Stefnir - 01.03.1951, Síða 63

ÍSLENZKIR KAUPSTAÐIR
61
gætu orðið íbúum Neskaupstaðar til blessunar, ef þeim entist gæfa
til með að fara. En þess ber að gæta, að öllu er þessu komið upp
fyrir lánsfé (og ríkisstyrki) að langmestu leyti — og dýrt hefur
það orðið. Þegar þar við bætist að rekstrarafkoma fyrirtækjanna er
hvergi nærri isvo góð sem skyldi, er augljóst að Norðfirðingar verða
að gæta sparnaðar og stilla kröfum sínum í hóf fyrst um sinn, ef
þá iangar til að halda rekstri tækjanna uppi, sér til sóma.
Tómas Zoega.
AKRANES
Með lögum nr. 45 frá 1941 var Akraneskauptún tekið í tölu
kaupstaðanna á landi hér, isvo enn er Akranesbær ungur að árum
og raunar með yngstu kaupstöðum landsins. Nafniö Akranes er til
allt frá því í landnámstíð. Þá táknaði nafnið allt landsvæðið,
sem Akrafjall er á og að tanganum, sem bærinn stendur á, meðtöld-
um. Allt nágrenni Akraneskaupstaðar er hið búsældarlegasta, enda
uppland að bænum gróöurríkar flatneskjur, sem skapa mikla rækt-
unarmöguleika í framtíðinni. Snemma tóku Akurnesingar að stunda
kartöflurækt, og um langt tímabil hafa Akraneskartöflur verið ann-
álaðar um land allt fyrir gæði. Mun tvennt hafa ráðið því, hve góð-
ar þessar kartöflur eru, fyrst það að jarðvegurinn er einkar hentugur
fyrir kartöflurækt, nokkuð sandborinn, og annað hitt, að nalni íbú-
anna við framleiðsluna er mikil og vandvirknisleg. Sjósókn var þó
aðalatvinnuvegur þorpsbúa og á Skagann sóttu menn víða að til
sjóróðra. Þegar svo var komið að fariö var að stunda útræði frá
Akranesi að nokkru marki, fjölgaði heimamönnum á staðnum þó
hægt færi hið fyrsta. Um 1790 voru aðeins 67 íbúar á Skaga, en
svo var Akranes oft kallað öðru nafi. Þá var Ólafur Stefánsson, stift-
amtmaður á Innra-Hólmi og átti einn Skagann. Á árunum 1860 til
1870 breytist mjög til batnaðar á Akranesi, enda voru íbúarnir
þá orðnir sjálfstæðari; höfðu menn iþá eignast sín eigin býli og