Gisp! - 12.03.2005, Blaðsíða 194

ísland kynnist myndasögunni
Á stríðsárunum mátti oft sjá krakkafjölda fyrir utan
þrjúbíó í Austurbæjarbíói við Snorrabraut í Reykjavík.
Þar voru ekki eínungis saman komnir krakkar á
leíðinni í bíó heldur var þetta markaður fyrir skipti
á myndasögum. í kjölfar veru hersins hér á landi
fóru bandarísk hasarblöð að streyma til íslands og
voru þau helst lesin af yngri kynslóðinni. Með tilkomu
skiþtimarkaðarins við Austurbæjarbíó myndaðist
ákveðin menning í kringum myndasögurnar og
margir af okkar myndasögugúrúum kynntust mynda-
sögunni fyrst á einmitt þessum stað. Meðal þessara
manna voru tónlistarmaðurinn og myndasögusafn-
arinn Magnús Þór Jónsson eða Megas og myndlistar-
maðurinn Gylfi Gíslason, báðirfara þeirfögrum
orðum um þennan tíma. m
Jafnframt kynntust (slendingar myndasögunni í
dagblaðamyndaræmum. Meðal þeirra var Gissur
Tinna, sem eignaðist snemma stóran aðdáendahóþ
hér á landi.
Áríð 1984 urðu tímamót í þýðingum myndasagna.
Siglufjarðarprentsmiðjan meðSigurjón Sæmundsson
í fararbroddi hóf að þýða ofurhetjumyndasögur frá
stærstu myndasögufyrírtækjum Bandaríkjanna,
Marvel og DC Comics. Þar með var stigið mikilvægt
skref á íslandi og þjóðin fékk að kynnastofurhetjunum
á íslensku. Fyrsta þýdda blaðiðfrá Siglufjarðarprent-
smiðjunni var Tarzan, en Súperman, Köngulóarmað-
ur-inn, Batman (á íslensku Leðurbiökumaðurinn)
og Hu//cfylgdu í kjölfarið. Helsti keppinauturinn á
þessum tíma að sögn Sigurjóns var Andrés önd.
Sigurjón gaf einnig út grínsögur sem reyndust mjög
vinsælar og voru Tommi ogJenni lífsseigasta serían
í útgáfu Siglufjarðarprentsmiðjunnar.
Andrés önder víðlesið blað af öllum aldurshópum.
Blaðið hefur komið út einu sinni í viku frá árinu 1983
á íslensku og áskrifendur þess eru fjölmargir. Áður
unnará Islandi. Með innfluttum myndasögum,
„graphic novels", vísindaskáldsögum og spunaspilum
ásamt myndbandaleigu þeirra hefur búðin skapað
vettvang fyrir áhugafólk um myndasögur og efni sem
tengist þeim. ai Þeir Nexus menn hafa meðal annars
staðíð fyrir innflutningi á þekktum myndasögu-
höfundum, þeim Grant Morrisson og Warren Ellis.
Árið 2000 var svo stofnuð myndasögudeild í aðalsafni
Borgarbókasafns Reykjavíkur. Sú deild hefur svalað
þorsta margra áhugamanna um myndasöguna oger
vel sóttaf yngri kynslóðinni sem og þeirri eldri. Fjöldi
annarra almennings- og skólabókasafna hefur opnað
álíka deildir í kjölfarið.
íslenskir teiknarar og myndasögur
Það er ekki hægt að segja að íslenska myndasagan
eigi sér langa sögu eða mikla. Valþjófsstaðahurðín
og Bayuxrefillinn bera myndir sem vissulega mætti
gullrass, Binni og Pinni (Katzenjammer Kids). ®
Þarna einskorðaðist lesendahópurinn ekki við börn
því þetta efni var ekki síður ætlað fullorðnum. Sígildar
sögu/'eignuðust breiðan og góðan lesenda- og
aðdáendahóp og frá þeim gætir áhrifa hjá elstu
kynslóð teiknara hér á landi sem notuðu myndir
sínar nánast sem myndskreytingar við texta líkt og
sást í Sígildum sögum. Dönsk myndasögublöð fóru
einnig að koma til landsins og mörg af myndasögu-
blöðunum frá stríðsárunum voru þýdd yfir á íslensku.
Þar með var grunnur lagður fyrir ungmenni og annað
áhugafólk um myndasöguna til að nálgast hana á
sínu eigin tungumáli.
Þýðingará evrópskum sögum, frönskum og belgísk-
um, fóru ekki að birtast hér fyrr en um 1970. Voru
það aðallega titlar á borð við Ástrík, Lukku Láka,
Sval og Vai, Viggó viðutan og svo má ekki gleyma
en þýðingar hófust var blaðíð fáanlegt á dönsku
hérlendis og hafði því náð að skapa sér ákveðinn
sess. Fyrir nokkrum árum stofnaði Búi Kristjánsson
Nordic comic, en það fyrirtæki reyndi að gefa út
myndasögur eingöngu. Útgáfan gaf aðallega út
franskar nútíma myndasögur, en hefur einnig gefið
út samsafn af sögum Sigurðar Arnars Brynjólfssonar
(SÖB) um Bísa ogKrimma. Því miður hafa bókaút-
gáfur átt í erfiðleikum með myndasöguútgáfu, mark-
aðurinn hér á landi hefur enn ekki náð að tileinka
sér formið að því marki að það borgi sig að þýða
myndasögurnar.
Myndasögubúðin Nexus hóf feril sinn árið 1991 sem
myndasögudeild f kjallara bókaverslunarinnar
Eymundsson við Hlemm. Áríð 1992 varð deildín að
sérverslun, sem nú er í eigu Gísla Einarssonar. Það
má með sanni segja að Nexus sé mekka myndasög-
túlka sem myndasögur, en upphaf myndasögunnar
íslensku er þó iðulega rakið til Guðmundar Þorsteins-
sonar sem betur er þekktur undir listamannsnafninu
Muggur (1891-1924). Árið 1921 gerði Muggurfimm
ramma sögu, Þrjáryngismeyjar. Sagan fjallar um
þrjár stúlkur sem teiknaðar eru á „skuggamynda-
forrni". Muggur myndskreytti auk þess nokkrar barna-
bækur, meðal þeirra eru Búkolla og Dimmalimm, en
segja má að þar megi greina ákveðín myndasögu-
einkenni. Muggur var einnig að vissu leyti fyrsti
íslenski húmoristinn í íslenskri myndlist, hann hafði
næmt auga fyrir hreyfingu í myndum sínum og enn
þann dag í dag eru bækur hans lesnar fyrir yngri
börn og sitja f bókahillum eldri kynslóðar. m
Halldór Carlsson hefur rannsakað upphaf og sögu
myndasögunnar á íslandi. Elsta efni sem hann hefur
komist yfir, það er efni sem kom út reglulega, er
1 92 | ÍSLENSKA MYNDASAGAN