Morgunblaðið - 26.09.2020, Blaðsíða 56

40-50%
Opið virka daga frá kl. 11 til 18
laugardaga frá kl. 11 til 17
sunnudaga frá 13 til 17
Suðurlandsbraut 54
Sími 568 9512
bláu húsin (við faxafen)
Tónlist hinsegin tónskálda verður í brennidepli á tón-
leikunum „Á hinsegin nótum“ í Norðurljósasal Hörpu í
dag, laugardag, kl. 16. Sigrún Eðvaldsdóttir fiðluleikari,
Eyjólfur Eyjólfsson tenór, Hallveig Rúnarsdóttir sópran
og Árni Heimir Ingólfsson píanóleikari og kynnir flytja
verk sem eiga það sameiginlegt að höfundar þeirra
voru hinsegin. Meðal tónskáldanna má nefna Poulenc,
Tsjajkovskíj, Britten, Barber og Sondheim.
Tónleikarnir taka um klukkustund án hlés og eru
haldnir í samstarfi við Hinsegin daga í Reykjavík.
Tónlist hinsegin tónskálda hljómar
á tónleikum í Norðurljósum Hörpu
LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 270. DAGUR ÁRSINS 2020
5 6 9 0 9 0 0 0 0 0 9 0 0
Í lausasölu 1.196 kr.
Áskrift 7.530 kr. Helgaráskrift 4.700 kr.
PDF á mbl.is 6.677 kr. iPad-áskrift 6.677 kr.
Sími: 569 1100
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is mbl.is: netfrett@mbl.is
„Körfuboltinn í Litháen er mjög góður. Ég var búinn að
vera í viðræðum við nokkur lið og þegar mér bauðst að
fara hingað til Siauliai var ég bara mjög spenntur fyrir
því. Þetta er sterk deild og getur verið góður stökk-
pallur fyrir mig til að taka næsta skref upp á við á ferl-
inum,“ segir Elvar Már Friðriksson sem nú leikur fyrst-
ur Íslendinga sem atvinnumaður í körfuboltalandinu
Litháen. »49
Sterk deild og góður stökkpallur
ÍÞRÓTTIR MENNING
Afneitunin er hættulegust þegar
kemur að vandamálum mannkyns
að mati Gísla. Hann vísar til umræð-
unnar um tóbakið á sínum tíma,
þegar sterk öfl, sem hafi átt hags-
muna að gæta, hafi haldið því fram
að hollt væri að reykja, þótt stað-
reyndir sýndu annað. „Falsfréttir
verða hættulegri með félagsmiðl-
unum því fólk veit ekki hverju það á
að trúa,“ segir hann og leggur
áherslu á að mesta ógnin í umhverf-
inu felist í hamfarahlýnuninni. „Allt
er umdeilt en vísindasamfélagið er
það eina sem við getum og verðum
að treysta.“
Gísli segir að dómsdagsspár séu
mjög hættulegar og leiði til upp-
gjafar sé þeim fylgt. „Vonandi ýtir
bókin við fólki til þess að bregðast
við vandanum,“ segir hann. Vísar til
þess að mannkynið hafi oft sýnt
fram á möguleika á samstöðu eins
og til dæmis í alþjóðlegu átaki gegn
þynningu ósonlagsins. Menn geti
unnið saman samanber það að Ís-
lendingar hafi sýnt samstöðu með
þríeykinu og yfirvöldum í kórónu-
veirufaraldrinum.
„Ég held að við verðum að trúa
því að enn sé von og því lýk ég bók-
inni á bjartsýnum nótum.“
Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
Fyrir tæpu ári fékk enska forlagið
Welbeck Gísla Pálsson, mannfræð-
ing og fyrrverandi prófessor við Há-
skóla Íslands, til þess að skrifa á al-
mennu máli myndskreytta fræðibók
um mannöldina. Verk hans, The
Human Age, How we created the
Anthropocene epoch and caused the
climate crisis, er nú komið út á
ensku í sérstakri ritröð og líklegt er
að það verði fljótlega þýtt á jap-
önsku og jafnvel fleiri mál.
Bókin veitir innsýn í umhverfis-
hættur vegna hegðunar mannkyns.
Höfundur tiltekur meðal annars
bráðnun jökla, skógarelda, útrým-
ingu tegunda, nýtingu kjarnorku og
plastmengun. Gísli byggir á viða-
miklum heimildum, rekur söguna í
máli og myndum, greinir stöðuna og
bendir á leiðir til úrbóta. Hann segir
að í umfjöllun um málaflokkinn hafi
sér fundist vanta mannfræðilega
sýn á heildina; upphafið, hvenær
mannöldin hafi orðið til, hvað ein-
kennir hana, vandamálin og mögu-
leikana til að glíma við þau. „Mað-
urinn ber fyrst og fremst ábyrgð á
róttækum breytingum á plán-
etunni.“
Hnattrænt fyrirbæri
Gísli er afkastamikill höfundur og
náttúran hefur verið áberandi í
verkum hans. Við samningu bók-
arinnar segist hann hafa nýtt sér
ýmsar mannfræðilegar hugmyndir
um náttúru og samfélag, sem hann
hafi lengi unnið að og skrifað um.
„Bókin fjallar um örlagatíma og mér
fannst mér bera skylda til að skrifa
um þetta fyrir barnabörn mín og
þeirra kynslóð.“
Nokkrar tengingar eru við Ísland,
meðal annars er fjallað um aldauða
geirfuglsins og kælingu hraunsins í
gosinu í Vestmannaeyjum, „þar sem
menn hafi beinlínis fiktað við plán-
etuna“, eins og Gísli orðar það. „Ég
reyndi að fara sparlega með þessar
tengingar því efnið á að skírskota til
heimsins og mannöldin er hnatt-
rænt fyrirbæri.“
Samstaða mikilvæg
gegn umhverfishættu
 Gísli Pálsson með bók um áhrif mannsins á plánetuna
Ljósmynd/Ilena Halperin
Á Reykjanestá Gísli Pálsson við styttu af geirfugli, sem horfir út að Eldey.