Bæjarins besta - 20.12.2001, Page 19

FIMMTUDAGUR 20. DESEMBER 2001 19
Ísafirði til Bessastaða
inu í sjávarbyggðunum, fyrir
mannlífinu í fjörðunum milli
fjallanna, sem hefur fylgt mér
sem vegarnesti frá æsku.“
Heimsóknir
vestur á firði
– Hvernig hefur þér fundist
að koma á heimaslóðir mörg-
um áratugum seinna, leiðin
langa að baki, litli drengurinn
úr Túngötunni á Ísafirði orð-
inn forseti Íslands, vestfirsku
fjöllin og firðirnir enn á sínum
stað þótt annað hafi breyst,
förunautarnir ekki piltarnir á
Þingeyri heldur Margrét Þór-
hildur Danadrottning, Silfur-
torgið enn á sínum stað á Skut-
ulsfjarðareyri þótt umgerðin
hafi breyst …?
„Það var mér kært að koma
á Vestfirði skömmu eftir að
ég var kjörinn forseti. Ég mat
það mikils að Vestfirðingar
lögðu á það kapp að ég kæmi
í heimsókn á Vestfirði á fyrstu
vikum í embætti. Að mörgu
leyti var það rökrétt að hefja
leikinn á mínum bernskuslóð-
um. Þær hlýju mótttökur sem
við Guðrún Katrín fengum
munu fylgja mér ævilangt. Ég
hef síðan komið vestur við
ýmis önnur tækifæri.
Eins og þú nefndir, þá er
kannski einna minnisstæðust
heimsóknin í maí 1998 þegar
við Guðrún Katrín buðum
Margréti Danadrottningu og
Hinriki prins vestur á firði.
Veðrið var dálítið hráslagalegt
þannig að fjöllin og firðirnir
voru tignarleg og drungaleg.
Það hafði djúp áhrif á Margréti
að skynja landslagið með
þessum hætti. Síðan var
mannfjöldinn á Silfurtorginu
á Ísafirði slíkur þegar við
komum þangað, að telja má
nokkuð einstætt í sögu bæjar-
ins; þetta var bæði hátíðlegt
og alþýðlegt. Síðan hefur oft
komið fram í samræðum við
Margréti drottningu hvað
henni er þessi ferð eftirminni-
leg; einstök náttúra, móttökur
fólksins og gömlu húsin á Ísa-
firði gáfu henni nýja sýn á
Ísland.
Síðast kom ég vestur á Ísa-
fjörð á Sjómannadaginn nú í
sumar. Mér þótti vænt um að
sjómannasamtökin skyldu
bjóða mér að koma og flytja
ræðu á þessum degi. Ég gerði
mér hins vegar grein fyrir því,
að það gæti orðið nokkuð snú-
ið að fjalla um málefni sjó-
manna og sjávarútvegsins fyr-
ir vestan, en ég reyndi að gera
það á þann hátt að það gæti
verið bæði Vestfirðingum og
sjávarútveginum í heild til
styrktar.
Mér hefur þótt gott að eiga
Vestfirði að þessi ár sem ég
hef verið forseti. Mér þykir
vænt um samræðurnar sem
ég hef átt við fjölmarga Vest-
firðinga, bæði þá sem hafa
komið hingað á Bessastaði og
aðra sem ég hef rætt við í
síma eða hitt við önnur tæki-
færi. Það hefur treyst tengslin
við fólkið vestra og gert mér
kleift að að fylgjast með þeim
vandamálum sem þar er tekist
á við, velta þeim fyrir mér og
reyna að leggjast á árar þegar
þurft hefur.
Ég held að þrátt fyrir erfið-
leika geti Vestfirðingar horft
bjartsýnir og sókndjarfir til
nýrra tíma og tækifæra, auð-
linda sem að mestu eru enn
ónýttar. Þá vísa ég einkum til
sögunnar, menningar og minja
í einstakri náttúru sem í sam-
einingu gera Vestfirði að
töfralandi fyrir ferðamenn. Ég
hef stundum sagt, að Vestfirðir
séu varasjóður íslenskrar
ferðamennsku, yfirskyggt
svæði sem menn eiga eftir að
uppgötva, en geymir svo fjöl-
breytilegt landslag og einstakt
mannlíf að það hefur alla burði
til þess að geta orðið öflugur
þátttakandi í ferðaþjónustu
21. aldarinnar.“
Ekki aðeins „opin-
berar heimsóknir“
– Í þessum ummælum birt-
ist enn áhugi þeirra sem gegnt
hafa embætti forseta Íslands
á málefnum landsins alls,
þjóðarinnar allrar til sjávar og
sveita, og þá ekki síst þess
manns sem nú gegnir embætt-
inu eins og fjölmargar heim-
sóknir hans til fólksins um
land allt bera vitni um …
„Eftir að ég tók við embætti
hef ég reynt eftir föngum að
rækta sambandið við lands-
byggðina. Ég ákvað snemma
að veita þeim byggðarlögum
sem ættu undir högg að sækja
forgang í mínum heimsókn-
um. Bæði vildi ég gefa íbúun-
um tækifæri til þess að taka
saman höndum og meta sína
heimabyggð í sameiningu og
líka vildi ég vekja athygli
þjóðarinnar allrar á því merka
starfi sem víða væri unnið og
þeim athyglisverðu nýmælum
sem finna mætti á fjölmörgum
sviðum á landsbyggðinni. Ég
vildi reyna að haga því svo til,
að þessar heimsóknir efldu
byggðarlögin, ykju þeim
sjálfstraust og gæfu þeim til-
efni til að koma á framfæri
sjónarmiðum sínum og fram-
tíðarsýn.
Á þessum fimm árum sem
liðin eru hef ég víða farið um
landið og haft af því ómælda
ánægju og fróðleik, heimsótt
marga hulduheima íslenskrar
náttúru og mannlífs, kynnst
merkilegri nýsköpun og sókn-
dirfsku, stundum við mót-
drægar aðstæður, og síðast en
ekki síst hef ég átt þess kost
að ræða við fjölmarga ein-
staklinga. Ég hef ekki aðeins
heimsótt byggðarlögin með
þeim hætti sem stundum er
nefndur „opinber heimsókn“
heldur líka sótt fjölmargar
samkomur af ýmsu tilefni; af-
mælishátíðir og aðra merkis-
daga á ævi byggðarlaga, eftir-
minnilegar leiksýningar og
óperuflutning, og svo mætti
lengi telja. Allar þessar heim-
sóknir hafa aukið mér skilning
á fjölbreytni íslensks mannlífs
og náttúru.“
„Á rauðu ljósi“
á Ísafirði
– Mætti hér ef til vill víkja
að annarri heimsókn af allt
öðru tagi, sem er Ísfirðingum
afar minnisstæð? Það var
þegar tveir af kunnustu sonum
Ísafjarðar fóru um landið „á
rauðu ljósi“ seint á níunda
áratug nýliðinnar aldar og
héldu almennan fund í Al-
þýðuhúsinu á Ísafirði ...
„Þetta var merkileg ferð.
Kannski sérstaklega vegna
þess að búið var að banna allt
flug yfir landinu vegna óveð-
urs. Engu að síður fréttum við
að sá frækni flugmaður, sem
víða flaug um Vestfirði á þeim
árum við erfiðar aðstæður,
ætlaði að fljúga vestur. Við
gerðum okkur ljóst, að ef við
færum ekki með, þá skipti
engu hvað við teldum okkur
til málsbóta; við yrðum sagðir
kjarklausir. Og þannig lögð-
um við í þetta ferðalag, flug-
um vestur og lentum en gerð-
um okkur enga grein fyrir því
hvað veðrið var illvígt. Vélin
renndi beint inn í skýlið og
það var ekki fyrr en við kom-
um út úr því að við fundum að
það var ekki stætt. Mig minnir
að Finnbogi Hermannsson
hafi sagt mér síðar, að hann
hafi orðið svo hræddur þegar
hann horfði á lendinguna að
hann hafi orðið að snúa sér
undan.
Eftir þetta var skemmtilegur
fundur í Alþýðuhúsinu á Ísa-
firði, eftirminnilegur fundur í
troðfullu húsi, þar sem Hall-
dór Hermannsson átti ekki
síður hlutdeild í fundinum en
við sem vorum langt að kom-
nir. Og í minningunni er þessi
fundur ágætur vitnisburður
um sterka lýðræðishefð, opna
umræðu, kjarkinn til skoðana-
skipta, sem lengi hefur loðað
við Vestfirðinga. Og kannski
gert það að verkum, að margir
sem slitið hafa barnsskónum
vestra og mótaðir eru af þessu
umhverfi hafa verið djarftæk-
ari í umræðunni, látið meira
að sér kveða, verið reiðubúnir
til að láta skoðanir sínar í ljós,
sækja á brattann og tefla á
tvær hættur. Fundurinn var í
anda þessarar hefðar og í
minningunni þykir mér gam-
51.PM5 19.4.2017, 09:5219