Dagblaðið Vísir - DV - 15.01.2021, Blaðsíða 14

Heiðurstengt
ofbeldi er falið
vandamál og
hefur við-
gengist lengur
hér á landi en
flestir halda.
MYND/GETTY
Á síðustu tveimur árum hafa sex mál komið inn á borð lögreglunnar á
höfuðborgarsvæðinu þar sem
grunur hefur leikið á að um
heiðurstengt ofbeldi væri að
ræða. Áhættumat staðfesti
heiðurstengt ofbeldi í tveimur
þessara mála.
Marta Kristín Hreiðarsdótt­
ir, verkefnastjóri hjá lögregl­
unni á höfuðborgarsvæðinu og
fulltrúi í stýrihóp verkefnis­
ins „Saman gegn ofbeldi“,
segir að fyrsta málið þar sem
grunur lék á heiðurs tengdu
ofbeldi hafi komið á borð lög­
reglunnar árið 2018.
„Við höfum ekki tekið heið­
urstengt ofbeldi sérstaklega
út fyrir sviga hingað til en við
erum meðvituð um að það er
til og lítum mjög alvarlega á
öll ofbeldisbrot. Það stendur
til að fara í ítarlega vinnu
tengda áhættumati í alvarleg­
ustu heimilisofbeldismálunum
á nýju ári en heiðurstengt
ofbeldi er oft fjölskyldu­
tengt,“ segir Marta. Í þeim
fjórum málum sem ekki voru
endanlega skilgreind sem
heiðurs tengt ofbeldi segir
hún að niðurstaða skoðunar
hafi leitt í ljós að áhættumat
heiðurs tengds ofbeldis ætti
ekki við eða þá að ekki lægju
fyrir nægar upplýsingar til að
framkvæma slíkt mat.
Hún tekur fram að verið
sé að mennta sérfræðinga í
áhættumati innan lögreglu en
það taki tíma.
Engin skipulögð fræðsla
Ásta K. Benediktsdóttir, fé­
lagsráðgjafi og deildarstjóri
hjá velferðarsviði Reykja­
víkurborgar, segir að heiður­
stengt ofbeldi sé falið og því
átti almenningur sig mögu­
lega ekki á því að það á sér
stað í íslensku samfélagi. „Við
á Íslandi erum mörgum árum
á eftir öðrum Norðurlöndum
þegar kemur að fræðslu og
stefnumótun þegar kemur að
þessari tegund af ofbeldi. Það
er engin skipulögð fræðsla í
gangi. Þetta er heit kartafla
sem fólk kannski vill ekki vita
af,“ segir hún.
Árið 2018 var haldin sam­
eiginleg ráðstefna Kvennaat­
hvarfsins og velferðarsviðs
borgarinnar um heiðurstengt
ofbeldi þar sem norskir sér­
fræðingar fjölluðu um marg­
víslegar birtingarmyndir
heiðurstengdra átaka. Starfs­
fólk lögreglu, félagsþjónustu
og heilbrigðisþjónustu var
meðal þeirra sem sóttu ráð­
stefnuna. Ásta segist hafa
vonað að ráðstefnan myndi
valda vitundarvakningu í
samfélaginu og að þverfagleg­
um samráðshópi yrði komið á
laggirnar en lítið hafi gerst
síðan þá í málaflokknum.
Hún hefur ritað ritrýnda
grein sem bíður birtingar um
stöðu þekkingar á heiðurs­
tengdu ofbeldi í Evrópu og
hefur kynnt sér fjölda rann­
sókna sem hafa verið gerðar
á málefninu.
Skorti þekkinguna
Ásta segir að árið 2016 hafi
komið mál inn á borð vel­
ferðarsviðs þar sem grunur
lék á að um heiðurstengt of­
beldi væri að ræða og starfs­
fólk áttaði sig á því að þekk­
ingu skorti tilfinnanlega til
að takast á við það. „Þetta var
alvarlegt mál og í kjölfarið
sáum við að það voru fleiri
mál, sem voru í vinnslu eða
komu inn á borð hjá okkur,
sem grunur lék á að gætu
flokkast undir heiðurstengt
ofbeldi.“ Í framhaldinu hafi
hún og fleiri farið markvisst
að sækja sér þekkingu og var
það meðal annars markmiðið
með ráðstefnunni.
„Heiðurstengt ofbeldi er svo
nýtt í umræðunni að ég held
að margir viti ekki hvað þessi
tegund ofbeldis sé. Ég held
líka að við séum svo opin fyr­
ir því að bera virðingu fyrir
ólíkum menningarheimum
að við áttum okkur ekki á því
HEIÐURSTENGT OFBELDI
ÞRÍFST LÍKA Á ÍSLANDI
Tvö ár eru síðan lögreglan á Íslandi rannsakaði í fyrsta skipti
mál þar sem grunur lék á að um heiðurstengt ofbeldi væri að
ræða. Ísland er mikill eftirbátur annarra Norðurlanda þegar
kemur að stefnumótun og fræðslu um heiðurstengt ofbeldi.
14 FRÉTTIR 15. JANÚAR 2021 DV
Erla
Hlynsdóttir
erlahlyns@dv.is
HEIÐURS TENGT OFBELDI
Heiðurstengt ofbeldi er líkamlegt, andlegt og/eða fé-
lagslegt ofbeldi sem framið er í kjölfar þess að ger-
andi ofbeldis telur að þolandi þess hafi vegið að heiðri
og orðspori hans eða fjölskyldu hans á einhvern hátt
og þar með fært skömm yfir hann og fjölskyldu hans.