Dagfari - des. 2020, Blaðsíða 26

26
DAGFARI
Leikstjórinn Kolbrún Halldórsdóttir
svarar spurningunni: „Hvert er eftirlætis
listaverkið þitt tengt stríði og friði?“
„Þarna stóð ég frammi fyrir Guernicu
Picassos með kökk í hálsinum og tárin í
augunum….“ þetta hljómar kannski ekki
sennilega, mun líklegra er að fólk tárist yfir
áhrifamiklum sögum í bókum, kvikmyndum
eða leiksýningum. En að missa tökin á
tilfinningunum framan við málverk á
listasafni hlýtur að teljast fremur sérstakt.
Þetta var haustið 2010 og ég var í minni
fyrstu, og raunar einu hingað til, heimsókn
til Madrídar og fyrir einhverja tilviljun
örlaganna var hótelið mitt rétt við Museo
Reina Sofia, þar sem Guernica Picassos er
varðveitt. Þangað lá leið mín í fylgd með
hópi frá Evrópusamtökum listamanna og sáu
gestgjafarnir okkur fyrir leiðsögumanni, sem
var vel að sér um verkið og sögu þess.
Verkið málaði Picasso í maí og júní 1937
fyrir heimssýninguna í París, þar sem það var
hluti af spænska skálanum. Kveikjuna sótti
hann í loftárásir þýskra nasista og ítalskra
fasista, á basknesku borgina Guernica 23.
apríl 1937. Verkið hefur þó ekki beinar
skírskotanir til þess atburðar og ef lýsa
ætti því í einu orði þá kemur „ringulreið“
upp í hugann. Myndflötinn fylla skelfingu
lostin andlit, spenntir líkamar og stakir
líkamshlutar, börn og fullorðnir, menn og
skepnur, sumar stungnar á hol, allt málað
í svart-hvítu og orkan í því áþreifanleg og
yfirþyrmandi. Ljóst er að angistin innra með
Picasso hefur haldið um pensilinn, enda hafa
friðarsinnar iðulega notað verkið með beinum
hætti í mótmælum gegn stríðsátökum. Skyldi
engan undra, þar sem nálægðin við það
framkallar kökk í hálsinn og tár í augun….!
Stóra spurningin…
Yfirþyrmandi upplifun
Stríð er græðgi
Teitur Magnússon tónlistarmaður svarar
spurningunni:
„Hver er besta bókin sem þú hefur lesið
um frið og ófrið?·
Bókin, Mátturinn í núinu eftir Eckhart
Tolle, braut blað í mínu eigin lífi. Bókin er
tilvalin fyrir rökþenkjandi, langskólagengna
Vesturlandabúa, til að skynja núvitund. Það
sat í mér hvernig hann útskýrir mengunina í
heiminum sem endurspeglun á menguninni
innra með okkur. Það sama á við um
friðinn og ófriðinn. Vertu breytingin sem
þú vilt sjá í heiminum eins og Gandhi sagði.
Mikilvægur þáttur í núvitund er að horfast í
augu við óttann, því hvað er stríð annað en
græðgi og hvað er græðgi annað en ótti við
framtíðarskort? Þess vegna er núvitund öflugt
mótvægi því hún stuðlar að innri frið.