Vinnan - 01.11.1949, Blaðsíða 11

innar ekki taka til greina og felldi niður aðstöðu-
mun vegna niðurfellingar kjötuppbótar og lækkaði
aðstöðumun, vegna húsaleigu, frá tillögu neytenda
niður í kr. 1.000,00.
Um tekjulið búsins var ágreiningur í nefndinni.
Neytendafulltrúarnir lögðu til að kýrnytin væri á-
kveðin 2600 kg. á ári. Bændafulltrúarnir lögðu hins
vegar til að ársnytin væri ákveðin 2500 kg.
Meirihluti yfirnefndarinnar úrskurðaði ársnytina
2560 kg., og er það 60 kg. hækkun á ársnyt.
Neytendafultrúarnir færðu svohljóðandi rök fyrir
tillögu sinni um árskýrnytina:
„Meðal kýrnyt í nautgriparæktarfélögunum var
sem hér segir:
1943 2526 kg.
1944 2575 -
1945 2625 -
1946 2613 -
1947 2657 -
og er þá miðað við allar kýr, full reyndar kýr eru
að sjálfsögðu töluvert hærri eða um 20%. Eins og
yfirlitið ber með sér er hér um nokkuð jafna hækk-
un að ræða.
Minna má á það að árið 1943 féllust fulltrúar
bænda í „6 manna nefndinni“ á það að reikna kýr-
nytina 2,433 kg. Síðan það samkomulag var gert hafa
eftirfaranda breytingar átt sér stað:
1. Meðalkýrnyt í nautgriparæktarfélögunum hef-
ur hækkað töluvert yfir 100 kg.
2. Innflutningur fóðurbætis hefur stóraukizt,
enda hefur magn það er tekið er inn í grundvöllinn
farið síhækkandi.
3. Fóðurmjólk er nú reiknuð til gjalda.
Með tilliti til þessara staðreynda viljum við ein-
dregið leggja til við yfirnefndina að mjólkurmagnið
verði ákveðið 15,600 kg. eða 2,600 kg. á kú.
Við höfum aflað okkur upplýsinga um mjólkur-
magnið á nokkrum stórbúum.
Hvanneijri: 2750 kg. Meðtaldar fyrsta kálfs kvíg-
ur og kýr, sem keyptar hafa verið á árinu, og kýr
sem fargað hefur verið.
Siglufjarðarbúið: 2,500 kg. fyrir kýr, sem verið
hafa á búinu allt árið.
Kleppsbúið: 3,075 kg., fyrsta kálfs kvígur með-
taldar.
ísafjarðarbúið: 2,900 kg. fyrir kýr, sem verið hafa
á búinu allt árið.
Vífilsstaðir: 3,121kg. Fyrsta kálfs kvígur meðtald-
ar.
Þó að okkur sé Ijóst að þessi bú hafi nokkuð
hærra mjólkurmagn en almennt gerist þá þykir okk-
ur tölur þær, sem tilfærðar eru að ofan, benda ein-
dregið til þess að það sé varlegt að áætla mjólkur-
urmagnið eins og við gerum. Til samanburðar höf-
um við gert töflu er sýnir mjólkurmagn á 6 kúa
búi með mismunandi meðalkýrnyt:
Kýrnyt miðuð við: Mjólkurmagn:
N autgriparæktarf élög árið 1947 15,942 kg.
Hvanneyrabúið - 1948 16,500 -
Siglufjarðarbúið - 1948 15,000 -
Kleppsbúið - 1948 18,450 -
ísafjarðarbúið - 1948 17,400 -
Vífilsstaðabúið - 1948 18,726 -
Samkomulag fulltrúa bænda og neytenda - 1943 14,595 -
Tillaga neytenda í ágúst 1945 15,600 -
Meirihluti yfirnefndarinnar úrskurðaði vísitölu-
grundvöll, sem fól í sér 2,5% hækkun á landbúnaðar-
afurðunum fyrir næsta vísitöluár. Samkvæmt því
hefði mjólk átt að hækka til neytenda um 4 aura hver
lítri, og kjöt um rúma 30 aura hvert kg.
Þegar fulltrúar bænda og neytenda, eða yfirnefnd-
in, hafa fundið vísitölugrundvöllinn, tekur Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins við grundvellinum og
reiknar út afurðaverðið samkvæmt honum. Ráðið
hefur óbundnar hendur um það, hvernig það deilir
gjaldþoli búsins á einstakar framleiðsluvörur þess.
Þegar hið nýja verð kom frá framleiðsluráðinu í
haust, var hækkunin ekki 2,5%, sem rétt var, sam-
kvæmt hinum úrskurðaða grundvelli, heldur hækk-
aði mjólkin um 7 % og kjötið um 5,7 %. Framleiðslu-
ráðið virðist því hafa rúmar hendur um ákvörðun
afurðaverðsins, ef verðið í haust er rétt samkvæmt
lögum.
Með því að tvöfalda og næstum þrefalda úr-
skurðaða hækkun á landbúnaðarafurðum í haust veg-
ur bænda-auðvaldið enn í sama knérunn. Með hinu
óhóflega verði á landbúnaðarafurðum er dýrtíðinni
haldið við og hún sífelt aukin. Þegar bændur hækk-
uðu verðið í fyrra haust, knúði sú hækkun fram al-
menna kauphækkun um land allt. Þessari kauphækk-
un er nú búið að eyða fyrir verkalýðnum, með enn
nýjum hækkunum á landbúnaðarafurðunum, sem
mun enn leiða af sér nýja kauphækkunaröldu.
Allir hljóta að sjá, að við svo búið má ekki standa
og verður að spyrna fæti við ef fégirnd og yfirgang-
ur stórbændanna á ekki að leiða til ófarnaðar.
Nærtækasta ráðið til úrbóta virðist vera að taka
yfirnefndarákvæðið út úr lögunum um Framleiðslu-
ráð o. s. frv. þannig að bændur verði að semja við
neytendur um afurðaverðið, og láta samninganefnd
beggj aðila ákveða verðið til neytenda á hverri
VINNAN
169