Studia Islandica - 01.06.1937, Síða 19

17
Það verður, þegar á allt er litið, að telja sennilegra,
að Orkneyinga saga sé rituð með einhverri höfðingja-
ætt; hún virðist benda á slíkan hugsunarhátt og mennt-
un. Þó að eitt og annað standi í heimildum um skipti Is-
lendinga og Orkneyinga seint á 12. öld og um 1200,J)
þá eru ekki margar höfðingjaættir íslenzkar, sem séð
verði að hafi staðið í sambandi við fyrirmenn í eyjun-
um um þetta leyti. Guðný Þorvarðsdóttir frá Hvassa-
felli í Eyjafirði, sem fyrst átti Þorgeir Brandsson bisk-
ups, var síðan gift Eiríki Hákonarsyni úr Orkneyjum,
dóttursyni Sigurðar slembidjákns.1 2) Hrafn Sveinbjarn-
arson hefur á yngri árum kynnzt Bjarna biskupi 1 Orkn-
eyjum, og sendi Bjarni honum góðar gjafir út hingað.3)
Miklu meiri vitnisburðir eru þó um skipti Oddaverja og
Orkneyinga, og fer ekki hjá, að þar hefur kunnings-
skapurinn verið mestur. Páll biskup Jónsson hafði verið
með Haraldi jarli, þegar hann fór til náms, og Loftur.
sonur hans, sótti heim Bjarna biskup í Orkneyjar (um
1209—10).4) Til Sæmundar leituðu orkneyskir kaup-
menn, sem höfðu haft veturvist með Snorra Sturlusyni
á Borg (fyrir 1206). Hafði lítt lagzt á með Snorra og
kaupmönnum, og varð úr fullur fjandskapur. Um vorið
lögðu kaupmenn í haf, en urðu afturreka á Eyrar, riðu
þeir í Odda og tók Sæmundur við stýrimanni, sem Þor-
kell hét rostungur Kolbeinsson karls, bróður Bjarna
biskups, „mest fyrir vináttu sakar við Bjarna bysk-
up“.5) Dvöldust kaupmenn með Sæmundi heilan vetur.
Ég mun síðar minnast nánar á, hversu þeir frændur
koma við Orkneyinga sögu.
1) Sjá t. d. Bisk. I 210, Sturl. I 103, 199, 326.
2) Bisk. I 408, Sturl. I 122. Eiríkur var Hákonarson klóar,
Hávarðssonar Gunnasonar, Orkn. s. 129, en móðir hans Ingi-
gerður Sigurðardóttir og Auðhildar, Orkn. s. 124.
3) Bisk. I 641.
4) Bisk. I 127, 143.
5) Sturl. I 272.
2
L