Fréttablaðið - 06.02.2021, Blaðsíða 12

ÍRAK Múslímar, kristnir og Jasídar
vinna nú saman að því að byggja
upp hina fornu borg Mosul í norður-
hluta Íraks. Borgin var að stórum
hluta rústir einar eftir hernám
hryðjuverkasamtakanna ISIS árið
2014 og bardaga til að endurheimta
hana árin 2016 til 2017.
„Þetta er ekkert vandamál. Við
erum bræður, múslímar, kristnir og
Jasídar,“ segir Emad Sabri Abdula-
had, öryggisfulltrúi UNESCO, við
sjónvarpsstöðina BBC. Stofnunin
hóf árið 2018 stórt endurbygg-
ingarverkefni á Al-Nuri moskunni
og öðrum menningarverðmætum
borgarinnar sem eyðilögðust að
stórum hluta.
ISIS stunduðu sína hryðjuverka-
starfsemi ekki aðeins gegn íbúum
þeirra svæða sem hertekin voru,
heldur einnig menningu og sögu
þjóðanna. Í Mosul safninu voru til
að mynda eyðilagðar steinstyttur
frá tímum Assyríumanna í fornöld,
en höfuðborg veldisins var í Níníve
skammt frá Mosul. Hinn merki
bænaturn Al-Nuri moskunnar, eitt
helsta tákn borgarinnar, var felldur
af ISIS þegar þeir f lúðu úr borginni.
Margir kristnir höfðu flúið borg-
ina fyrir innrás ISIS, vegna árása
annarra hryðjuverkahópa. Restin
f lúði þegar ISIS tóku borgina en
þeir sem voru eftir voru neyddir
til að taka múhameðstrú eða voru
teknir af lífi. Það sama gilti um
Jasída. Fornar kirkjur og klaustur
eins og al-Tahera og al-Saa´a voru
eyðilögð. UNESCO hefur tekið að
sér að endurbyggja þau einnig með
stuðningi Íraks og Sameinuðu arab-
ísku furstadæmanna. Kristnir og
múslimar starfa saman við endur-
byggingu moskna og kirkna.
Trúarlegar og menningarlegar
stofnanir voru ekki einu bygging-
arnar sem urðu fyrir barðinu á ISIS
og átökunum. Fjórum árum eftir
frelsun borgarinnar er stór hluti
hennar enn rústir, sérstaklega elsti
hlutinn. „Þeir reyndu að eyðileggja
sögu borgarinnar. Þeir reyndu að
breyta sögunni fyrir sig sjálfa, ekki
fyrir múslima eða kristna sem hér
búa,“ segir Omar Yasir Adil Taqa,
umsjónarmaður UNESCO.
Takmarkið er að nota sem mest
af upprunalegu byggingarefni til
þess að endurbyggja Mosul, með
það fyrir augum að varðveita sögu
og menningu borgarinnar. Þetta er
hins vegar ekki auðvelt verkefni því
að enn finnast ósprengdar sprengjur
innan í veggjum bygginga. Þetta eru
ókláruð skemmdarverk ISIS-liða og
sprengjur úr sprengjuvörpum sem
hafa einhverra hluta vegna ekki
sprungið. Enn finnast einnig lík eða
líkamshlutar fórnarlamba stríðsins.
Miklu verki er ólokið en grettis-
taki hefur verið lyft og margar bygg-
ingar verið reistar til fyrri dýrðar.
Þar á meðal hin kaþólska kirkja al-
Bishara, en presturinn Emmanuel
Raed Adel, sem flúði Mosul við inn-
rás ISIS, hefur leitt uppbygginguna.
„Í þessari borg er von og þrá um
friðsamlega sambúð,“ segir hann.
Frans páfi mun heimsækja Mosul
í mars, bæði kirkjurnar og al-Nuri
moskuna.
kristinnhaukur@frettabladid.is
Endurbyggja Mosul eftir vargöld ISIS
Undir leiðsögn UNESCO er unnið að endurbyggingu hinnar fornu borgar Mosul í norðurhluta Írak. Koma allir trúarhóparnir þar
að verkinu. Hryðjuverkasamtökin ISIS lögðu stóran hluta Mosul í rúst 2014 til 2017 og eyðilögðu vísvitandi menningarverðmæti.
Í þessari borg er von
og þrá um friðsam-
lega sambúð.
Emmanuel Raed Adel prestur
UNESCO hafa starfað að endurbyggingu í Mosul síðan árið 2018. Mikið verk er enn óunnið. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
Karldýrin eru aðeins 22 millimetrar á lengd með halanum. FRÉTTABLAÐIÐ/EPA
VÍSINDI Náttúruvísindamenn frá
Madagaskar og Þýskalandi hafa
fundið smæsta skriðdýr jarðar,
sem kallast nanó-kameljón. Dýrið
fannst í leiðangri á norðurhluta
eyjunnar Madagaskar austan við
meginland Afríku. Er búkur og
höfuð karldýrsins einungis 13,5
millimetrar að lengd og 22 milli-
metrar með halanum. Kvendýrið
er aðeins lengra, eða 29 millimetrar
með halanum.
Fundurinn er ansi merkur, sér-
staklega í ljósi þess að þekktar
skriðdýrategundir eru 11.500
talsins. Nanó-kameljónin fundust
í skógi sem hefur verið ruddur að
stórum hluta. Oliver Hawlitschek,
vísindamaður við Náttúrugripa-
safn Hamborgar, hefur þó ekki
áhyggjur af því að tegundin verði
útdauð á næstunni. „Svæðið var
nýlega friðlýst, þannig að tegundin
mun braggast,“ sagði hann í yfir-
lýsingu vísindamannanna eftir
fundinn.
Rúmlega 200 tegundir kamel-
jóna eru þekktar um alla Afríku,
Miðausturlönd og Suður-Evrópu.
Þær hafa einnig verið innfluttar til
Bandaríkjanna og eru vinsæl gælu-
dýr. Fjölmargar tegundir finnast á
Madagaskar og er nanó-kameljónið
talið náskylt míkró-kameljóninu
sem fannst þar árið 2015. – khg
Fundu smæsta skriðdýr
heims á Madagaskar
Þekktar eru 11.500
tegundir skriðdýra og 200
tegundir kamelljóna.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/

N
M
8
6
5
4
9
Styrkir til verkefna sem
tengjast hagsmunum
fatlaðs fólks og öryrkja
Öryrkjabandalag Íslands veitir árlega sérstaka styrki til ýmissa
hagnýtra verkefna sem tengjast hagsmunum fatlaðs fólks
og öryrkja í samræmi við málefni, markmið og/eða stefnu
bandalagsins. ÖBÍ auglýsir hér með eftir styrkumsóknum.
Umsóknarfrestur er til 15. mars næstkomandi.
Sótt er um styrk rafrænt á vef Öryrkjabandalagsins, obi.is.
Nánari upplýsingar veitir starfsfólk á skrifstofu ÖBÍ.
Netfang: mottaka@obi.is. Sími. 530 6700.
6 . F E B R Ú A R 2 0 2 1 L A U G A R D A G U R10 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð