Stefnir - 01.12.1981, Page 59

Bókafregnir
Thatcher og Ronald Reagan er breski forsœtisráðherrann heimsótti Bandaríkin, fyrr á þessu ári.
Stjórn Thatchers er að reyna að snúa þróuninni frá frjálshyggjuskipulagi til samhyggjuskipulags við,
en mistök síðustu áratuga liggja eins ogfarg á baki hennar.
síst um peninga) og að það sé líklegt til að
valda vandræðum að taka of há lán.
Þetta þekki allir af eigin reynslu, þó að
kenningar Keyness lávarðar hafi villt
mönnum sýn á tímabili.
Höfundur bæklingsins The Challenge
of a Radical Reactionay, Harris lávarð-
ur, er yfirmaður Institute of Economic
Affairs í Lundúnum, sem er einn áhrifa-
mesti hugmyndabanki frjálshyggju-
manna í Bretlandi og hefur gefið út fjöl-
mörg rit fræðimanna um stjórnmál.
Harris lávarður er ekki íhaldsmaður,
heldur óflokksbundinn, enda er stofnun
hans óháð stjórnmálaflokkum og skipu-
lögðum hagsmunahópum. Hann segir í
bæklingnum, að íhaldsmenn hafi tor-
tryggt hugmyndir og ekki haft neinar
eigin, svo að þeir hafi gegnt því hlutverki
einu í stjórnmálum að hægja á ferðinni til
samhyggjuskipulags, standa á hemlinum
án þess að ráða ferðinni. Enn skilji
margir þeirra ekki, að „blandað” hag-
kerfi, sem svo sé nefnt, sé ekki stöðugt
hagkerfi, heldur í rauninni ekki annað en
nafn á breytingum úr markaðskerfi í
miðstjórnarkerfi. íhaldsmenn verði að
vita, hvað þeir ætli sér, ef þeir eigi að
geta gert sér vonir um að snúa þessu við,
breyta kerfinu aftur í markaðskerfi, vera
„róttækir afturhaldsmenn”, eins og
hann orðar það.
Þessir þrír bæklingar eiga það sam-
merkt að vera skemmtilegir aflestrar, og
í þeim eru margar góðar hugmyndir og
hugmyndirnar breyta heiminum, þegar
til lengdar lætur. Eg verð að geta þess, að
örfáum dögum eftir fundinn í Blackpool
skýrði Lawson frá stórkostlégri áætlun
stjórnar Thatchers um að koma ríkis-
fyrirtækjum í einkaeign. Selja á starfs-
mönnunum stærsta flutningafyrirtæki
ríkisins, National Freight Company, á
viðráðanlegu verði, selja á almenningi
meiri hluta hlutabréfa ríkisins í fyrir-
tækjunum, sem vinna olíu í Norðursjó,
British National Oil Corporation, og
gasfyrirtæki ríkisins, British Gas, á ekki
lengur að fá að einoka gasframleiðslu.
Vonandi heldur stjórnin áfram á sömu
braut, en orðin eru til alls fyrst, og af því
helgast þessir þrír bæklingar.
Oxford, 22. októberl981.
Hannes H. Gissurarson.
Bókafregnir
Gunnar Thoroddsen
Bókaútgáfan Vaka hefur sent frá sér
samtalsbók við Gunnar Thoroddsen,
forsætisráðherra. Bók þessi er byggð á
samtölum sem Ólafur Ragnarsson átti
við Gunnar á síðasta sumri og í haust.
Spannar bókin æviferil Gunnars allt frá
fæðingu og framyfir síðasta Iandsfund.
Bókin skiptist í fimmtán kafla sem nefn-
ast: Sambandsslit og fyrsti gusturinn;
Þýsk mörk og fyrsta forsetakjörið; Ættir
raktar í Barmahlíð; Uppvöxtur og póli-
tískar rætur; Hjaðningavíg í forsetakjöri
1952; Munaðarvörur og viðreisnarbú-
skapur; Farið út úr púðurreyknum;
Forsetakjör með dapulegum skugga;
Orgeltónar og handritamál; Heimkoma
og heljarstökk; Stjómarsprenging,
leiftursókn og Mr. X; Söguleg stjórnar-
myndun; Sannfæring, flokksræði; Að
loknum landsfundi Gunnars og Geirs;
Stjómarstörf og svanasöngur.
I bókarauka eru síðan birt stefnuskrá
Heimdallar frá 1931; Ræða Gunnars á
norrænu stúdentamóti 1935; Grein
Gunnars um forsetakjörið 1952. Kafli úr
landsfundarræðu Bjama Benediktsson-
ar 1965; Yfirlýsing Alberts Guðmunds-
sonar við stjórnarmyndun Gunnars;
Bréf Gunnars til forseta íslands 3. febrú-
ar 1980; Yfirlýsing Pálma og Friðjóns um
samstarfið við Gunnar 7. febrúar 1980 og
stjómarsáttmáli ríkisstjómar Gunnars
Thoroddsens.
Bók þessi er prýdd nokkrum fjölda
mynda og er um 320 síður að stærð - öll
hin vandaðasta að ytri umgjörð. Athygli
vekur þó, varðandi efnistökin, að ákaf-
lega mörgu er sleppt - einkum því sem
Gunnar hefur verið gagnrýndur fyrir - og
í raun er þessi bók samfelld lofgjörð um
það einstaka mikilmenni sem forsætis-
ráðherrann er að mati höfundarins!
Nefna má að ekki er minnst á þá umræðu
sem fram hefur farið að undanfömu um
, ,friðkaupastefnu” Gunnars frá ámnum
fyrir seinna stríð, sem Pór Whitehead
gerir að umtalsefni í bók sinni Ófriði í
aðsigi og Sigurður Líndal fjallar einnig
um í ritdómi um þá bók í Skírni 1981. Þó
hefur það þýðingu vegna þeirrar tiltölu-
lega miklu umfjöllunar sem er í bókinni
59