Gisp! - 12.03.2005, Blaðsíða 79

egar talað er um amerískar
. myndasögur dettur fæstum í
hug að kanadískir höfundar eigi
þar stóran hlut að máli. Ef útgáfa
amerískra myndasagna í heild
sinni er tekin saman reynist það einnig vera svo.
Hins vegar snýr málið öðruvísi við ef skoðaðar eru
myndasögur sem ekki renna í meginstraumi afþrey-
ingamynda-sagnanna. Svokallaðir „alternative“-
útgefendur eru margir í Norður-Ameríku og stærstur
þeirra er Fantagraphics í Bandaríkjunum. En annar
útgefandi hefur að mörgu leyti haft áhrif langt
umfram magn og útbreiðslu. Það er útgáfan Drawn
& Quarterly með bækistöðvar sínar í Montreal,
Kanada.
Chris Oliveiros stofnsetti útgáfuna árið 1990 eftir
að hafa vaknað til meðvitundar um möguleika
myndasögunnar sem bókmenntaforms við lestur
Raiv-safnrita Arts Spiegelmans. „Ég gerði mér grein
fyrir að myndasagan rúmaði hvað sem var - hvaða
viðhorf sem var, hvaða grafíska útlit sem var.
Myndasagan gat með öðrum orðum verið einhvers
konar bókmenntir." Á þessum tfma gáfu fæstir
myndasagnaútgefendur út bækur. „Eftir að Maus
kom út (sjá grein um Spiegelman annars staðar í
þessari bók) urðu myndasöguhöfundar metnaðarfyllri.
í stað 24 sfðna myndasögublaða með einni sögu
fóru þeir að gera lengri sögur sem komu fyrst út f
köflum en var svo safnað saman í bókarform."
Fyrstu tvö til þrjú árin komu þó engar þækur út undir
merkjum D&Q. Flaggskip útgáfunnarvartímaritsem
bar sama heiti og kom út 4 sinnum á ári. Smám
saman stækkaði tímaritið og breyttist í bók. I fyrstu
blöðunum mátti strax sjá sögur eftir höfunda eins
og Seth, Julie Doucet og Joe Matt sem áttu eftir að
verða meðal burðarása útgáfunnar. Auk kanadískra
og bandarískra höfunda birtust margar sögur eftir
evrópska myndasöguhöfunda, þekkta ogóþekkta.
Drawn & Quarterly-safnritið kemur ennþá út en að
auki gefur Oliveros út Drawn & Quarterly Showcase
sem ætlað er verkum ungra og upprennandi höfunda.
Einstakir höfundar fengu brátt tímarit fyrir sig. Chester
Brown hafði þegargefið Yummy Furút lengi þegar
D&Q tók við útgáfunni, Seth skrifaði og teiknaði
sögur sfnar í Palookaville, Julie Doucet í Dirty Plotte,
Joe Matt í Peepshow, svo einhverjir séu nefndir.
Síðar kom Adrian Tomine til sögunnar með Optic
Nerveog nýjustu blöðin eru Berlin eftir Jason Lutes
og Atlas eftir Dylan Horrocks. En bækurnarsem
D&Q gefur út, ýmist sem safn sagna er birst hafa í
tímaritum áður eða sem frumútgáfur, eru hið
endanlega útgáfuform. Bæði Fantagraphics og D&Q
hafa náð nokkrum árangri í að koma myndasögunni
í dreifingu og sölu í bókabúðum í stað hefðbundinna,
sérhæfðra myndasagnabúða. Lykillinn að þeirri
breytingu er að sjálfsögðu gæði sagnanna en hönnun
bókanna, prentun ogfrágangurskiptireinnig
gríðarlegu máli. Þar hefur Chris Oliveros haft gott
auga og mikinn metnað enda séstfljótt hversu mikla
áherslu hann leggurá bókina sem verk þegareinhver
af um það bil 100 bókum útgáfunnar er skoðuð.
Auk þeirra höfunda sem getið er hér að ofan og
reglulega gefa út hjá D&Q má nefna David Collier,
Debbie Drechsler, Joe Sacco, og James Sturm.
Segja má að útgefandi eins og Chris Oliveros taki
upp þráðinn sem Art Spiegelman hóf að vefa með
útgáfu Raw. Þegar Maus hitti í mark í bókabúðum
Norður-Ameríku fyrir um tuttugu árum voru
einfaldlega fáar eða engar myndasögur sem gátu
fylgt í kjölfarið. [ dag er annað uppi á teningnum.
Oliveros bindur vonir við að góð sala bókarinnar
Louis Rieleftir Chester Brown, sem út kom árið
2003, gæti verið sá vendipunktur sem útgáfan
þarfnast. „Sú bók sýndi bóksölum að þeir gátu verið
með myndasögudeild og selt fullorðnum lesendum.
Síðan hlóð þetta utan á sig með Clyde Fans og
Bannock, Beans and Black Tea eftir Seth. Ef þær
hefðu ekki fylgt Riel stæðum við í sömu sporum og
eftir útgáfu Maus.“ Með þeim fjórum höfundum
Drawn & Quarterly sem taka þátt í NlUNNI fá gestir
góða mynd af útgáfunni.
Seth (1962) fæddist í smábænum Clinton í suðurhluta
Ontario og heitir fullu nafni Gregory Gallant. Sumir
tala um Seth sem „that nostalgia guy“, en réttara
væri að segja að hann hefði næmt auga fyrir þeim
smáatriðum hversdagslífsins sem fæstir taka eftir.
Sem barn var Seth aðdáandi Smáfólks og Jacks
Kirbys. Hann stundaði nám við Ontario College of
Art íToronto og kynntist þar verkum Roberts Crumbs,
Edwards Goreys, Hernandez-bræðranna, Hergés,
Yves Chalands ogfjölmargra teiknara við blaðið New
Yorker, sérstaklega frá miðbiki síðustu aldar.
Teikningar eftir Seth hafa meðal annars birst í
Washington Post, New York Times og New Yorker.
Helstu bækur og blöð:
Palooka-Ville 1-17 (D&Q 1991-2003)
Clyde Fans; Part One (D&Q 2000)
It's A Good Life ifyou don't Weaken (D&Q 2001)
Vernacular Drawings (D&Q 2001)
Clyde Fans; Part Two (D&Q 2003)
Bannock, Beans & Black Tea (D&Q 2004)
Julie Doucet (1965) ólst upp í Montreal og gekk þar
í listaskóla. Hún hóf snemma að gefa sjálf út blað
sem hún kallaði Dirty Plotte (Plotte þýðir píka á
frönsku). Þar birti hún beinskeyttar og fyndnar sögur,
færði drauma sína og dagbækur f myndir og vakti
ekki síður hneykslan en ánægju. Hún vann snemma
til viðurkenninga fyrir myndasögur sínar og D&Q tók
við útgáfu Dirty Plotte. Á tíunda áratug síðustu aldar
ferðaðist hún víða og settist að um tíma i New York
og síðar Berlfn. Eftir hana liggja bækur sem byggja
á þeirri lífsreynslu. 1998 sagði Doucet skilið við
myndasögur og sneri sér alfarið að myndlist í ýmsu
DRAWN & QUARTERLY
77