Morgunblaðið - 05.12.2020, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. DESEMBER 2020
TIL SÖLU: LANDSBANKAHÚSIÐ
VIÐ PÓLGÖTU Á ÍSAFIRÐI
Reisulegt hús semstendur á eignarlóð ímiðbænum.Húsið er byggt fyrir starfsemi Landsbanka
Íslands og var tekið í notkun árið 1958. Arkitekt var Bárður Ísleifsson en byggt var á teikningum
Guðjóns Samúelssonar. Húsið er um 830 m2 og skiptist í kjallara, tvær hæðir og rishæð. Auk
þess fylgir eigninni 57 m2 frístandandi bílskúr. Rúmgóð þriggja herbergja íbúð er á 2. hæð.
Húsið hefur fengið gott viðhald og var gert upp að mestu árið 2006.
Frábært tækifæri til að eignast stórt og fallegt hús sem
býður upp á mikla möguleika fyrir ýmsa starfsemi.
Nánari upplýsingar gefur Guðmundur Óli Tryggvason
lögg. fasteignasali í síma 456 3244 / 820 8284
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Íslendingar gátu ekki farið sömu
leið og Bretar og fengið bóluefni
hingað til lands fyrr en núverandi
áætlanir gera ráð fyrir, að sögn
Þórólfs Guðnasonar sóttvarnalækn-
is. Ástæðan er sú að niðurstöður
rannsókna á bóluefni Pfizer/
BioNTech hefðu þurft að berast
hingað til lands um leið og þær lágu
fyrir.
Í framhaldinu hefði þurft sér-
fræðikunnáttu til að fara yfir nið-
urstöðu rannsókna sem ekki sé til
staðar innanlands.
„Við höfum því reitt okkur á sér-
fræðikunnáttuna hjá Lyfjastofnun
Evrópu (LE) til að fara yfir rann-
sóknarniðurstöður og það er mjög
mikilvægt að menn séu samstiga og
tekin sé heildstæð afstaða til bólu-
efnanna bæði hvað varðar virkni og
öryggi. Þannig er hægt að fara af
stað með bólusetningu með eins
öruggum hætti og með góða vitn-
eskju í farteskinu og hægt er,“ seg-
ir Þórólfur.
Örugg vitneskja mikilvæg
Bretar veittu bráðaleyfi fyrir
bóluefninu á miðvikudag og urðu
þannig fyrsta ríki heims sem veitti
leyfi fyrir því.
Var þá ekki hægt að fylgja Bret-
unum og þeirra rannsóknum?
„Það hefði verið mjög erfitt því
þeir tilkynntu þetta allt í einu.
Hvort það var pólitísk ákvörðun
eða annað vitum við ekki. Ég held
að það sé mjög mikilvægt þegar
farið er í svo stóra aðgerð sem felst
í því að bólusetja milljarða manna,
að hafa eins örugga vitneskju og
hægt er. Það að flýta sér og yf-
irsjást eitthvað getur haft alvar-
legar afleiðingar í för með sér,“
segir Þórólfur.
Hann segir að Íslendingar geti
ekki notað lyf nema að undan-
gengnu miðlægu eftirliti eins og hjá
LE. Bretar hafi notað neyðarrétt til
að byrja bólusetningu fyrr en ann-
ars staðar en Þórólfur telur enga
þörf á slíkum aðgerðum. Von sé á
niðurstöðum LE í lok mánaðarins.
„Þetta er ekki kapphlaup. Við erum
að gefa nánast allri þjóðinni lyf og
það er fordæmalaus aðgerð. Það
þarf að gera með eins öruggum
hætti og hægt er,“ segir Þórólfur.
Tólf greindust smitaðir af kór-
ónuveirunni innanlands á fimmtu-
dag. Þeir voru allir í sóttkví.
Enn er óljóst hvort öll bóluefni
sem eru í framleiðslu verði til taks
fyrir Íslendinga. Að sögn Þórólfs er
skammt í samkomulag LE við Pfi-
zer og eins og fram hefur komið
standa Íslendingum til boða 85 þús-
und skammtar af bóluefninu. Kom-
inn er samningur við Aztra Zeneca
og gert ráð fyrir því að hægt verði
að fá bóluefni frá fyrirtækinu fyrir
um 115 þúsund manns. Búist er við
því Lyfjastofnunin klári að fara yfir
rannsóknir tengdar bóluefninu í
janúar.
Ekki hefur verið gengið frá sam-
komulagi við Moderna en LE fer
nú yfir rannsóknir tengdar bóluefn-
inu og er búist við niðurstöðum í
lok mánaðar. Helgast það af því að
bóluefni Pfizer og Moderna eru lík
og er því samhliða farið yfir rann-
sóknir tengdar þeim að sögn Þór-
ólfs.
Sagt er að þeir 85 þúsund
skammtar sem gert er ráð fyrir að
berist af Pfizer-bóluefninu fari fyrst
til forgangshópa. Þeir eiga þó að
duga fyrir um 42.500 manns sem er
langt umfram þann forgangshóp
sem hefur verið nefndur. Að sögn
Þórólfs hefur þetta ferli ekki verið
kortlagt endanlega. „Það er mikil
vinna sem felst í því en við búumst
við því að hún muni klárast um ára-
mótin,“ segir Þórólfur.
Íslendingar gátu ekki
farið sömu leið og Bretar
 Sérfræðikunnátta sem þarf til ekki til staðar hérlendis
Nýgengi innanlands:
45,8 nýtt smit sl. 14 daga á 100.000 íbúa
12 ný inn an lands smit greindust sl. sólarhring
100
80
60
40
20
0
212 eru með virkt smit og í einangrun
Fjöldi inn an lands-
smita frá 30. júní
Heimild: covid.is
75
12
16
99
86
21
júlí ágúst september október nóvember
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
Bólusetning „Þetta er ekki kapp-
hlaup,“ segir Þórólfur Guðnason.
Viðar Guðjónsson
vidar@mbl.is
Héraðsdómur Reykjavíkur hefur
dæmt uppgreiðslugjald lántakenda
að lánum sem tekin voru hjá Íbúða-
lánasjóði (ÍLS) á árunum 2005-2013
ólögleg. Þar með hafi ÍLS verið
óheimilt að krefja lánþega um
greiðslu uppgreiðslugjalda þegar
þeir greiddu lán sín upp. Reikna má
með að tugmilljarða króna hagsmun-
ir séu undir.
Segir fordæmisgildi ótvírætt
„Ég lít svo á að dómurinn hafi ótví-
rætt fordæmisgildi. Dómurinn kveð-
ur skýrt á um það að þetta sé ólög-
mæt innheimta þóknana. Reglugerð
ÍLS gengur lengra en lögin heimila,“
segir Þórir Skarphéðinsson, lögmað-
ur hjá Lögfræðistofu Reykjavíkur
sem rak málið fyrir héraðsdómi.
Elva Björk Sverrisdóttir, upplýs-
ingafulltrúi fjármálaráðuneytisins,
segir að verið sé að fara yfir dóminn í
ráðuneytinu og þess vænst að niður-
staða um áfrýjun liggi fyrir í næstu
viku.
Heimild ÍLS til þess að taka þókn-
un í formi uppgreiðslugjalda byggist
á lagaheimild sem fjallar um neyðar-
ástand, t.a.m. ef áhlaup væri á sjóð-
inn. Héraðsdómur kemst að þeirri
niðurstöðu að sjóðnum hafi ekki ver-
ið heimilt að byggja gjaldtökuna á
þessari lagaheimild.
6.400 hafa þegar greitt upp-
greiðslugjald
Fram kemur í svari við fyrirspurn
Ólafs Ísleifssonar, þingmanns Mið-
flokksins, á Alþingi árið 2018 að tæp-
lega 6.400 lánþegar hafi greitt upp-
greiðslugjaldið á árunum 2008-2018.
Í heild tóku tæplega 13.900 lánþegar
lán hjá ÍLS þar sem lántökugjalds
var krafist. Úr þeim gögnum má lesa
að hagsmunir tengdir lánum með
uppgreiðsluákvæði séu 16 milljarðar
króna árið 2018. Gera má ráð fyrir
því að þessir hagsmunir séu hærri í
krónum talið árið 2020.
Allavega 10 ár aftur í tímann
Þórir telur að þeir sem hafi greitt
uppgreiðslugjald í það minnsta síð-
ustu 10 ár falli undir dóminn þar sem
fyrningarfrestur er alla jafna 10 ár.
Ekki sé útilokað að hægt sé að fara
lengra aftur í tímann þar sem ekki sé
tekið á einstaka efnisatriðum heldur
sé uppgreiðslugjaldið dæmt ólöglegt
í heild sinni.
Morgunblaðið/Ómar
Íbúðalánasjóður Gamli Íbúðalánasjóður heyrir í dag undir fjármálaráðu-
neytið. Ný Húsnæðis- og mannvirkjastofnun tók til starfa síðustu áramót.
Gjaldtaka ÍLS
dæmd ólögleg
 Þúsundir lána með uppgreiðslugjald
Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
hefur nú til rannsóknar umfangs-
mikið mál sem snýr að framleiðslu
fíkniefna og sölu þeirra. Talið er að
um skipulagða brotastarfsemi sé að
ræða. Á fimmtudag voru fimm
handteknir í þágu málsins og nokkr-
ir til viðbótar hafa réttarstöðu sak-
bornings, en þrír hinna handteknu
hafa verið úrskurðaðir í gæsluvarð-
hald til 15. desember á grundvelli
rannsóknarhagsmuna. Þetta kemur
fram í tilkynningu sem lögreglan
sendi frá sér í gær.
Vegna rannsóknarinnar voru
framkvæmdar á annan tug húsleita
á höfuðborgarsvæðinu, en lagt var
hald á ætluð fíkniefni, fjármuni og
ýmsan búnað sem tengist starfsem-
inni.
„Við rannsóknina og aðgerðirnar,
sem eru liður í baráttunni gegn
skipulagðri brotastarfsemi, hefur
lögreglan á höfuðborgarsvæðinu
notið liðsinnis lögreglunnar á Suður-
nesjum og embætta ríkislögreglu-
stjóra og héraðssaksóknara, auk að-
stoðar pólskra lögregluyfirvalda og
Europol,“ segir lögreglan, sem bæt-
ir við að frekari upplýsingar um
málið verði ekki veittar að svo
stöddu.
Morgunblaðið/Golli
Lögreglustöð Talið er að um skipulagða brotastarfsemi sé að ræða.
Fimm handteknir í
stóru fíkniefnamáli
 Málið unnið í samstarfi við Europol