Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1895, Side 14

1891
12
en væri óvenjulega stórt. Við ytri athugun fann ég, að fóstrið lá langsetis, höfuð var
gengið nokkuð niður í efra grindarop, en samt hreyfanlegt, og hjartsláttur var greini-
legur. Við exploratio fannst fyrir stórum, hnöttóttum, spenntum, fjaðrandi sléttum,
fyrirliggjandi hluta, sem fyllti nálega alla cavitas pelvis og vel gat líkzt caput. F.kki
fundust þó hausamót. Kröftugar hríðir gerðu hann enn spenntari, en þess í milli var
hann aðeins dúandi eða a. m. k. fjaðrandi. Ég reyndi að þreifa með fingri upp á við,
ef ske kynni, að ég gæti gengið úr skugga um upptök tumors og afstöðu til orificium.
Eftir margar árangurslausar tilraunir tókst mér loks að komast upp íyrir hann að
framanverðu, svo að ég gat fundið fyrir örlítilli brún á mörkum mýkri hluta, en
hvergi fannst op. Aftan við tumor komst ég hvergi og fann því aldrei orificium. Er
ég þreifaði per rectum, fann ég einungis fyrir stórum, fjaðrandi tumor framan við
recto-vaginal-vegginn. Tilraunir til að reponera háru náttúrlega engan árangur. Ég
beið því um stund aðgerðalaus að sjá, hverju fram yndi, og vænti þess, að tumor
spryngi. Er mér virtist konan vera farin að þreytast um of af þessari erfiðu sótt,
gerði ég loks punktur með miðlungsstórum troikart. Náðist þar út gulleitur vökvi,
þó mjög lítið (30—40 grömm), og flutu í honum margar örlitlar sullblöðrur. Bjúg-
um, hvassyddum bistouri var nú smeygt inn i augað á elastisku katheter, og er það
var komið eins hátt upp og komizt varð, eða til móts við efsta þriðjung tumors, sneri
ég því svo, að bistouri-oddurinn gekk út úr auganu. Er ég hafði með exploration
gengið úr skugga um, að hnífsoddurinn nam við tumor, lyfti ég skaftinu, og oddur-
inn gekk greiðlega inn. Risti ég svo 5—6 cm langan skurð, og rann þar út samstundis
mikið af gulleitum vökva, sem moraði af stórum og smáum sullblöðrum. Tæmdust
þar út á að gizka 2 lítrar. Exploration var gerð rétt eftir punktur, er vökvinn var að
mestu genginn út. Fannst þá, að orificium var öldungis lagt saman, og gegnum himn-
urnar, sem enn voru heilar, mátti siðan greinilega finna höfuðið. Var það i 1. hvirfil-
stöðu, og var því líltast, að skinnpjatla (sullblaðran) héngi á freinra barmi orificium.
Himnurnar voru tafarlaust sprengdar, og þegar eftir komu kröftugar hríðir, sem
þrýstu höfðinu á fáeinum mínútum niður, og í næstu svipan birtist það í rima. Er
hlé varð svo á hriðunum, varð konan allt í einu miður sín. Þar sem ég hugði, að þetta
stafaði af innvortis blæðingu, lagði ég strax á töng, en hafði rétt komið á öðrum tang-
ararminum, þegar skyndileg, öflug hríð skaut fram óvenjustórum dreng, mjög asfykt-
iskum. Meðan verið var að skilja í milli, gekk fylgjan niður í vagina, og var hún
umsvifalaust dregin út. Fylgdi henni mikil blóðbuna. Virtist konunni þó verða lítið
meint af, og þar sem uterus dró sig vel saman, sneri ég mér að barninu, og færðist
að lokum líf í það. En nú tók að draga af konunni, enda mæddi hana allmikil blóð-
rás. Var því horfið frá frekari exploratio. Kröftug, heit kreólín-vatnsskolun stemmdi
að mestu blæðinguna, en fundus var einnig stöðugt nuddaður. Með konuna var svo
farið á venjulegan hátt. Henni reiddi vel af, lá að vísu í 22 daga, og hreinsun var að
sögn óvenjumikil með stórum tægjum og einhverju, sem líktist skinnpjötlum. Ég
hygg því, að sullamóðirin hafi farið með hreinsuninni. Því miður hef ég ekki fengið
tækifæri til að sjá konuna, eftir að hún fæddi, en að sögn hefur hún jafnað sig að fullu.
8. læknishérað. Sullaveikir voru þrír, það ég til veit, en einn af þeim dó á árinu.
9. læknishérað. Sjúklingurinn, sem hér greinir frá, var 24 ára stúlka. Var hún