Rit Mógilsár - 2019, Blaðsíða 79

R i t M ó g i l s á r | 79

Tafla 1. Yfirlit yfir efnivið sem var prófaður í tilrauninni.

Kynbættur efniviður stafafuru (Pinus contorta) frá Svíþjóð
prófaður á Íslandi
Laura Winckelmann1* og Brynjar Skúlason2
1University for Sustainable Development, Eberswalde, Germany; 2Mógilsá,
rannsóknasvið Skógræktarinnar; Landbúnaðarháskóli Íslands;
*laura.winckelmann@hnee.de
Útdráttur
Vorið 2014 var gróðursettur á 12 stöðum á Íslandi samanburður á efnivið úr 5 sænskum
frægörðum og 4 hefðbundnum kvæmum af stafafuru. Við úttekt haustið 2018 kom í
ljós að hefðbundnu kvæmin sýndu almennt betri lifun og minni sviðnun en sænska
kynbótaefnið. Vöxtur sænska efnisins var hins vegar almennt meiri en í hefðbundnu
kvæmunum. Skagway skar sig úr hvað varðar góða lifun og litla sviðnun. Lagt er til að
nota kvæmið Skagway áfram á lítt skýldum stöðum nálægt sjó og þar sem er frostlent,
en nýta kynbætta frægarðaefnið Oppala og Närlinga inn til landsins þar sem er
skjólsælt og almennt góð skógræktarskilyrði.
Inngangur
Allt frá fyrstu skráðu heimildum um gróðursetningu stafafuru (Pinus contorta) árið
1940, hefur verið mest gróðursett af kvæminu Skagway á Íslandi (Hákon Bjarnason,
1978). Síðustu tíu ár hefur hlutdeild stafafuru í fjölda gróðursettra plantna verið í
kringum 18%.
Tegundin er þekkt fyrir að vaxa vel í fremur rýrum jarðvegi og ræktunin hefur verið
nánast vandamálalaus gagnvart sjúkdómum og meindýrum (Aðalsteinn Sigurgeirs-
son, 1988). Svíar hófu markvissar kynbætur á stafafuru upp úr 1970, sérstaklega ætlaðri
fyrir svæði í Norður-Svíþjóð (Hayatgheibi o.fl. 2019).

Sænskir Upprunaleg Upplýsingar um frægarð / frætökustað
frægarðar breiddargráða Breiddargráða H.y.s. (m) Stærð (ha) Fjöldi klóna
Närlinge 60°44'-63°40' 60°00' 35 18,3 100
Oppala 59°17'-62°40' 60°48' 20 12,7 211
Skörserum 57°36'-60°38' 58°00' 75 18,2 210
Larslund 55°38'-58°40' 58°48' 50 15,1 178
Rumhult 54°17'-56°08' 57°24' 100 20,7 214
Hefðbundin viðmiðunarkvæmi
Skagway 59°27' 64°06'
Tutshi Lake 59°56' 59°56'
Watson Lake 60°03' 60°03'
Carcross 60°17' 60°17'