Fréttablaðið - 25.11.2020, Blaðsíða 46

BÆKUR
Bróðir
Halldór Armand
Útgefandi: MM
Fjöldi síðna: 292
Það gladdi mig mjög að sjá að ný bók
eftir rithöfundinn Halldór Armand
væri væntanleg í ár, þremur árum
eftir að hann gaf út síðustu skáld-
sögu sína Aftur og aftur. Fyrri verk
hans höfðu mér þótt lofa góðu; hér
var á ferð spennandi ungur höfund-
ur sem átti auðvelt með að gera sam-
félaginu skil á frumlegan og skáld-
legan hátt. Eitthvað smávegis þótti
mér þó alltaf vanta upp á hjá honum
en eftir lestur á nýjustu skáldsögu
hans Bróður er sú tilfinning horfin.
Hér stígur fram fullmótaður höf-
undur með vandað og vel
ígrundað skáldverk.
Bróðir f ja l la r u m
samband systkinanna
Skarphéðins Skorra og
Hrafntinnu Helenu, sem
er litað af sameiginlegu
og hræðilegu leyndar-
má li þeir r a beg g ja .
Sagan f léttist um sam-
band systkinanna og
gerir höfundur vel með
að f letta ofan af því,
einu lagi í einu, þar til
lesandinn stendur eftir
frami fyrir kjarna þess;
harmþrungnu leyndarmáli þeirra
systkina og gífurlega f lóknum til-
finningum.
Bygging sögunnar er vel heppn-
uð og tekst höfundi vel að halda
spennustiginu nokkuð háu út alla
frásögnina þó hér sé alls engin
spennusaga á ferð.
Sagan minnir helst
á grískan harmleik
(enda nokkuð af vís-
unum í slíka í verkinu)
í nútímabúningi þar
sem per sónu r er u
dæmdar til að gangast
við örlögum sínum,
sama hvað þær reyna
að flýja þau.
Og í anda grískra
harmleikja hefur höf-
undurinn komið fyrir
ýmsum ljóðum víða
í verkinu og leggur
þau aðallega í munn Skarphéðins
Skorra. Skáldskapurinn og skáldleg
tjáning verða einmitt eitt meginvið-
fangsefni verksins og með þessum
hætti er það tekið skemmtilega til
umfjöllunar. Ljóðin eru oftast stak-
hendur en stundum rímaðar tví-
hendur og minna þannig á íslenskar
þýðingar Helga Hálfdanarsonar á
Shakespeare og grísku harmleikj-
unum. Ljóðin eru skemmtileg form-
tilraun í skáldsögunni en stundum
eru þau ekki alveg nógu góð hjá
Halldóri og verða á tímum örlítið
klaufalegur partur af frásögninni.
Halldór er næmur á mannlegar
tilfinningar og gerir hér vel í að
lýsa flóknum fjölskylduaðstæðum,
rifrildum og hugðarefnum persón-
anna á sannfærandi hátt. Hann er
þó einna næmastur á samfélagið og
félagslega þætti þess og varpar oft
nýju og skemmtilegu ljósi á ýmsa
hluti:
„Að vera skotinn í manneskju
er að leggja á hana kross. Það er
of beldi að klyfja einhvern svo
óumbeðið með aðdáun manns.
Þess vegna er tærasta of beldi sem
þú beitir aðra manneskju að elska
hana […] Skyndilega er hún von
heimsins og ber ábyrgð á velferð
þinni og hamingju, óháð því hvort
hún kærir sig um það.“ (23)
Þessum félagslegu greiningum
hefur Halldór verið einna færastur
í en í Bróður er ekki skortur á þeim
frekar en í fyrri verkum hans. Það
atriði eitt og sér er þó ekki nóg til
að halda uppi skáldverkum; það
þarf öf luga persónusköpun, lif-
andi og áhugaverðan söguþráð og
kannski vott af spennu. Í Bróður
tekst honum að tvinna saman alla
þessa þætti á prýðisgóðan hátt í
best heppnaða skáldverki sínu til
þessa. Óttar Kolbeinsson Proppé
NIÐURSTAÐA: Fullmótaður skáldsagna-
höfundur stígur fram í besta verki sínu til
þessa. Bróðir er vel heppnuð og vönduð
frásögn af harmþrungnu en fallegu
systkinasambandi.
Fullmótaður Armand
Br á ð i n e r ný j a s t a s p e n n u s a g a Yr s u Sigurðardóttur. Uppi á öræfum er leitað að hópi fólks sem er saknað. Um leið gerast
undarlegir atburðir á ratsjárstöð-
inni á Stokksnesi.
„Kveikjan að sögunni er mál sem
gerðist um 1960 í Úralfjöllum og er
ein af þessum frægu óleystu ráð-
gátum. Jarðfræðinemar fóru með
kennara sínum í göngu yfir fjöllin
um vetur og skiluðu sér ekki til
baka. Leit hófst og tjald sem þau
höfðu verið í fannst skorið að innan.
Fólkið hafði ruðst út um miðja nótt
og fannst látið hér og þar. Sum dóu
úr of kælingu, önnur voru mjög
lemstruð. Það hefur aldrei fundist
nein skýring á þessu.
Það hefur mallað lengi í mér að
nýta þetta í sögu og þá sérstaklega
það hvað gæti orðið til þess að fólk
ryki út í opinn dauðann úr því litla
skjóli sem það þó hafði,“ segir Yrsa.
Draugagangur kemur nokkuð
við sögu í bókinni, en ein vinsæl-
asta og besta bók Yrsu Ég man þig
byggðist að stórum hluta á drauga-
gangi. „Fyrir höfund er mjög gaman
að nota draugakonseptið því það
býður upp á að glæpur eða mis-
gjörðir úr fortíð fái úrlausn. Lang-
best er að láta svona aðstæður
ekki gerast í borgarumhverfi með
útilýsingu, gsm-síma og neti. Það
gerir upplifunina allavega ekki eins
sterka.“
Yrsa segist vera mjög jarðbundin
manneskja en bætir við: „Ég væri
alveg til í að hafa drauga úti um allt.
Þeir mættu sannarlega koma inn í
mitt hús.“
Dómharðir kettir
Bráðin er ekki eina bók Yrsu þetta
árið. Eftir sautján ára hlé sendir hún
frá sér gamansama barnabók, Herra
Bóbó, Amelía og ættbrókin. Síðasta
barnabók hennar Biobörn hlaut
Íslensku barnabókaverðlaunin
árið 2003. „Ég hef lengi ætlað að
skrifa barnabók og svo fékk ég svo
góða hugmynd að ég ákvað að drífa
í því. Ég hugsa að næstu árin muni
ég senda frá mér tvær bækur, glæpa-
sögu og barnabók.“
Dóttir Yrsu, Kristín Sól Ólafsdótt-
ir, er höfundur mynda í bókinni.
„Þetta var mjög skemmtilegt því ég
gat unnið þetta með dóttur minni.
Fyrir nokkru fékk ég senda frétta-
mynd sem var tekin þegar ég vann
barnabókaverðlaunin árið 2003 og
Til í að hafa
drauga úti um allt
Nýjasta spennusaga Yrsu Sigurðardóttur
er Bráðin en þar gerast dularfullir atburð-
ir. Hún sendir einnig frá sér barnabók.
Ég hugsa að næstu árin muni ég senda frá mér tvær bækur. FRÉTTABLAÐIÐ/SIGTRYGGUR ARI
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is
á þeirri mynd er dóttir mín með
mér. Ekki hafði ég hugmynd þá um
að næsta barnabók sem ég myndi
skrifa væri með aðstoð hennar.“
Aðalpersónan í Herra Bóbó,
Amelía og ættbrókin er köttur, sem
segir söguna. „Þannig get ég lýst
heimilislífinu, börnunum og því
sem á gengur með augum einhvers
sem sér hlutina allt öðruvísi og ekki
eins raunsætt og ef um manneskju
væri að ræða.“
Köttur kemur einnig nokkuð við
sögu í Bráðinni og því liggur bein-
ast við að spyrja Yrsu hvort hún
sé kattakona. „Ég átti kött sem dó
fyrir ári síðan. Kannski hefur hann
að hluta verið kveikjan að þessum
köttum í sögunum tveimur. Kettir
eru skemmtilegir og maður hefur á
tilfinningunni að þeir séu fremur
dómharðir.“
Ný sería næst
Yrsa segist vera farin að leggja drög
að næstu spennubók. „Það verður
fyrsta bókin í splunkunýrri seríu.
Ég hef greinilega ekki þolinmæði
í meira en sex bækur í sömu seríu
og verð að hætta áður en ég fæ leið
á persónunum. Það er líka alltaf
gaman að byrja á einhverju nýju.
Það kemur í veg fyrir að maður
endurtaki sig.“
2 5 . N Ó V E M B E R 2 0 2 0 M I Ð V I K U D A G U R22 M E N N I N G ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
MENNING