Gisp! - 12.03.2005, Qupperneq 17

Haustið 1990 var staða myndasög-
unnar á Islandi ekki beysin. Nokkuð
var liðið síðan Fjölvi og Iðunn höfðu að mestu gefist
upp fyrir myndbandabylgjunni sem reið yfir
Norðurlönd og ruddi fjöldalesnu myndasögunni út
af sölulistum bókabúðanna. Ekki hafði tekist að festa
þýddu myndasöguna í sessi hérlendis sem lesefni
fyrir fullorðna (man einhvereftir Birnu Breiðfjörði
Eða bókinni eftir Claire Bretechefí) Innflutningur á
myndasögum takmarkaðist við þröngt skorinn stakk
amerískra hasarblaða, safnbækur vinsælla
dagblaðaræmna ogstöku merkisbók engilsax-neskra
myndasagnamennta sem annað slagið villtust upp
í hillur Máls og menningar og flutu þar um í litlu
samhengi við hillufélaga sína. Um það bil tíu árum
áður hafði þó verið hægt að ganga að Pilote
mánaðarlega í Bóksölu stúdenta - og það á frönsku!
Auðvitað hafði akurinn veríð til um tíma og eitthvað
hafði verið myndast víð að plægja hann en holt og
bolt var íslenska myndasögulræktin einstaklega
berangursleg. Bandormurvar nokkurn vegínn eina
reglulega (í afskaplega frjálsum skilningi þess orðs)
útgáfan sem til var. Engir útgefendur, fáir höfundar,
lítíl þekkingá þessu fyrirbæri, myndasögunni.
En mitt í þessu menningarsvartnætti kom fram á
sjónarsviðið nokkrir drengir sem aldrei höfðu verið
í kór, tilheyrðu flestir meyjarmerkinu, höfðu ekki
fengíð útrás í pönkinu og töldu sig langt frá því að
vera nörda þótt þeir hefðu gaman að því að föndra
með orð og myndir. Enda eru þeir í dag borgaralega
viðurkenndir heimilisfeður, fyrirmyndar skattborgarar
og mátulega merkileg tannhjól í aðskiljanlegum
myndhöfundar-/myndlístarafkimum íslenska
fjármagnsríkisins. En það er önnur saga, hér verður
stiklað á stóru í sögu Gisp! Fljótlega eftir að sú saga
hófst hættum við að gera greinarmun á Gispl-hópnum
og myndasögublaðinu Gisp!sem varakkeri hópsins
og vettvangur.
Því Guðdómleg innri spenna ogpína skyldi blaðið
heita, með vísan í það sem framundan var en einnig
sem óður til hins danska Anders And. Sá hefur með
góðu og illu fóstrað okkur öll. í ritstjórn fyrsta blaðsins
voru Þórarinn Leifsson, Ólafur J. Engilbertsson,
Jóhann L. Torfason, Halldór Baldursson, Bragi
Halldórsson og Bjarni Hinriksson. Þorrí Hringsson
átti einnig sögu í blaðinu og kom eftir það inn í
ritstjórnina. Bragi datt hins vegar út strax eftir fyrsta
blaðið. Þórarínn var misvirkur og gekk endanlega úr
skaftinu þegar leið á.
Sjálfsútgáfa höfunda var orðinn sterkur þáttur í útgáfu
myndasagna í Evrópu og Bandarfkjunum, ýmist
vegna þess að hefðbundnir útgefendur voru fastir
í viðjum gamalla viðhorfa eða þá hreinlega vegna
þess að útgefendur voru ekki til staðar. Besta dæmið
um þessa þróun erfranska útgáfan l'Associatíon.
Hún var, ekki ólíkt Gisp!, samansett af hópi ungra
myndasöguhöfunda sem fékk takmarkaðan
hljómgrunn hjá stærri útgefendum og ákvað að gera
þetta sjálfur. Á rúmum fimmtán árum hefur
l'Association haft grfðarleg áhrif á útgáfu í Frakklandi
og sumir höfundanna eru taldir meðal þeirra fremstu
í dag. Nægír þar að nefna Lewis Trondheim og David
B. Gisp! byrjaði á sömu fátæklegu nótunum og
l'Association en síðan skildu leiðir, Frakkarnir
dúndruðu út heilu bókasínfóníunum en Gisp! kastaði
áfram fram stiklum og vísum.
En í upphafi var mikið af orðum og myndum og
stórhuga létum við prenta fyrsta tölublaðið í 2000
eíntökum.
Já, 2000 eintökum. Dreift í allar bókabúðir og sjoppur
á höfuðborgarsvæðinu. Allir í ritstjórninni eiga ennþá
nokkra kassa uppi á hálofti. Útgáfan varfjármögnuð
með sérteiknuðum auglýsingum, m.a. frá
Smekkleysu, (sem á tímabilí var að hugsa um að
gerast formlegur útgefandi og lánaði okkur kennitölu
við útgáfu annars og þriðja tölublaðs) og síðar framlagi
frá hverjum og einum til að borga tap.
Gisp'. 1,
kápumynd eftir Halldór Baldursson
64 síður, kápa í lit, innsíður svart-hvítar,
Útgáfufélag Gisp! haust 1990
upplag 2.000
BRAGI ÁSGEIRSSON,
MORGUNBLAÐINU, 7. DES 1990:
„Það er margt yfirmáta dásamlegt í
útlandinu dettur manni í hug við
uppflettingu myndasögublaðsins „Gisp“,
en fyrsta hefti þess er nýkomið út - og
satt að segja því miður hér á landi."
AÐALSTEINN INGÓLFSSON,
DV, 3. DES 1990:
„Ég óska útgefendum velfarnaðar,
bíð í óþreyju eftir næsta blaði..."
AFGREIÐSLUSTÚLKA
í SJOPPU í VOGUNUM, 22. DES 1990:
„Ætlarðu virkilega að kaupa þetta?"
Jazzhljómsveit Konráðs Bé, Hótel Borg, desember
1990. Tveir úr ritstjórn Gisp! komu fram með
stúdentshúfur og lásu upp myndasögu um kvöldið í
von um að það væki athygli á Gisp! Algjörlega
misheppnað sem söluátak og listrænt gildi vafasamt.
GISP ‘90 - ‘99 | 15