Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1994, Qupperneq 13

Reykjavík og Akureyri eru ennfremur einu þéttbýlisstaðimir þar sem konur em
umtalsvert fleiri en karlar. í öðmm þéttbýlisstöðum em ámóta margir karlar og konur
eða að karlar em í meirihluta. Áberandi fleiri karlar en konur búa í strjálbýli, eða
10.441 karlar á móti 8.899 konum (1994). í töflu B.1.2 í töfluhluta er nánar greint frá
mannfjölda í hverju kjördæmi eftir kyni og aldursflokkum.
Milli áranna 1990 og 1994 fækkaði íbúum lítillega á Vesturlandi, Vestfjörðum,
Norðurlandi vestra og Austurlandi. íbúum fjölgaði í öðmm kjördæmum, hlutfallslega
mest á Reykjanesi, eða um 3,0%.
Samkvæmt framreikningum Hagstofu íslands frá 1995 mun íbúum landsins fjölga
um rúmlega 45.000 til ársins 2020. Framreikningar Byggðastofnunar frá 1994 gerir hins
vegar ráð fyrir að íbúum landsins fjölgi um tæplega 74.000 á sama tímabili.
Framreikningar Hagstofunnar gera ráð fyrir lækkandi fæðingar- og dánartíðni en
framreikningar Byggðastofnunar gera ráð fyrir svipaðri fæðingar- og dánartíðni og var
árin 1988 til 1990. Vegna þeirra sterku tengsla sem em á milli aldurs og sjúkdóma
skiptir það höfuðmáli í hvaða aldursflokkum fjölgunin verður mest.
Fjöldi aldraðra og hlutfall þeirra af íbúafjölda hefur augljóslega mikil áhrif á
sjúkdómatíðni og notkun heilbrigðisþjónustunnar. Árið 1994 var tæplega fjórðungur
þjóðarinnar innan við 15 ára, um 64 % milli 15 og 64 ára og tæplega 11%, eða um
29.395 manns eldri en 65 ára, en vom um 27.000 árið 1990 (tafla B.l.l í töfluhluta).
Samkvæmt framreikningum Hagstofu Islands mun öldmðum fjölga hlutfallslega meira
en öðmm aldurshópum á næstu 30 ámm. Árið 2020 er áætlað að tala þeirra verði um
47.500 og þeir telji þannig 15% þjóðarinnar.
1.2.2 "Framfærsluhlutfall"
Mannfjölda er gjaman skipt í tvo hluta, þ.e. fólk á starfsaldri annars vegar og hins
vegar þeir sem annað hvort em of ungir eða gamlir til þess að taka þátt í atvinnulífinu
og er litið svo á að þeir séu á þeim tima á "framfæri" þeirra sem em á starfsaldri. I þessu
sambandi er gjaman talað um "framfærsluhlutfall", sem er hluti ungra og gamalla á móti
fólki á starfsaldri. Því hærra sem hlutfallið er því fleirum þarf hver vinnandi
einstaklingur að sjá farborða.
Það er nokkuð misjafnt eftir heimsálfum, löndum og ekki síst einstaklingum á hvaða
aldri fólk hefur þátttöku í atvinnulífi. Meðal vestrænna þjóða er gjaman miðað við að
böm og unglingar séu á framfæri foreldra eða forráðamanna að 15 ára aldri. Hér verður
stuðst við það aldurstakmark, þó líklegt sé að unglingar séu a.m.k. að einhverju leyti á
framfæri foreldra fram yfir þann aldur. Þessu til rökstuðnings má nefna að árið 1994
vom 82% fólks á aldrinum 15-19 ára skráð í skóla á framhaldsskólastigi (Hagstofa
íslands, 1995, bls. 38 og 269).
Eftirlaunaaldur er einnig nokkuð breytilegur. Hér á landi er oftast miðað við 67 ára
aldur, en opinberir starfsmenn mega þó starfa til 70 ára aldurs og ýmsir lífeyrissjóðir
hafa sama hátt á. Á íslandi hefur komið í ljós að nokkuð stór hluti landsmanna heldur
áfram störfum eftir 67 ára aldur og verður þess vegna miðað við 70 ára aldur hér (Ólafur
Ólafsson og Þór Halldórsson, 1991, bls. 5).
9