Fréttablaðið - 24.09.2020, Síða 28

Við byrjuðum með
nokkra hjólastóla
og göngugrindur en
höfum vaxið mikið
síðan þá, erum í dag til
dæmis með 40 hjóla­
stóla, fimm sjúkrarúm,
20 göngugrindur og
fimm rafskutlur.
Rannsóknir sýna
að of mikil áhersla
hefur verið á að einstakl­
ingsvæða vanda tengdan
streitu og kulnun og því
þarf að beina sjónum að
sálfélagslegu starfs­
umhverfi þeirra fag­
stétta sem eru í áhættu.
Í endurhæfingu þurfa fjölmargir þættir að haldast í hendur til að meðferðin beri sem
bestan árangur. Félagsráðgjafar í
endurhæfingu starfa til verndar
félagslegu og andlegu heilbrigði
og vinna í þverfaglegu samstarfi
við annað fagfólk, en þannig fæst
víðtækari sýn á aðstæður skjól-
stæðingsins og möguleika hans,“
útskýrir Sveindís.
Steinunn segir marga aðila og
stofnanir koma að málaflokknum.
„Endurhæfing snertir allmörg
þjónustukerfi og reynir á að
mynda samfellu í þjónustu, en það
er engin ein stofnun með yfirsýn,
eða sem tryggir samræmingu og
samfellu í endurhæfingu.“
Styrkleikanálgun
og valdefling
Það getur verið flókið að fóta
sig í þessum aðstæðum að sögn
Sveindísar. „Félagsráðgjafar veita
stuðning í persónulegum málum
og ráðgjöf um félagsleg réttindi og
úrræði til skjólstæðinga og oft fjöl-
skyldunnar. Stuðningsnet er kort-
lagt og beitt er styrkleikanálgun og
valdeflingu. Félagsráðgjafar hafa
milligöngu um og eiga samstarf við
stofnanir og samræma þjónustu,
auk þess að vinna að úrlausnum
sem tengjast fjármálum, búsetu,
menntun, atvinnu, fjölskyldu og
fleiru.“
Sveindís segir námið bæði
yfirgripsmikið og starfsmiðað.
„Félagsráðgjafar búa yfir víðtækri
þekkingu og beita fjölbreyttum
gagnreyndum aðferðum í vinnu
sinni. Nám þeirra er fimm ára
háskólanám og þeir geta að loknu
námi sótt um löggild starfsrétt-
indi í félagsráðgjöf til embættis
Landlæknis og leyfi til að reka heil-
brigðisþjónustu hjá sama embætti.
Sérstakt þverfaglegt diplomanám
í starfsendurhæfingu er einnig í
boði og hafa margir félagsráðgjafar
bætt því við til að sérhæfa sig enn
frekar.“
Heildarsýn á margþætt kerfi
Steinunn segir starfið krefjast víð-
tækrar þekkingar á ýmsum mála-
flokkum. „Félagsráðgjafar hafa
heildræna þekkingu á úrræðum
velferðarkerfisins, greina félags-
legan vanda, sjá um málastjórn,
meta þörf á úrræðum og sinna
meðferðarvinnu með börnum og
fjölskyldum. Jafnframt hafa þeir
þekkingu á sifja- og velferðar-
löggjöf, ásamt þekkingu á sviði
stjórnsýslulaga.“
Sveindís segir ekki síður mikil-
vægt að félagsráðgjafar geti veitt
skjólstæðingum sínum ráðgjöf
um þá þætti sem snúa að fjár-
málum viðkomandi og leiðbeina
með hvort einstaklingar eiga rétt
á veikindagreiðslum, sjúkradag-
peningum, endurhæfingarlífeyri,
lífeyrisgreiðslum, fjárhagsaðstoð
sveitarfélaga eða annarri félags-
legri aðstoð.
Fjölskylduráðgjöf
og handleiðsla
„Margir félagsráðgjafar hafa
bætt við sig menntun til að veita
sérhæfða meðferð, þar með talið
fjölskyldumeðferð, en rann-
sóknir sýna að fjölskyldumeð-
ferð samhliða annarri meðferð
bætir árangur og leiðir þannig til
sparnaðar til lengri tíma litið. Að
baki kvíða og/eða þunglyndi eru
oft f lókin fjölskyldumál sem vinna
þarf úr, eða að erfiðar fjölskyldu-
aðstæður trufla endurhæfingu
verulega og eru jafnvel ástæðan
fyrir brotthvarfi úr vinnu,“ segir
Steinunn.
Hún segir sérstaklega brýnt að
hlúa að börnum sem búa við erfið-
ar aðstæður. „Börn sem alast upp
við vanrækslu og/eða of beldi eru
oft í þörf fyrir endurhæfingu síðar
á lífsleiðinni og fjölskylduráðgjöf
eða meðferð. Í endurhæfingu þarf
einnig að hafa í huga að konur eru
oft í krefjandi umönnunarhlut-
verki innan fjölskyldu, sem hefur
áhrif á endurhæfingu þeirra.“
Sveindís tekur undir. „Hand-
leiðsla er forvörn og viðbragð við
einkennum streitu og kulnunar
ætti að vera í boði fyrir þær fag-
stéttir sem vinna náið með fólki
en kennarar, hjúkrunarfræðingar
og fleiri fagstéttir hafa sótt í ríkum
mæli í endurhæfingu hjá Virk.
Styðja þarf fyrirtæki og stofnanir
við innleiðingu á handleiðslu-
kerfum og þróa jákvæða vinnu-
staðamenningu. Rannsóknir sýna
að of mikil áhersla hefur verið á að
einstaklingsvæða vanda tengdan
streitu og kulnun og því þarf að
beina sjónum að sálfélagslegu
starfsumhverfi þeirra fagstétta
sem eru í áhættu.“
Afleiðingar COVID-19
Steinunn segir hlutverk félags-
ráðgjafa sjaldan hafa verið jafn
aðkallandi. „Þeir búa yfir vitn-
eskju um þær afleiðingar sem
félagslegur vandi hefur fyrir ein-
staklinga og fyrir efnahag þjóða
og geta lagt mikið af mörkum til
lausnar. Við stöndum nú frammi
fyrir fordæmalausum tímum
vegna COVID-19. Félagsráð-
gjafar eru heilbrigðisstétt og eru
í tengslum við þá sem eru í hvað
viðkvæmastri stöðu í samfélaginu,
þá sem eiga á hættu útilokun og
einangrun vegna faraldursins.
Félagsráðgjafar gegna lykilhlut-
verki á næstu misserum þegar
kemur að því að mæta afleiðingum
faraldursins löngu eftir að búið
verður að ráða niðurlögum hans,
því sálfélagslegar afleiðingar vara
lengi eftir það.“
Margþætt og mikilvægt hlutverk
Steinunn Bergmann, félagsráðgjafi og formaður Félagsráðgjafafélags Íslands, og Sveindís Anna
Jóhannsdóttir, félagsráðgjafi á Reykjalundi, segja starf félagsráðgjafa í endurhæfingu margþætt.
Sveindís Anna Jóhannsdóttir og Steinunn Bergmann. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Okkur fannst nauðsyn-legt að allir gætu sótt sér hjálpartæki á höfuðborgar-
svæðinu, en á þessum tíma voru
tvær hjálpartækjaleigur að hætta
á markaðnum. Til okkar kemur
fólk alls staðar að á landinu,“ segir
Davíð Þ. Olgeirsson, umsjónar-
maður Hjálpartækjaleigunnar.
„Við byrjuðum með nokkra
hjólastóla og göngugrindur en
höfum vaxið mikið síðan þá, erum
í dag til dæmis með 40 hjólastóla,
fimm sjúkrarúm, 20 göngugrindur
og fimm rafskutlur. Bæði er hægt
að leigja til skemmri og lengri tíma.
Þegar hjálpartækinu er skilað sótt-
hreinsum við það og yfirförum,
áður en við setjum það eins og nýtt
aftur í leigu. Við leggjum mikið
upp úr því að öll hjálpartækin séu
vel sótthreinsuð og yfirfarin þegar
fólk leigir þau. Sérstaklega núna á
COVID-tímum,“ segir Davíð.
Nauðsynleg tæki
Hjálpartækin eru mörgum bráð-
nauðsynleg. „Oft og tíðum er
viðkomandi á sjúkrahúsi en það á
að senda hann heim. Þá er nú gott
að geta hringt í okkur og fengið
leigt til dæmis hjólastól, sjúkra-
rúm eða göngugrind. Einnig ef
fólk er að ferðast innanlands jafnt
sem utan, þá kemur það til okkar
og getur fengið hjólastól sem gott
er að ferðast með, þar sem það er
mjög þægilegt að fella þá saman.
Íslendingar hafa líka verið duglegir
að taka rafskutlur í einn dag eða
meira,“ segir Davíð.
Viðskiptavinir Hjálpartækja-
leigunnar eru allir þeir sem hafa
Létta fólki lífið með réttum tækjum
Hjálpartækjaleiga Sjálfsbjargar var stofnuð árið 2017 og er leiðandi á sínu sviði. Þar eru til leigu
vönduð tæki sem fólk þarf á að halda til að auðvelda sér lífið, til dæmis eftir slys eða veikindi.
„Við leggjum mikið upp úr því að öll hjálpartækin séu vel sótthreinsuð og yfirfarin þegar fólk leigir þau. Sérstak-
lega núna á COVID-tímum,“ segir Davíð, umsjónarmaður Hjálpartækjaleigunnar. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
Margvísleg
hjálpartæki
eru í boði hjá
Hjálpartækja-
leigu Sjálfs-
bjargar.
veikst eða slasast. „Í raun og veru
geta allir orðið okkar viðskipta-
vinir, ef hægt er að segja sem svo.
Við sinnum öllum sem þurfa
á hjálpartækjum að halda. Þó
koma fleiri til okkar sem eru með
skammtímaáverka til dæmis
vegna fótbrots eða handleggsbrots.
Við erum líka með allt frá barna-
hjólastólum og upp í þrjár stærðir
af hjólastólum fyrir fullorðna,
þannig að allir ættu að geta fundið
sér stól við hæfi. Það er of boðs-
lega gott að geta aðstoðað fólk við
þessar aðstæður. Við höfum líka
verið í samskiptum við Reykja-
víkurborg og aðstoðum þau með
hjólastóla þegar það eru kosningar
í borginni,“ greinir Davíð frá.
„Þá hefur Hjálpartækjaleigan
leigt stórum fyrirtækjum og stofn-
unum hjólastóla, sem viðskipta-
vinir þeirra geta fengið að láni,“
segir hann.
En hvert snýr fólk sér sem þarf á
hjálpartækjum að halda? „Ein-
faldast er að fara á síðuna okkar,
hjalpartaeki.is, og senda okkur
síðan tölvupóst í hjalpartaeki@
sjalfsbjorg.is. Við svörum alltaf
f ljótt og vel. Það má líka hringja í
síma 550-0118. Það er opið á milli
10.00-14.00 á virkum dögum en
það er lokað um helgar,“ segir
Davíð.
6 KYNNINGARBLAÐ 2 4 . S E P T E M B E R 2 0 2 0 F I M MT U DAG U RENDURHÆFING