Fréttablaðið - 29.08.2020, Blaðsíða 98

demantshringurinn.is
Menningarminjar og
náttúruperlur á Norðurlandi
Pabbi Aniku Baldurs-dóttur var og er mikill veiðimaður. Þegar hún sjálf var yngri hafði hún lítinn áhuga á veiði-mennsku, skildi hana
hvorki né hafði þolinmæði í sportið.
„Ég man svo vel eftir fyrstu veiði-
ferðinni minni. Ég svaf mest allan
tímann á klappstól fyrir framan
vatnið eða var alveg að deyja úr
leiðindum. Ég kem úr fótboltanum
og þar er auðvitað svo mikill hraði.
Þetta var of rólegt sport fyrir minn
smekk. En það hefur nú margt
breyst síðan þá, í dag er fátt sem
toppar að vera úti í ánni og kyrrð-
inni þar sem tíminn, kvíði og önnur
vandamál lífsins gleymast, svona
allavega rétt á meðan á ferðinni
stendur,“ segir Anika og hlær.
Fékk Maríulaxinn
Hún segir mikið dýrmæti fólgið í
því að fá að vera úti í náttúrunni,
labba á milli veiðistaða, spá í
strauminn og hvar fiskurinn ligg-
ur. Félagsskapurinn, umhverfið og
friðurinn.
„Ég tala nú ekki um veiði-
klæðnaðinn, vildi að ég gæti alltaf
klæðst vöðlujakkanum og „neop-
rene“ vöðlunum mínum. Spurning
hvort ég fari ekki bara að gera það,
þar sem ég er eintóm brussa og það
yrði hentugt að vera bara í fötum
sem mega blotna,“ segir Anika,
sem starfaði áður sem stílisti og
aðstoðartískuritstjóri hjá Glamour
á Íslandi.
Hún segir að áhuginn hafi virki-
lega kviknað þegar hún fékk Maríu-
laxinn í Elliðaárdalnum.
„Það var árið 2014 og á veiðiflug-
una Dimmblá. Dimmblá-nafnið sat
líka svo fast í mér, mér fannst það
svo fallegt. Skömmu síðar varð ég
ólétt af stelpu og hún fékk þá auð-
vitað nafnið Dimmblá.“
Málað með stöng
Þegar Anika var að fara að vinna í
útskriftarverkefni sínu í myndlist í
Listaháskólanum var alltaf eitthvað
sem dró hana að veiðinni. Hana
langaði að tengja listina við þessa
menningu og upplifun sem tengist
veiðum.
„Ég var búin að vinna tvö verk
áður tengd veiði. Eitt þar sem ég
notaði stöngina sem pensil, var að
kasta á striga fyrir utan Lækna-
minjasafnið á Seltjarnarnesi, en í
stað flugu á endanum var svampur
sem ég dýfði í málningu alltaf fyrir
kast. Hitt verkið var einkasýningin
mín á þriðja ári, hún hét DELTA
– ástarsamband veiðimanns og
fisks úr Villingavatnsárós. Þar var
veiðin sett í samhengi við ástina og
lífið, þar sem ég notaði textabrot úr
laginu Tvær stjörnur með Megasi til
að segja ástarsögu. Textabrotin voru
samtal milli fisksins og veiðimanns-
ins,“ segir hún.
Aniku fannst handskrifuðu veiði-
bækurnar einstaklega áhugaverðar.
„Þetta eru sem sagt bækur sem til-
heyra hverri á og hverju veiðihúsi,
þar sem af linn er skrifaður niður,
stærðin á fisknum, á hvaða f lugu
hann var veiddur á, nafn á veiði-
manni og veiðistað eða hyl í ánni.
Ég fattaði að þessi heimur er í raun
tungumál innan tungumálsins, það
er að segja tungutak veiðimanna.“
Verkin nú í veiðihúsinu
Fyrst stefndi Anika á að safna veiði-
bókum frá ám víðs vegar um landið
og gera þær opinberar,
„Síðan tók ég þá ákvörðun að ein-
beita mér að Straumfjarðará í Eyja-
og Miklaholtshreppi á Snæfellsnesi.
Ferlið hófst í raun allt á því að ég
hafði samband við góðan mann sem
er kallaður Palli straumur og fékk
leyfi til þess að fara í veiðihúsið við
Straumfjarðará. Ég fékk aðgang að
ánni og leyfi til þess að fara í gegn-
um veiðibækur og fundagerðarskrár
allt frá árinu 1948. Það var algjörlega
magnað. Ég byrjaði að fara í febrúar
en þá var snjór yfir öllu, en ég fékk
tilfinninguna fyrir svæðinu. Áin
var líka svo falleg. Öll hvít en samt
heyrðust öll lætin undir niðri.“
Anika segir það hafi verið ein-
stakt að fá að upplifa það hvernig
áin breyttist með tímanum.
„Í síðustu vettvangsferðinni gekk
ég niður alla ána í vöðlum og vöðlu-
jakka með penna og skissubók í
hendi í stað veiðistangar. Þá var ég
búin að velja 12 nefnda veiðistaði af
27. Þegar ég gekk niður ána myndaði
ég samtal mitt við hana. Skemmti-
legt er að segja frá því að verkin
hanga nú í veiðihúsi Straumfjarð-
arár,“ segir Anika.
Fyrir útskriftarverkið var Anika
búin að sækja um styrk frá Rannís.
„Mig langaði að rannsaka og
skoða það hvernig staður sem þessi
er til bæði sem raunverulegur staður
í náttúrunni, en á sama tíma hluti af
ímyndun, ljóðrænu og skáldskap.
Ég var svo lánsöm að hljóta hann
og fá annað tækifæri til þess að kafa
lengra með Straumfjarðará.“
Kortleggur á annan hátt
Á fimmtudaginn var því sýningin
MENDA II í Núllinu Gallerý opnuð.
Hún er áframhald af útskriftarsýn-
ingu Aniku, niðurstaðan er önnur.
„Í þessari sýningu er ég að gera til-
raun til að sjá með augum fisksins,
hvernig hann skynjar umhverfi sitt,
hljóð og liti. Nú kortlegg ég Straum-
fjarðará og veiðistaðina á annan
hátt en í útskriftarsýningunni. Ég
er að nota plexikassa og hver kassi
táknar ákveðinn veiðistað í ánni, út
frá formum og litum. Svo fékk ég vin
minn, Thomas Stankiewicz, til þess
að semja tónverk, út frá skissum og
hljóðupptökum sem ég hafði tekið
upp í vatninu.“
Tónverkið setur svip á rýmið
þannig að maður upplifir það eins
og maður sé langt í dýpinu.
„Þar sem fiskurinn liggur þegar
það er bjart. Fiskurinn sér öfugt við
mannfólkið, þetta er kenning sem
ég heyrði. Þegar við, mannfólkið,
erum í birtu er dimmt hjá laxinum.
En hvað veit ég svo sem?“ segir
Anika hlæjandi.
„En sá sem sagði mér þetta er
mikill sérfræðingur um veiði og
hann var svo fallegur að hann bjó
sérstaklega til f lugu fyrir sýning-
una, MENDA-flugu. Ég fæ vonandi
lax á hana næsta sumar,“ bætir hún
við.
steingerdur@frettabladid.is
Skírði dótturina eftir veiðiflugu
Listakonan Anika Baldursdóttir útskrifaðist í vor úr Listaháskóla Íslands. Útskriftarsýning hennar tók á veiði-
menningu og þá sérstaklega í Straumfjarðará. Á fimmtudaginn opnaði hún framhaldssýningu í Núllinu Gallerý.
Sýningin er í Núllinu Gallerý við Bankastrætið. Hún er framhald af útskriftarsýningu Aniku. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Anika fékk
aðgang að
veiðibókum allt
frá árinu 1948.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
2 9 . Á G Ú S T 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R46 L Í F I Ð ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
LÍFIÐ