrr­
verandi nemenda.
Ingibjörg Jóhannsdóttir skóla­
stjóri segir engin tengsl við ka­
þólsku kirkjuna önnur en þau að
skólinn leigi húsnæðið af henni.
Áherslur skólans séu allt aðrar en
hjá fyrri skóla.
„Stefna skólans er að bjóða
upp á framúrskarandi nám þar
sem áhersla er á skapandi nálgun
í skólastarfinu og leiðir þar sem
nemendur læra með því að
upplifa og rannsaka,“ útskýrir
Ingibjörg.
„Flestir bekkir skólans eru
fullir og biðlistar. Skólastarfið
spyrst vel út og skemmtilegt er
að fá í heimsókn nemendur sem
hafa útskrifast á síðustu árum
og eru þakklátir fyrir góðan tíma
í skólanum og finna að þeir eru
vel í stakk búnir til að takast á við
næstu skref í lífinu.“
Tvær deildir starfa innan
skólans, alþjóðleg deild, þar sem
rúmlega 100 nemendum er kennt
á ensku eftir Cambrigde náms­
skrá, og rúmlega 200 barna­ og
unglingadeild, þar sem kennt er
eftir íslenskri aðalnámsskrá.
Ingibjörg segist vissulega hafa
hitt fyrrverandi nemendur sem
upplifðu hræðilega hluti þess
tíma þegar kaþólska kirkjan rak
skólann.
„Það er alltaf erfitt að heyra af
slíku og vissulega hugsaði ég um
hremmingar þeirra fyrrverandi
nemenda sem þá höfðu stigið
fram, þegar ég kom fyrst til starfa
í skólanum fyrir sex árum síðan.
Þó hef ég líka hitt fjölmarga
nemendur sem eiga góðar minn­
ingar frá gamla Landakotsskóla,“
segir Ingibjörg og bætir við að
nemendur dagsins í dag eigi hug
hennar allan og þannig vilji hún
nýta sína orku.
Ingibjörg Jóhannsdóttir skólastjóri
segir engin tengsl við kaþólsku
kirkjuna önnur en þau að skólinn
leigi húsnæðið af henni.
Kristján segir í samtali við Fréttablaðið að hann telji upplifun sína hafa verið væga, ef svo mætti kalla, miðað við annarra,
því hann varð „bara“ fyrir andlegu
of beldi.
Fyrir tæpum áratug síðan birtust
sögur um gróft kynferðisof beldi og
andlegt of beldi sem séra George og
Margrét beittu nemendur sína allt
frá árinu 1956.
Þolendur stigu fram og sögðu
sögur sínar í Fréttatímanum árið
2011. Í kjölfarið var sett á lagg-
irnar sérstök rannsóknarnefnd
kaþólsku kirkjunnar, leidd af Hjör-
dísi Hákonardóttur, fyrrverandi
hæstaréttardómara, sem falið var
að rannsaka starfshætti og viðbrögð
kaþólsku kirkjunnar vegna Landa-
kotsmálsins.
Í skýrslu nefndarinnar kom fram
að kaþólska kirkjan var ítrekað
upplýst um framferði séra George,
en aðhafðist ekkert. Nefndin gerði
alvarlega athugasemd við þann
nánast algera skort á varðveislu
gagna um mál nemenda, þegar
rekstur skólans var á ábyrgð kaþ-
ólsku kirkjunnar.
Fram kom hjá kaþólskum leik-
mönnum að almennt mætti líkja
kaþólsku kirkjunni við stóra fjöl-
skyldu, biskup væri eins konar faðir
prestanna, sem beri að leysa mál
innan fjölskyldunnar.
„Þegar viðkvæm mál hafi verið
tekin fyrir hafi ekkert verið skráð,
þar sem slík samtöl nálgist í eðli
sínu sakramenti og það sé ekki
skráð,“ sagði einn viðmælendanna.
Fjölmargir foreldrar og fyrr-
verandi nemendur hafa greint frá
of beldinu sem viðhafðist í skól-
anum. Þau sem ekki voru beitt
kynferðisof beldi lýsa óþægilegu
andrúmslofti þar sem ógnarstjórn
var við lýði.
Sannfærðu okkur
um að upplifun
okkar væri röng
„Skömm kemur upp í hugann fyrst. Manni var stýrt af skömm.
Maður var alltaf sekur. Það var aflið sem rak mann áfram í að
læra og vera í skólanum.“ Svona lýsir Kristján Hrannar Pálsson
Landakotsskóla, á tímum séra Ágústs George og Margrétar Müller.
Kristján Hrannar Pálsson segir skólagönguna í Landakotsskóla hafa litað líf sitt og viðhorf til kirkjunnar. Hann hafi átt erfitt með að treysta eigin upplifun fram á fullorðinsár. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Taldi skólann sinn eðlilegan
Kristján Hrannar rifjar upp tíma
sinn í Landakotsskóla og segir
harðneskjuna í persónuleikum séra
George og Margrétar hafa endur-
speglað samfélagið sem þau þekktu
sjálf í barnæsku.
„Þau ólust bæði upp í kaþólsku
samfélagi í Evrópu á millistríðsár-
unum. Maður getur rétt ímyndað
sér hvað þetta var hræðilegt tíma-
bil fyrir börn. Það er engan veginn
hægt að afsaka það sem þau gerðu,
en það útskýrir svolítið úr hvaða
jarðvegi þau spruttu. Þau ólust upp
við rafmagnsleysi, hungur, skort
og eyðileggingu. Þau voru föst þar
andlega og að vera í Landakotsskóla
var svolítið eins og að vera í 19. aldar
heimavistarskóla.“
Kristján segist sjálfur hafa verið
sendur í skólann, því hann hafi
verið bráðgert barn. Hann hafi
ekki vitað betur en að harðstjórn
og hegðun séra George og Margrétar
hafi verið eðlilegt.
„Þetta var eini skólinn sem ég
þekkti svo ég normalíseraði þetta.
Ég hélt að svona ætti þetta að vera.“
Hann hafi þó fengið nóg eftir
níunda bekk og skipt yfir í Haga-
skóla. „Mér fannst ég geta andað í
fyrsta skipti á ævinni. Ég var algjört
kvíðabarn og að vera í Landakots-
skóla hjálpaði ekki.“
Á þeim tíma hafi fjölskyldufólk
litið upp til stjórnenda skólans og
talið þá vera með góðan aga á börn-
unum.
„Ég held að fólk hafi lagt of mikið
traust á kaþólsku kirkjuna sem
stofnun. Þetta var fínn skóli í augum
fólks vegna þess að hann var einka-
rekinn. Þetta tengdist svolítið efri
stéttum samfélagsins: Þarna voru
börn sem voru annaðhvort mjög
efnuð, eða krakkar sem höfðu rek-
ist mjög illa í öðrum skólum og voru
sendir þangað til að fá persónulegra
utanumhald. Fólk hélt kannski að
börnin fengju meiri athygli því það
voru svo fáir nemendur. Það var
hins vegar algjört kjaftæði,“ segir
Kristján Hrannar.
„Ég fékk sem betur fer góð spil í
lífinu til að byrja með. En börn sem
Ingunn Lára
Kristjánsdóttir
ingunnlara@frettabladid.is
2 9 . Á G Ú S T 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R24 H E L G I N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð