Fjölrit RALA - 15.09.2001, Side 15

7
Áburður 2000
Kadmín í jarðvegi á íslandi (132-9414)
Haustið 1999 var hafist handa um að kanna styrk kadmíns í íslenskum jarðvegi en kadmín er í
hópi óæskilegra þungmálma berist það inn í fæðukeðju mannsins. Kadmín hefur verið
óhjákvæmilegur fylgifiskur fosfóráburðar til þessa. Verkefiiinu, sem notið hefiir nokkurs
fjárstuðnings bæði ffá Áform-átaksverkefni og Framleiðnisjóði, er meðal annars ætlað að
styrkja hreinleikaímynd landbúnaðarins í anda reglugerðar landbúnaðarráðuneytisins, þar sem
er að finna ákvæði um leyfilegt hámarksmagn kadmins í áburði.
Niðurstöður úr langtímatilraununum með fosfóráburð að Sámsstöðum sýna svo ekki verður
um villst að kadmín hefur með tímanum safnast upp í jarðveginum við stöðuga notkun
fosfóráburðar og á þetta bæði við tún á ffamræstri mýri og sandatún.
Áhrif vaxandi fosfóráburðar (kg P/ha) á magn kadmíns (Cd) og „nýtanlegs" fosfórs (P),
haustið 1999, i framræstu mýrartúni að Sámsstöðum (tilraun nr. 9-50) og á Geitasandi
(tilraun nr. 3-59) í 0-10 sm jarðvegsdýpt, mælt i mg/kg af loftþurrum jarðvegi.
kg P/ha á ári 0 13,1 21,9 26,2 30,6
Mýrartún
Cd, mg/kg 0,30 0,37 0,43 - 0,48 0,62
P, mg/kg 2 6 - - 29 57
Sandatún
Cd, mg/kg 0,23 0,29 - 0,34 - 0,41
P, mg/kg 7 25 - 55 - 115
Úr þessu má lesa að eftir 50 ára samfellda og ríflega notkun fosfóráburðar í hefð-bundinni
túnrækt kann magn kadmíns í jarðveginum að hafa tvöfaldast.
Þau jarðvegssýni sem skoðuð hafa verið benda til þess að töluverður munur kunni að vera
milli landshluta. Þannig reyndist minnsta magn kadmíns í jarðvegi norðanlands 0,12 mg
Cd/kg en sunnanlands hins vegar 0,25 mg Cd/kg. Og mesta magn norðanlands var 0,28 mg
Cd/kg en 0,46 mg Cd/kg syðra. Þessar niðurstöður eru ekki mjög ffábmgðnar meðaltali hinna
Norðurlandanna þótt ívið hærri séu. Rétt er þó að taka ffam að jarðvegur á norðaustur- og
austurlandi er alveg ókannaður enn.