Skessuhorn - 22.04.2020, Blaðsíða 26

MIÐVIKUDAGUR 22. ApRíl 202026
Pstiill - Ásta Kristín Guðmundsdóttir
Pstiill - Geir Konráð Theódórsson
í samkomubanni því sem nú stendur
yfir af völdum Covid 19 veirunnar
hafa miklar takmarkanir orðið á öllu
íþrótta- og félagsstarfi. Frá upphafi
þessara aðgerða hefur almenningur
verið hvattur til að stunda útivist og
leggja sig fram um að halda dag-
legum hreyfivenjum eins og kostur
er, þó færa þurfi í nýjan búning. í
mínu bæjarfélagi hef ég orðið vör
við, að æ fleiri nýta sér náttúruna
og sitt nánasta umhverfi til hreyf-
ingar og andlegrar upplyftingar.
Fleiri eru á ferli utandyra og hlýt-
ur það að teljast jákvæð hliðarverk-
un annars hamlandi en nauðsyn-
legra aðgerða. Margir þeirra sem
nú vafra um víðan völl hafa stund-
að reglubundna útivist til margra
ára og haft hana sem órjúfanleg-
an hluta af sínum lífsstíl. Hinsveg-
ar er stór hópur sem fram að þessu
hefur að mestu stundað sína hreyf-
ingu og líkamsrækt innan veggja
íþróttamannvirkja sveitarfélags-
ins. Sá hópur hefur brugðið á ýmis
ráð til að halda dampi og margir
sjá sér þann kost vænstan að drífa
sig út, ýmist í eigin félagsskap eða
með fjölskyldu sér við hlið, gang-
andi, hjólandi eða hlaupandi. Svo
eru enn aðrir, sem ekki hafa stund-
að markvissa útivist áður né aðra
hreyfingu, sem gripið hafa boltann
á lofti og tekið hvatningu um aukna
hreyfivirkni. Það er ánægjulegt að
verða vitni af þessari þróun og get
ég varla orðað það hversu fegin ég
er að ekki hafi verið settar hömlur
á möguleika almennings til útivist-
ar, umfram þær fjöldatakmarkanir
og fjarlægðarmörk sem gilt hafa í
varnarbaráttunni við veiruna.
Ég hef til margra ára sótt minn
lífskraft í náttúruna og hafa göngu-
túrar og styttri fjallgöngur ver-
ið mín aðal líkamsrækt um langt
skeið. Tilgangur minn með útivist-
inni er margþættur en nefna mætti
viðleitni til að viðhalda ákveðinni
líkamsvirkni, auka þol og styrk,
losa um líkamlega jafnt sem and-
lega spennu, stunda heilsusamlega
afþreyingu og síðast en ekki síst
auka tengsl við umhverfið og sjálfa
mig. Þrátt fyrir að ég dragist jafn
mikið að náttúrunni og raun ber
vitni er ekki hægt að segja að ég sé
ofurfróð um allt sem fyrir augu ber.
Örnefni hef ég sjaldan lagt mig eft-
ir að læra og lengi vel var ég algjör
rati að þekkja fugla. Það hefur þó
breyst töluvert og hef ég smitast af
fuglaáhuga mannsins míns og þekki
nú algengustu fuglana. Ég er ágæt-
lega vel að mér í íslensku flórunni,
eftir nám við landbúnaðarháskól-
ann á Hvanneyri, þó ég megi alveg
hefjast handa við að dusta rykið af
þeirri vitneskju. Ég hef ekki næm-
asta augað til að taka eftir fuglinum
sem flýgur hjá í jaðri sjónsviðsins.
Þar af leiðandi er sérstaklega lofs-
vert að mínu mati þegar ég tek eft-
ir erninum sem sveimar yfir Sel-
eyrinni eða músarindlinum sem
skoppar á milli greina í skógarjaðr-
inum. Upplifun mín í útivistinni
er margvísleg en liggur þó ekki síst
í skynjun minni á hinu lítt áþreif-
anlega í náttúrunni eins og lykt,
birtu, ljósbroti, veðurfari, hitastigi
og jafnvel hljóðum. Þetta eru upp-
lifanir sem stundum vekja hjá mér
minningar og hrífa mig með sér
til liðinna tíma. Sem dæmi getur
ákveðinn ferskleiki í andvaranum á
mildum apríldegi kallað fram ára-
tuga gamla minningu. Minningu
þar sem lítil hnáta stendur á bæj-
arhlaðinu heima hjá sér og skynjar
hvernig vorið bíður þess að grípa
andann á lofti. Hún skynjar deig-
an jarðveginn undir fótunum, þar
sem frostið er við það að láta undan
hlýnandi veðurfarinu. Hún horfir
til norðurs og dreymin virðir hún
fyrir sér litbrigði skýjanna. Auk
minninga koma til mín upplifanir
sem kalla fram einhverskonar sögu-
svið fortíðar og tilfinningu fyrir til-
vist löngu genginna forfeðra. Til
að mynda þegar kennsl eru borin á
gamlar mannvistarleyfar eða slóðir
sem gengnar hafa verið öldum sam-
an kviknar þörf fyrir ákveðna sam-
sömun. Ég set mig í spor og upplifi
í kringumstæðunum orku sem til-
heyrði öðrum tíma. Ofan á þessar
upplifanir getur svo bæst við þakk-
læti yfir því að taka eftir frábrugðna
steininum sem stingur sér upp
úr frostlyftum melnum, glitrandi
stráinu í moldarbarðinu eða smá-
gerða lækjartaumnum sem seitlar
niður klöppina.
Upplifun fólks á náttúrunni í
sinni útivist kann að vera margvís-
leg og af misjöfnum toga. Aðal mál-
ið í mínum huga er að sem flestir
átti sig á þeim forréttindum sem við
búum við að geta notið náttúrunn-
ar í okkar nærumhverfi. Það er að
mínu mati fátt sem kemur í staðinn
fyrir að anda að sér fersku loftinu
í mátulega mikilli líkamlegri virkni.
Að arka út og láta ekki veðrið stoppa
sig er mannbætandi áskorun og að
taka á móti storminum, vel klædd-
ur, er hin mesta heilsubót. Ég hef
kynnst því á eigin skinni að veður-
far er oftast hugarfar með tilliti til
hreyfingar utandyra og broslegt
hvað það er oft miklu verra inni
í stofu en þegar út er komið. Án
efa hlakka flestir til að venjubundin
starfsemi íþróttamannvirkja hefj-
ist, að æfingar hverskonar komist
í eðlilegt horf og að félagslíf fái að
blómstra á nýjan leik. Ég tilheyri
svo sannarlega þeim hópi, þó lík-
ur séu á að eitthvað þurfi að bíða
enn. Með þessum pistli mínum vil
ég hvetja fólk til að láta ekki deigan
síga. Vor er í lofti og fuglasöngur
farinn að óma um grundir og fátt
meira nærandi en að anda að sér
árstíðinni. Haldið áfram að njóta
útivistar, samhliða skrefunum sem
stigin verða til gamla vanans.
Ásta Kristín Guðmundsdóttir
Borgarnesi
Í útivist upplifum við náttúruna í
fjölbreytileika sínum
Þetta eru skrítnir tímar og ég get
ekki beint sagt að ég sé búinn að
venjast því að loka mig af hérna í
Niamey í Níger. Um helgina fór
Sasha kærastan mín burt til að veita
vinkonu sinni hérna í borginni fé-
lagsskap á afmælinu hennar, og ég
var því einn heima í fyrsta skipt-
ið í langan tíma. Þetta átti að vera
karlakvöldið mitt, ég eldaði steik,
opnaði flösku af rauðvíni og ætlaði
að Zoom-spjalla við vini í gegnum
internetið. En eins og svo oft gerist
hérna í Níger þá var netið gjörsam-
lega vonlaust þetta kvöldið og eng-
in spjallforrit virkuðu. Allt í góðu
samt, ég bjóst við þessu og var með
varaplan. Ég tengdi gamla flakk-
arann minn við tölvuna og byrjaði
að horfa á Beverly Hills Cop bíó-
myndina sem ég hafði niðurhalað
fyrir örugglega áratug síðan. Eng-
ar streymisveitur virka vel í van-
þróaðasta landi í heimi og því er
ég þakklátur fyrir gamla flakkar-
ann. Besta stef kvikmyndasögunn-
ar hljómaði um húsið sem og sér-
kennilega skemmtilegi hláturinn
frá Eddie Murphy. Þetta var góð
stund, en mér leið samt eitthvað
furðulega og ég skildi ekki alveg af
hverju.
Miðað við marga, sérstaklega
hérna í Vestur-Afríku, þá er ég í
góðri stöðu til að halda mig heima
í útgöngu- og samkomubanni. Við
búum í góðu húsi með garð inn-
an við háa veggi, í frekar öruggu
hverfi og við erum búin að birgja
okkur vel upp af mat, vatni og öðr-
um nauðsynjum. Ég skildi ekki af
hverju mér leið furðulega, mögu-
lega voru það fréttirnar af óeirð-
um í jaðri borgarinnar og yfirlýsing
frá hryðjuverkasamtökum í Malí að
veikindin væru blessun frá Allah.
Ég stoppaði bíómyndina og fór
út í garðinn. Ég fór að hugsa um
öryggismálin. Veggurinn í kringum
garðinn er með hvössum göddum á
toppnum og fyrir einhverjum mán-
uðum síðan lagaði ég hliðið þann-
ig að ég get núna læst því sérstak-
lega vel með tveimur slagbröndum
úr stáli. Húsið sjálft er með riml-
um fyrir öllum gluggum og það er
hægt að loka og læsa öllum hurð-
um aukalega með stálhlerum. Ég
horfði í kringum mig, húsið er
frekar öruggt og hverfið líka, ná-
grannarnir mínir eru þýska sendi-
ráðið og svo er höll forsetans ofar í
götunni. Ég heyrði svo spjallið í ör-
yggisvörðunum hinum meginn við
hliðið þar sem þeir sitja við varð-
eld og fylgjast með götunni. Zarma
songhai, hausa og mögulega önnur
tungumál bergmáluðu í bland við
hlátrasköll. Einhver var greinilega
að segja góða sögu.
Þá skildi ég af hverju mér leið
svona furðulega. Ég saknaði þess að
vera í kringum fólk. Það var laugar-
dagskvöld og ég vildi svo innilega
bara sitja með fólki, spjalla og hlæja
að góðri sögu. Mig langaði að fara
út fyrir hliðið og setjast með vörð-
unum í kringum varðeldinn. Fyr-
ir þessa skrítnu tíma hafði ég farið
öðru hvoru og deilt mat og drykk
með vörðunum ef ég og Sasha vor-
um með matarboð hinu meginn við
hliðið. Þegar netið virkaði gat ég
stundum gert mig skiljanlegan með
þýðingarforriti í snjallsímanum, og
það kom fyrir að ég gat á endanum
skilið brot af góðri sögu og hlegið
með þeim. En núna er samkomu-
og útgöngubann og ég yrði að vera
algjör fáviti til að brjóta þau. Ég
vil auðvitað ekki smitast en ég vil
sömuleiðis ekki vera rassskelltur og
barinn með priki, sem er refsingin
frá lögreglunni hérna í Níger fyrir
þá aðila sem brjóta útgöngubannið
eftir myrkur. Öryggisverðirnir eru
með undanþágu frá þessu banni og
þó ég væri ögn einmanna og leið-
ur þá hélt ég mig auðvitað bak við
hliðið og vegginn.
Því segi ég það, ef þú átt vin í
raun. Fyrir þín hönd Guði sé laun.
Svo hljómaði í laginu með Upp-
lyftingu og ég játa að mér brá þegar
einhver allt í einu sleikti mína hönd
þarna í garðinum. Varðhundarnir
okkar, Júlía og Rex, voru komin
þarna til mín og settust hjá mér.
Tíkin Júlía ef fyrrum götuhundur
sem fyrri eigandi hússins hafði tek-
ið að sér og notað sem varðhund í
garðinum, Rex er svo sonur hennar
sem var bara hvolpur þegar ég kom
hingað fyrst. Þau standa sig sér-
staklega vel við að verja húsið, sér-
staklega frá risastóru rottunum sem
koma upp úr opna holræsinu ofar
í götunni á nóttunni og reyna að
komast í gegnum garðinn að hús-
inu.
Fólk talar stundum mjög illa um
götuhunda. Sumt af erlenda ríka
fólkinu hérna í Niamey virðist hafa
gaman af því að gera lítið úr inn-
lendu hundgreyjunum, sérstaklega
í samanburði við sína eigin hrein-
ræktuðu hunda frá Evrópu og Am-
eríku. Þau dásama eitthvað rándýrt
hreinræktað gerpi, og á meðan þau
blaðra þá starir þetta kvikindi rang-
eygt og slefandi á mann úr hand-
töskunni þeirra. Fólk má alveg hafa
sínar skoðanir, og mér þykja oft-
ast næstum allir hundar dásamleg-
ir á sinn hátt, en hundasnobb skil
ég hins vegar ekki. Það eru fornar
teikningar í hellum í Sahara eyði-
mörkinni af hundum á veiðum með
mannfólki og rannsóknir sýna að
afrísku götuhundarnir, eins og varð-
hundarnir mínir, eru með mikið og
fjölbreytt genamengi sem bendir til
þess að þeir séu afkomendur hunda
sem eru búnir að vera hérna með
mannfólkinu í Afríku í yfir 7000 ár.
Ég hef lesið um afríska götuhunda
sem eru notaðir sem varðhundar
í þorpum til vernda fólk frá rán-
dýrum eins og hýenum, og jafnvel
ljónum. Ég efa að töskugerpi ríka
fólksins myndi gera sama gagn.
Mér þykir vænt um varðhundana
mína og eftir að hafa klappaði þeim
um stund fór ég inn og náði í rest-
ina af steikinni minni og rauðvíns-
flöskuna. Ég kom aftur og sett-
ist svo með þessum bestu vinum
mannsins á stéttinni í garðinum
mínum. Ég talaði við hundana á
íslensku og gaf þeim kjötbita. Það
er oft léttir að bara tala upphátt á
móðurmálinu þegar maður er bú-
inn að vera lengi í burtu frá ís-
landi. Ég sagði þeim að sama hvort
þau væru að verja mig frá rottum
og ljónum eða bara að veita mér
félagsskap í samkomubanni, þá
væru þau bæði mjög góðir hundar.
Gamla tíkin Júlía stökk að lokum
burt til að elta einhverja eðlu sem
kom niður út mangótrénu og hún
skildi okkur Rex eftir. Eftir því sem
rauðvínið hvarf ofan í mig og kjöt-
bitarnir ofan í Rex þá fannst mér
við skilja hvorn annan betur, og
mér fannst að lokum að við værum
báðir farnir að syngja með laginu
inn í nóttina:
Gott er að geta talað við
einhvern sem að skilur þig.
Traustur vinur getur gert -
kraftaverk.
Geir Konráð Theódórsson í Níger
Traustur vinur getur gert kraftaverk