Sjómannadagsblaðið

Årgang

Sjómannadagsblaðið - 07.06.2020, Side 40

Sjómannadagsblaðið - 07.06.2020, Side 40
40 s j ó m a n n a d a g s b l a ð i ð j ú n í 2 0 2 0 M aður hefur eiginlega bara gleymt því að maður eldist og er ekki alveg tilbúinn að fara að kyngja því,“ segir Þorbergur Þórhallsson kíminn, en hann hefur stundað sjóinn á sjötta áratug. „Ég fór á sjóinn þegar ég var hvað, sautján ára gamall og ætlaði nú aldrei að vera þar nema rétt á meðan ég væri að koma undir mig fótunum. En svo bara leið tíminn og nú er maður orðinn þetta gamall, rétt orðinn sjötíu og eins árs og ekki alveg tilbúinn að hætta enn.“ Þorbergur segist njóta þess að ekki sé þrýst á hann að hætta af hálfu vinnuveitanda og er því feginn, þótt um leið sé hann með það á bak við eyrað að betra sé að vera fyrri til að átta sig á því þegar komið er nóg, heldur en að láta segja sér að hætta. „Þannig að maður reynir nú líklega að skynja það þegar sá tími nálgast. En það er þannig að maður gleymir því hvað maður eldist. Ég er enn bara rúmlega fertugur í eigin huga, þótt fólk sjái það kannski ekki á mér.“ Þorbergur er fæddur og uppalinn á Kópaskeri. „Þar bjó ég þar til ég varð 17 ára þegar fjölskyldan flutti á höfuðborgarsvæðið og ég fór beint í Vélskólann,“ segir hann, en í slíkar áttir hafði hann lengi stefnt. „Ég var ekki beinlínis alinn upp við sjómennsku þótt við byggjum við sjó, en hjá mér bjó alltaf löngun til slíkra starfa. Svo var maður talsvert að sýsla í véladóti.“ Eignaðist bíl 14 ára Áhuginn á vélum segir hann að hafi vaknað snemma. Fyrsta bílinn eignaðist Þorbergur 14 ára gamall. „Það var gamall Austin-10, árgerð 1934, sem eldri bróðir minn gaf mér. Þessum bíl ók maður um þorpið og sveitirnar í kring fram undir bílprófsaldurinn.“ Á Kópaskeri var lítil umferð á vetrum og svæðið lokað af og því gat hann farið um þótt ekki hafi hann enn verið kominn með aldur til akstursins. „Maður reyndi svona að forðast þessa sjálfskipuðu löggæslumenn,“ segir hann og hlær við. En á sjónum tók Þorbergur fyrstu skrefin upp úr miðjum sjöunda ára- tug síðustu aldar. „Á námsárunum byrjaði maður á þessum fiskibátum og síldarbátum. Svo var ég eitthvað lítilsháttar í fraktsiglingum meðfram skóla og fyrstu tvö til þrjú árin að loknum Vélskólanum,“ segir hann en játar um leið að þær hafi ekki átt vel við hann. „Mér fannst sú vinna svolítið líflaus.“ Fjórða stigi vélskóla lauk hann vorið 1970, þá nýorðinn tuttugu og eins árs gamall. „Og þá hóf ég sjómennsku svona fyrir alvöru þó að ég hafi tekið mér smáhlé til að ljúka vélvirkjanámi sem þurfti til þess að öðlast full réttindi. Um leið var ég alltaf í afleysingum á sjónum. Maður átti mjög erfitt með að slíta sig frá þessu og ég kunni strax afskaplega vel við mig á sjó.“ Nálgast vélar á ákveðinn hátt Þrátt fyrir þetta minnist Þorbergur þess að hafa þarna fljótlega upp úr tvítugu haft ákveðnar efasemdir um að rétt væri að eyða starfsævinni á sjónum, enda var þá fjölskyldulíf að taka við. „En svo bara teygist tíminn. Maður var alltaf að huga að því að breyta til en það varð erfiðara og erfiðara eftir því sem tíminn leið.“ Hann bætir við að eiginkona hans, Sigurborg Þórarins- dóttir, sé af sjómönnum og útvegs- bændum komin, ættuð frá Tálknafirði. „Þannig að hún vissi að hverju hún gekk, þótt hún vildi auðvitað gjarnan að ég væri meira heima.“ Þorbergur valdist ungur til ábyrgðarstarfa á sjónum og var fljótt farinn að ráða sér nokkuð mikið sjálfur í störfum sínum. „Það átti afskaplega vel við mig að njóta ákveðins frjálsræðis. Starfsfer- illinn hefur líka gengið vel. Ég hef alltaf reynt að umgangast vélbún- aðinn sem mannlegur væri, hef litið svo á að vélarnar þurfi aðhlynningu og persónulegt viðmót ekki síður en við mennirnir og að þannig skili þær manni bestum árangri. Ég hef verið afskaplega lánsamur hvað varðar bæði samstarfsfólk og vinnuveitendur. Auðvitað hafa þeir verið misjafnir en ég hef verið fremur íhaldssamur og starfað lengi hjá sömu útgerðum og sjaldan skipt um skipsrúm, alla jafna ekki skipt um nema viðkomandi útgerð hafi annaðhvort hætt eða verið seld og ég þá fylgt með í kaupunum.“ Er hjá útgerð í Litháen Þorbergur segir að eftir að hann hóf störf á togurunum hafi hann verið í 13 ár hjá fyrstu útgerðinni, Karlsefni hf., yfirvélstjóri frá 25 ára aldri á samnefndu skipi, sem var einn af fyrstu stóru skuttogurum landsins, keyptur notaður frá Þýskalandi. Hann fylgdi svo með í kaupunum þegar Sjólaskip keyptu skipið til að úrelda fyrir smíði á nýjum frystitogara. „Ég annaðist eftirlit með smíði á nýju skipi, Haraldi Kristjánssyni HF-2, sem síðar hlaut nafnið Helga María. Þar var ég svo yfirvélstjóri í ein átta eða níu ár áður en ég svo fór til annarra starfa hjá sama aðila.“ Leiðin lá þá í útgerð á erlendri grundu á verksmiðjutogaranum Heinaste, fyrstu 12 árin í eigu Sjóla- skipa og síðan næstu fimm árin var það í eigu Samherja. „Fór ég þá að starfa fyrir erlenda aðila í sams konar starfi og ég hafði verið í þarna,“ bætir hann við. Útgerðin sem Þorbergur starfar hjá núna er í Litháen og er hann á verksmiðjutogara sem gerir út undir litháísku flaggi. „Samherji seldi hluta af starfsemi þarna úti og út úr því spratt þessi angi.“ Getur engum gefið slæmt orð Á verksmiðjutogaranum er Þorbergur ekki beinlínis í hefðbundnu hlutverki vélstjóra og er umhverfið um margt ólíkt því sem menn þekkja af minni skipum. „Þetta er miklu meira fjölmenni og nálægt því að vera 100 manna áhöfn. Hlutverk mitt er til dæmis að sjá um og vera ábyrgur fyrir öllu tæknilegu um borð, skipulagn- ingu viðhalds- og endurbótaverkefna, eftirliti og verkstjórn varðandi vinnu vélstjóra og annara tæknimanna, svo og að annast innkaup og aðdrætti fyrir þetta batterí. Svo hefur maður gripið í að standsetja skip þegar keypt hafa verið ný eða notuð skip eða skip endurgerð.“ En þótt vinnan hafi ekki bara verið þetta hefðbundna vélstjórastarf viðurkennir Þorbergur að alltaf hafi hann nú kunnað best við sig hjá smærri útgerðum þar sem yfirbygging var minni. „Það voru bestu ár mín í þessari sjómennsku, hérna heima hjá litlum útgerðum. En ég hef verið afskaplega lánsamur og ekki kynnst öðru en góðu samstarfsfólki og yfirmönnum. Ég get engum gefið slæmt orð.“ Minningarnar frá ferlinum segir Þorbergur að séu fjölbreyttar og góðar. Þannig hafi verið mikil breyting að koma yfir á skip þar sem um borð var hundrað manna samfélag og taka Þorbergur Þórhallsson vélstjóri hefur verið sjómaður í rúm 50 ár. og þótt aldurstalan sé orðin virðuleg finnur hann lítið fyrir aldrinum og hefur ekki enn gert upp við sig hvenær hann ætlar að hætta störfum. áhugi á vélum vaknaði snemma. ílengdist á sjónum Ég hef náttúrlega verið líklega þrjá fjórðu af tímanum að heiman frá mér síðan ég stofnaði heimili. Það er ekki fyrr en núna seinni árin sem fríin hafa verið meiri. Þorbergur Þórhallsson vél- stjóri er fæddur og uppalinn á Kópaskeri, en þar naut hann ákveðins frelsis í uppvextinum og gat ræktað með sér áhuga á vélum sem kviknaði snemma. Eftir nám og flutning með fjöl- skyldunni til Hafnarfjarðar lá leiðin á sjóinn, sem hann hefur stundað í ríflega hálfa öld. Mynd/Hreinn Magnússon

x

Sjómannadagsblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Sjómannadagsblaðið
https://timarit.is/publication/557

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.