Fréttablaðið - 29.08.2020, Qupperneq 37

Núna erum við í
meira mæli að
beina sjónum okkar,
þegar kemur að nýsköp-
un, að eldri notendum.
Við stundum mjög þver-faglegt þróunarstarf hér í Reykjavík. Hér starfa
reynslumiklir verkfræðingar með
mikla sérþekkingu á stoðtækjum
og stoðtækjanotendum, en margir
aðrir koma að nýsköpunarstarf-
inu, til dæmis fólk úr heilbrigðis-
vísindum, eins og læknar, sjúkra-
þjálfarar og stoðtækjafræðingar,“
segir Hildur Einarsdóttir, forstöðu-
maður á þróunarsviði Össurar.
„Það er gríðarlega mikilvægt
fyrir okkur að huga að hugverka-
vernd og skapa okkur þannig sér-
stöðu í þessum ört vaxandi geira
og sérfræðingar okkar á því sviði
vinna náið með verkfræðiteym-
unum. Við erum að þróa lækn-
ingatæki sem lúta mjög ströngum
reglugerðum, þannig að við
þurfum að hafa sérfræðinga á því
sviði líka, til að tryggja að þróunin
og lokavaran uppfylli þær kröfur
sem á okkur eru settar.“
Eitt af því sem Hildur segir mjög
mikilvægt í þróun stoðtækja, eins
og til dæmis gervihandleggja eða
fótleggja, er notagildið við dag-
legar athafnir.
„Það er áfall að missa útlim og
fólk þarf að vinna sig í gegnum það
og sætta sig við að nota gervihönd
eða gervifót. Þá er mikilvægt að
við séum ekki bara að hugsa um
hvernig varan virkar tæknilega
séð, heldur líka að fólk tengi svo-
lítið við hana og geti hugsað sér að
nota hana. Útlitið, áferðin og við-
mótið, eru gríðarlega mikilvægir
þættir í vöruþróuninni.“
Síðustu áratugi hefur Össur
verið mjög leiðandi í stoðtækjaiðn-
aði þegar kemur að nýsköpun og
tækninýjungum, að sögn Hildar.
„Það er mjög mikilvægt fyrir
okkur að geta sýnt fram á öryggi
og mikilvægi vörunnar fyrir
notandann og að hún hafi áhrif
til hins betra fyrir viðkomandi,
sem geti stundað þann lífsstíl
sem hann hefur valið sér. Þetta er
veigamikill þáttur í þróunarstarf-
inu. Það eru kannski ekki margir
sem átta sig á hvað mikið á sér stað
hér í Reykjavík, þegar kemur að
nýsköpun og þverfaglegu sam-
starfi.“
Nýsköpun fyrir
eldri notendur
„Þegar kemur að vöruþróun hefur
fyrirtækið verið mjög öflugt
síðustu ár og áratugi, í framþróun
á vörum fyrir notendur sem eru
frekar virkir í sínu daglega lífi, í
vinnu og utan vinnu. Nú erum
við í meira mæli að beina sjónum
okkar, þegar kemur að nýsköpun,
að eldri notendum. Notendum
sem eru kannski ekki eins virkir í
sínu daglega lífi, en myndu græða
mikið á því að hreyfa sig reglulega
og geta notað gervifótinn dags
daglega,“ segir Hildur.
Í dag er Össur á þeirri vegferð
að byggja á tækninni sem fyrir-
tækið býr yfir, til að þróa vörur
fyrir þennan hóp eldri notenda.
Hildur nefnir að oft sé þetta fólk
sem er farið að missa sjón. Þá þarf
að passa að allir sjónrænir þættir á
stoðtækinu séu skýrir.
„Þetta er líka fólk sem er yfir-
leitt mjög hrætt við að detta, svo
það þarf að tryggja að það finni
fyrir öryggi og noti þar af leiðandi
Leiðandi fyrirtæki á
heimsvísu í þróun stoðtækja
Heilbrigðistæknifyrirtækið Össur er með þróunarstarf á fimm stöðum í heiminum, en höfuð-
stöðvarnar og aðalstarfsstöðin fyrir þróun á stoðtækjum er á Íslandi. Nýsköpun um þessar
mundir er sérstaklega beint að eldri notendum og þróun nýrrar tækni til að stýra gervilimum.
Össur byggir nú
á tækninni sem
fyrirtækið býr
yfir til að þróa
vörur fyrir eldri
notendur.
Hildur Einarsdóttir, forstöðumaður á þróunarsviði Össurar, segir daglegt
notagildi mikilvægt við þróun stoðtækja. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Starfsfólk hjá Össuri gerir prófanir á gervifæti á hlaupabretti.
gervifótinn. Þessi hópur á oft
erfitt með fínhreyfingar, svo það
þarf líka að tryggja það að það sé
ekkert í meðhöndlun vörunnar
sem krefst þess að notandinn beiti
f lóknum hreyfingum. Það hefur
ítrekað verið sýnt fram á að eldri
einstaklingar geti aukið bæði lífs-
gæði sín og lífslíkur verulega, með
því að hreyfa sig reglulega. Þess
vegna er mjög mikilvægt að koma
fólkinu aftur á fætur eftir aflimun.
Að það fái tækifæri til að prófa
að nota gervifætur og að þeir séu
nógu einfaldir í notkun til þess að
fólk noti þá dagsdaglega.“
Þó að Össur hafi alltaf haft
vörur í sínu vörusafni sem ætlaðar
eru fyrir eldri notendur, er það
stefnan núna að beina nýsköpun
meira að þessum hópi.
„Við erum að sinna mjög
breiðum hópi, allt frá Ólympíu-
förum til íbúa hjúkrunarheimila.
Þá er mikilvægt að nýta þessa
tækni sem við höfum, en líka vera
mjög meðvituð um hvað það er
mikilvægt að vörurnar, viðmót,
útlit og virkni sé sérsniðið fyrir
þarfir hvers hóps fyrir sig.
Vöðvaskynjarar sem
stýra hreyfingu
Sérfræðingar hjá Össuri eru þessa
stundina að rannsaka notkun
skynjara í vöðvum, hjá fólki sem
hefur misst útlim, og getu þess
til að stjórna gervilimnum með
merki frá skynjaranum.
„Þetta er hin vegferðin sem við
erum á núna og beinist á þessu
stigi frekar að yngri notendum.
Við erum að leita leiða til að gefa
notandanum meiri stjórn á gervi-
fætinum eða gervihendinni,“ segir
Hildur.
„Um er að ræða skynjara sem er
komið fyrir í vöðvum á stúfnum.
Þessir skynjarar nema merki frá
vöðvunum og senda út í gervi-
höndina eða fótinn til að koma
af stað hreyfingu. Í stað þess að
fóturinn eða höndin séu að giska
á hvað þau eiga að gera, fá þau
bein skilaboð frá notandanum um
hvaða hreyfingu á að framkvæma
næst.“
Hildur segir þetta ólíkt því sem
Össur hefur verið að vinna að
áður. Allar vörur frá Össuri liggja
utan á líkamanum, en þarna er
verið að sækja upplýsingar inn-
vortis frá.
„Þetta er stórt skref fyrir okkur
og gríðarlega áhugavert skref
inn í framtíðina. Þessi tækni
gerir notandanum kleift að stýra
okkar tölvustýrðu stoðtækjum á
nákvæmari hátt. Þetta er alveg ný
tækni og er bara í undirbúningi.“
Hildur tekur sem dæmi að það
sé auðvelt að forrita gervihné svo
það hjálpi notandanum að ganga
á f lötu gólfi. En mörgum hreyfing-
um sem fólk gerir er erfitt að stýra
og erfitt að sjá þær fyrir.
„Það gefur notandanum mikið
vægi að geta framkvæmt þessar
hreyfingar á einfaldan hátt. Þegar
við horfum á gervihendur þá eru
alveg óteljandi leiðir til að stilla
höndina af og hreyfa hana. Það eru
liðamót í hverjum fingri og hægt
að hreyfa hvern fingur sjálfstætt
og snúa úlnliðunum. Það eru svo
margar hreyfingar sem notandinn
vill framkalla og ef við getum
gripið þá hreyfingu sem notand-
inn vill, beint frá vöðvunum, þá er
náttúrlega gríðarlegur akkur í því.“
Hildur segir notendaprófanir,
sem gerðar hafa verið á þessari
nýju tækni, gefa mjög góða von.
„En við lítum á þetta sem
langhlaup út af því hversu flókin
tæknin er og hversu ný hún er
fyrir stoðtækjamarkaðinn. Þetta
er margra ára verkefni. Að lokum
má geta þess að Netflix frumsýndi
áhugaverða kvikmynd í vikunni
þar sem vörur Össurar eru í for-
grunni. Myndin heitir Rising Pho-
enix og fjallar um sögu Ólympíu-
leika fatlaðra, en leikarnir áttu
sem kunnugt er að hefjast í Tókíó
í vikunni en verða nú haldnir að
ári.“
KYNNINGARBLAÐ 7 L AU G A R DAG U R 2 9 . ÁG Ú S T 2 0 2 0 NÝSKÖPUN Á ÍSLANDI