Dagblaðið Vísir - DV - 11.09.2020, Blaðsíða 11

FRÉTTIR 11DV 11. SEPTEMBER 2020
hærri en í meðalári. Vigfús
segir mikilvægt að hafa í
huga að ekki sé hægt að gefa
sér að það sé tengt faraldr-
inum. „Það er virkilega sorg-
legt hversu margir falla á
hverju ári vegna sjálfsvíga.
Sú breyting sem ég hef tekið
eftir nýlega í mínu starfi er
hversu margir hafa verið að
deyja vegna ofskammta. Það
er stærsta breytingin sem ég
hef tekið eftir. Margir hafa
fundið fyrir óöryggi og ótta
á þessum tímum. Ég vona að
okkur beri gæfa til að þróa
samfélag þar sem við munum
eftir þeim sem minna mega
sín og veitum þeim þá hjálp
sem þau þurfa.“
Sem sjúkrahússprestur er
Vigfús oft með fólki á erfið-
ustu stundum lífsins. Hann
segir ótímabær dauðsföll
vera það sem mest reyni á
hann. „Mér hefur alltaf fund-
ist erfitt að horfa upp á þessi
skyndilegu dauðsföll, þar sem
ungt fólk er jafnvel að falla frá
börnum. Það eru ýmis mynd-
brot í kollinum sem maður
geymir með sjálfum sér og
eiga eflaust alltaf eftir að
fylgja manni.“
Hvernig útskýrir maður
það fyrir ungum börnum
þegar foreldri þeirra deyr
skyndilega? „Maður getur
aldrei útskýrt það, enda
reynir maður það aldrei.
Mikilvægt er að hefja fljótt
þá vinnu að miðla öryggi til
barnanna og láta þau vita að
það verði allt í lagi með þau,
þrátt fyrir allt. Þetta er stórt
áfall fyrir börn og þau spyrja
sig: Hvað verður um mig?
Fagvinnan á að snúast um að
barnið upplifi að það verði að
því gætt. Hluti af því er að
virkja fólkið í kringum barnið
til að taka þátt í þessu sam-
tali, svo sem eftirlifandi for-
eldri. Þetta eru mikilvægari
skilaboð til barna á þessum
tímum heldur en að fara út í
flóknari útskýringar, og þetta
þarf að endurtaka aftur og
aftur. Þau þurfa að vita að
þau eru örugg.“
Reynir að vera eðlilegur
Það er ákveðinn undirbúning-
ur sem fylgir því að vera til
staðar fyrir fólk þegar sárs-
aukinn er sem mestur. „Mér
finnst gríðarlega mikilvægt
að setja mig í þær stellingar að
ég er ekki að fara að taka pláss
eða yfirgnæfa neinn. Maður
er að koma inn til að reyna að
miðla öryggi og ró, og reynir
eftir fremsta megni að tryggja
að fólk sem hefur lent í skelfi-
legum áföllum, upplifi ein-
hvers konar stjórn í óstjórn-
inni. Ég reyni að hjálpa fólki
að virkja þau tengsl sem það
vill hafa með sér í aðstæðun-
um, hjálpa fólki að tala saman
og hjálpa fólki að heyra. Alltaf
á forsendum þessa fólks. Allt-
af. Maður er ekki kominn til að
flytja ótímabærar útskýringar
á þjáningu eða flytja einhver
slagorð inn í aðstæður, því
kannski er maður að koma inn
í aðstæður þar sem fólk getur
varla lifað af.
Ég held að fagmennskan
snúist um að reyna að vera
sem eðlilegust manneskja
og ekki þykjast vera annað
en maður er. Ég held að það
hjálpi fólki best að sjá það og
heyra í því. Kornungur vinur
minn sem var með langt
genginn sjúkdóm skammaði
stundum okkur heilbrigðis-
starfsfólkið því honum fannst
við vera svo alvarleg í kring
um hann. Hann sagði: Hvað
er þetta með ykkur – getið þið
ekki bara verið eðlileg? Þetta
er mér dýrmæt minning og
ég minni mig oft á þennan
unga pilt. Kannski er undir-
búningurinn fólginn í því að
maður reynir að minnka sig,
á þann hátt að muna að maður
er kominn til að vera til stað-
ar en ekki taka yfir. Í sumum
aðstæðum finn ég fyrir sorg
og ótta og þá er mikilvægt að
gangast við því.“
Ertu stundum kvíðinn áður
en þú gengur inn í þessar
erfiðu aðstæður? „Það hefur
oft komið fyrir. En sá kvíði
víkur yfirleitt þegar maður
er kominn inn í aðstæðurnar.
Maður er að verða vitni að
aðstæðum þar sem fólk er að
upplifa slíkt að maður getur
ekki einu sinni hugsað það til
enda að vera sjálfur á þessum
stað. Það víkur allt fyrir því
hvernig maður getur lagt eitt-
hvað gott til.“
Einangrun getur
brotið manns-
andann niður.